تل آویو زمان می‌خرد
قاسم محبعلی
مدیرکل پیشین خاورمیانه
وزارت امور خارجه
مذاکرات دوحه طی چند روز گذشته از سوی مقامات امریکا، مصر و قطر و با هدف دستیابی به «آتش بس» و «آزادی گروگان‌ها»، انجام شد. رسیدن به آتش‌بس در روند این مذاکرات در حالی جست‌و‌جو می‌شود که حماس و کشورهای منطقه، امریکا و اروپا اصلی‌ترین طرفی هستند که پایان جنگ را یک ضرورت بی‌بدیل می‌دانند و در مقابل رهبران صهیونیستی ترجیح می‌دهند با تعلل در پیگیری این مذاکرات، اهداف نظامی و میدانی خود را محقق ساخته و سپس به فرایند دیپلماتیک روی خوش نشان دهند. میزان تخریب و قربانیان جنگ خونین غزه که اسرائیل به طور سبعانه‌ای در حال تداوم آن است، اجرای آتش‌بس طولانی مدت را ضروری کرده است. این در حالی است که بازیگران منطقه‌ای از جمله ایران هم از اصلی‌ترین حامیان فرایند دیپلماتیک جاری هستند و به طور جدی حمایت خود را از این مذاکرات اعلام کرده‌اند. اما مقام‌های صهیونیستی با توجه به شرایط داخلی و دشواری‌هایی که از منظر اپوزیسیون داخلی دارند، صلاح را در ادامه تنش و تسری آن به محیط پیرامونی ایران می‌دانند. اقدام به ترور رئیس دفتر سیاسی حماس در تهران یکی از مهم‌ترین نشانه‌های تمایل تل آویو به ادامه جنگ و گستراندن آن به ورای مرزهای غزه بود. اما این هدف در مغایرت با وضعیتی است که کشورهای اروپایی و ایالات متحده سپری می‌کنند. امریکا در آستانه انتخابات ریاست جمهوری امکانی برای ورود به جنگی که آتش آن را اسرائیل برافروخته باشد، ندارد. کشورهای اروپایی نیز همچنان با چالش‌های برآمده از جنگ اوکراین دست و پنجه نرم می‌کنند. موضوع دیگر که حائز اهمیت بالایی است، پاسخگویی ایران به رژیم صهیونیستی در واکنش به ترور اسماعیل هنیه در خاک کشورمان است. این‌گونه به نظر می‌رسد که صهیونیست‌ها با کارشکنی در روند مذاکرات آتش بس، برای تعویق پاسخ مشروع ایران زمان می‌خرند. این در حالی است که همه تلاش‌های غرب برای منصرف کردن ایران از پاسخ نظامی احتمالی در فلسطین اشغالی با شکست روبه‌رو شد و ایران مجازات نظامی تل آویو را قطعی خواند. هر چند احتمال می‌رود زمان این اقدام متناسب با تحولات مذاکراتی پایان جنگ غزه مرتبط باشد اما رهبران اسرائیلی نسبت به حتمی بودن این پاسخ به یقین رسیده‌اند. از این رو تل آویو برای تطویل مذاکرات جهت تداوم جنگ تا زمان تحقق اهداف میدانی‌اش و به تأخیر انداختن حمله نظامی ایران در مسیر مذاکرات مانع تراشی می کند. در چنین شرایطی طرف‌های غربی با نگرانی از یک سو تلاش می‌کنند از طریق رایزنی با تهران، از سطح و شدت حمله احتمالی آن بکاهند و از سوی دیگر رهبران اسرائیلی را به پذیرش زودتر مفاد مذاکرات صلح ترغیب کنند. همه اینها در حالی است که با کمرنگ شدن حمایت مالی و نظامی ایالات متحده از اسرائیل، وضعیت به تدریج برای مقام‌های اسرائیلی رو به وخامت می‌گذارد. بنابراین باید دید در این شرایط آیا شخص «بنیامین نتانیاهو» زیر بار آتش‌بس می‌رود یا خیر. چرا که به فرض پذیرش آتش بس، دولت نتانیاهو سقوط خواهد کرد و همین امر دستیابی به نتیجه در مذاکرات را با مشکل روبه رو می‌سازد.