یـــاد

بهمنی نقش مؤثری در پیوند شعر امروز 
با مردم ایفا کرد

محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی با تأکید بر نقش مؤثری که بهمنی در برقراری پیوند میان شعر امروز با مردم و نسل جوان ایجاد کرد گفت: «این چهره ماندگار خوش‌ذوق و فرهیخته، نقش مؤثری در سیر تکوینی شعر و غزل معاصر و بهره‌مندی از مضامین و مفاهیم پرمعنا داشتند که با آثار ارزشمند خویش در پیوند شعر امروز با مردم و نسل جوان، نقشی تأثیرگذار ایفا نمود و دستاوردهای ادبی‌شان در گنجینه معنوی و فرهنگی کشور به یادگار خواهد ماند.»

 

قدرکلمات را بدانید، شاعر رفتنی است

افشین علا، شاعر و نویسنده هم در سوگ فقدان محمد علی بهمنی دست به انتشار یادداشتی زده که در بخشی از آن آمده: «این روزها در بستر بیماری‌ام. تب، تهوع و ضعف شدید، امانم را بریده است. گاه پس از ساعت‌ها بی‌قراری به خواب می‌روم. اما چه خوابی؟ کافی است چشم برهم بگذارم تا کابوس‌های غریب مثل خواب‌های جنون‌آسای هامون در فیلم جاودانه مهرجویی، بر سرم آوار شود. وقتی هم که بیدار می‌شوم، حتی تاب تحمل نور چراغ، صدای تلویزیون و همهمه دور و برم را ندارم. فکرش را بکنید، درست در اوج این تب‌ها و بی‌قراری‌ها، خبر پرواز ابدی استاد محمدعلی بهمنی خالق آن‌همه غزل و ترانه و مهربانی و لبخند و خاطره هم به گوشم رسید! اول فکر کردم این خبر هم از همان کابوس سهمگینی است که این روزها و شبهای طاقت‌سوز، دچارشان هستم. اما با شروع تماس‌ها و پیام‌ها، واقعیت مثل پنجه‌ای تیز و بی‌رحم، دلم را چنگ زد و حالم را به هم ریخت. خبرت خراب‌تر کرد جراحت جدایی…» او ادامه داده: «از همگان می‌خواهم قدر کلمه را، قدر سخن را و قدر شاعران را بیشتر بدانند. شاعر رفتنی است، شاعر طاقتش کم است، شاعر مثل شاپرک است. سرانگشت خشونت و ناسپاسی، گرده‌های لطیف بال این پروانه را فرو می‌ریزد. همین کافی است تا جان او ستانده شود. با شاعران مهربان باشید…

 

شاعری نوگرا اما غیرآوانگارد

حمیدرضا شکارسری، بهمنی را از شاعرانی خوانده که به صورت تدریجی تغییراتی در غزل ایجاد کرده بود؛ در بخشی از نوشته شاعر و منتقد ادبی آمده: «چهره‌هایی از جمله محمدعلی بهمنی زبان غزل را به سمت زبان امروزی سوق دادند و به‌تدریج دایره واژگانی مرسوم و مألوف را در غزل تغییر داده و به‌ سمت دایره واژگانی روزگار خودمان سوق دادند. اینها کسانی هستند که فضای غزل را از فضاهای تغزلی و عرفانی به سمت فضای تغزلی و اجتماعی هدایت کردند.ناگفته نماند، غزل بهمنی علی‌رغم نوگرایی با پیشنهادهای رادیکال غزل‌سرایان جوان دهه ۱۳۷۰ به بعد منطبق نشد و همچنان در فضای نوقدمایی و نئوکلاسیک باقی ماند و از این منظر می‌توان غزل بهمنی را غزلی زیبا و دلنشین در حوزه غزل نوقدمایی دانست. بهمنی همیشه در نوشته‌ها، مصاحبه‌ها، جلسات و سخنرانی‌هایی که داشت همواره به غزل دهه ۱۳۷۰ به بعد یعنی غزل موسوم به غزل پست‌مدرن و یا غزل پسانو روی خوش نشان می‌داد. علی‌رغم اینکه خودش در مرحله والایی از غزل نوقدمایی قرار گرفته بود، همیشه به غزل جوان و غزل پساقدمایی روی خوش نشان داد و همیشه پشتیبان این غزل بود.»

 

غزل را همچون فرزند خود دوست داشت

رضا حمیدی، دبیر اسبق جشنواره بین‌المللی شعر فجر نیز با اشاره به ویژگی‌های غزل‌سرایی زنده یاد محمدعلی بهمنی گفته: زنده یاد محمدعلی بهمنی غزل را از خطر گرفتاری به دام ابتذال رهایی بخشید. او همراه با حسین منزوی، هوشنگ ابتهاج و سیمین بهبهانی، با ایجاد ساختاری جدید و با زبان امروزی باعث شد تا شاعران امروزی با ظرفیت‌های جدیدی از شعر آشنا شوند.مرحوم بهمنی دغدغه شعر داشت و برای ماندگاری غزل بسیار تلاش کرد و شاگردان زیادی در این عرصه تربیت کرد، او شاعری اجتماعی بود و هرگز انزوا پیشه نکرد و همیشه در صحنه ادبیات حضوری پر رنگ داشت.بهمنی غزل را همچون فرزند خویش دوست داشت و کسانی که در این حوزه دستی داشتند، تقویت و حمایت می‌کرد.»

 

یکی از مهم‌ترین غزلسرایان معاصر

سعید بیابانکی، شاعر و طنزپرداز هم درباره درگذشت محمدعلی بهمنی گفته: «بهمنی یکی از مهم‌ترین غزل‌سرایان سده اخیر بود؛ یکی از شاعرانی که به غزل‌نیمایی و یا پسانیمایی شهره بود. دلیل اینکه می‌توان زنده‌یاد بهمنی را شاعر غزل نیمایی معرفی کرد، این است که خیلی از شاعران بعد از طرح نظریات نیما (یوشیج) مسیر قبل را رفتند و تلاش کردند شعر گذشتگان را سرمشق شعر خود، قرار دهند اما امثال آقایان بهمنی و منزوی و خانم بهبهانی سرمشق غزل خود را، زندگی انسان امروز قرار دادند. این موضوع عمده‌ترین تفاوت آقای بهمنی با امثال آقای ابتهاج است.به گمانم در حوزه ترانه‌سرایی هم همین‌طور است. 

صفحات
آرشیو تاریخی
شماره هشت هزار و پانصد و چهل و هفت
 - شماره هشت هزار و پانصد و چهل و هفت - ۱۱ شهریور ۱۴۰۳