جامعه باستان‌شناسان خواستار برخورد جدی با غارتگران محوطه‌های تاریخی شدند
ورود قانون با قید فوریت
سال‌هاست که حفاران و قاچاقچیان محوطه‌های تاریخی، فضای مجازی را قرق کرده‌اند. آنها به راحتی اقدام به فروش اشیای تاریخی می‌کنند. یکی از قاچاقچیان معروف به پوآرو از سال ها قبل تا الان، در فضای مجازی اقدام به آموزش حفاری غیرمجاز می‌کند. او حتی گروه‌های چند صد نفره را به محوطه‌های باستانی می‌برد تا به آنها آموزش گنج‌یابی بدهد؛ نقشه گنج‌هایی که آنها را نه به گنج که به سراب می‌رساند اما فاجعه را در محوطه‌های باستانی با تخریب آثار باقی‌مانده از تمدن ایران رقم می‌زند.
پوآرو خبرنگارانی را که به او می‌پرداختند هم در فضای مجازی تهدید می‌کرد، تا همین هفته گذشته خبر تأیید‌نشده‌ای آمد که از ایران گریخته و به دیگر حفاران و قاچاقچیان اشیای تاریخی هم هشدار داده است از ایران خارج شوند. سراب و رؤیا‌فروشی قاچاقچیان اشیای تاریخی در فضای مجازی، به معنای آن نیست که اشیای تاریخی در ایران قاچاق نمی‌شوند. آمار کشف و ضبط اشیای تاریخی توسط نیروهای انتظامی و امنیتی به روشنی گویای این واقعیت تلخ است.
از سوی دیگر دهه‌هاست که اشیای تاریخی ایران از طریق کشورهای عربی مثل امارات به اروپا و امریکا قاچاق می‌شوند. هفته پیش بود که رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری از تشکیل «کارگروه مبارزه با گنج‌یابی» خبر داده بود. حالا «جامعه» و «انجمن علمی» باستان‌شناسی ایران هم در بیانیه‌ای خواستار برخورد جدی مقامات قضایی، انتظامی و امنیتی کشور با قاچاقچیان اشیای تاریخی شدند.
اقدامات ناکافی
این دو تشکل در متن بیانیه خود «قوه قضائیه، حفاظت اطلاعات نیروی انتظامی کشور، وزارت کشور، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، دستگاه‌های نظارتی و امنیتی کشور» معاونت میراث فرهنگی، معاونت حقوقی، حراست و یگان حفاظت وزارت میراث فرهنگی، مرکز مبارزه با قاچاق کالا، پلیس فتا، معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه و کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی» را مخاطب قرار داده و نوشته‌اند: کشور ایران به عنوان یکی از تمدن‌های کهن جهان بویژه به‌عنوان کشوری با هزاران محوطه و اثر تاریخی در منطقه آسیای غربی (خاورمیانه) سال‌هاست در معرض حفاری‌های غیرمجاز و قاچاق اموال فرهنگی، خواه به شکل فردی و گروهی و خواه از طریق باندهای غیرقانونی تشکیلاتی قرار دارد و شوربختانه این اعمال ناپسند همچنان پابرجاست و تاکنون برخورد قانونی تأثیرگذاری برای برچیدن بساط این سوداگران میراث‌ستیز انجام نپذیرفته یا حداقل اقدامات انجام گرفته بسیار ناکافی بوده است.
آنها می‌نویسند: امروزه این تشکل‌های گمراه‌کننده گنج‌یاب و غارتگر آثار تاریخی، با تشویش اذهان عمومی، گستاخی را به جایی رسانده‌اند که به مقامات رسمی کشور از جمله رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی، قشر زحمتکش باستان‌شناسان کشور، برخی انجمن‌های میراثی کشور و مدیران اجرایی میراث فرهنگی کشور توهین و هتک‌حرمت می‌کنند! امضاکنندگان این بیانیه، اعتقاد دارند رهاشدگی فضای مجازی در حوزه میراث فرهنگی در سالهای اخیر به‌‌رغم نامه‌ها و بیانیه‌های دستگاه‌ها و نهادهایی چون جامعه باستان‌شناسی و انجمن علمی باستان‌شناسی ایران باعث شده عده‌ای با بیان ادعاهای پوچ و عوام‌فریبانه به سودجویی و سوء‌استفاده در این فضا مبادرت کرده و حتی آشکارا اقدام به حفاری غیرمجاز در محوطه‌های تاریخی ایران کنند. آگاه باشیم نابودی میراث فرهنگی کشور جبران‌ناپذیر و میراث تاریخی و فرهنگی ما در صورت تخریب، غیرقابل بازگشت است!
لزوم به‌روزرسانی قوانین
این بیانیه هشداری جدی در این زمینه است و ضرورت اقدام عملی و روزآمد کردن قوانین برای مقابله با این سوداگران میراث‌ستیز را یادآوری می‌کند و انتظار می‌رود دستگاه‌های اجرایی، نظارتی، امنیتی و انتظامی اعم از «معاونت میراث فرهنگی، معاونت حقوقی، حراست و یگان حفاظت وزارت میراث فرهنگی، مرکز مبارزه با قاچاق کالا، پلیس فتا، معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه، کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی و دادگاه انقلاب اسلامی» به این موضوع و شکایت‌های پیشین و فعلی با قید اولویت رسیدگی کنند و در برچیدن بساط این شیادان فضای مجازی اهتمام ویژه داشته باشند. نمی‌توان از یک‌سو برای ثبت جهانی معدودی از آثار ایران تبلیغاتی در حد ملی بر پا کرد و از سوی دیگر مقابل تخریب گسترده و باورنکردنی آثار تاریخی-فرهنگی کشور یکسره سکوت نمود.
وضع اقتصادی
اعضای این دو نهاد وضع نامساعد اقتصادی کشور را از اصلی‌ترین دلایل دامن زدن افراد گمـــــراه به چنیـــن مسائلی می‌دانند و می‌نویسند: اما در کنار آن نمی‌توان از رواج فعالیت‌های سازمان‌یافته و ترویج علنی تعرض به اموال فرهنگی کشور چشم‌پوشی کرد! چنین فعالیت‌هایی باعث شده است که بعضاً صاحبان این میراث کهن به جای مراقبت و نگهداری از آن، تحت تأثیر تبلیغات دروغین و اطلاعات نادرست و غیرعلمی قرار گرفته و در دام آنها گرفتار شوند و نه تنها جان و مال خود را به خطر بیندازند، بلکه در سودای گنج‌های خیالی به بسیاری از محوطه‌های باستانی کشور که سرمایه و میراث هزاران ساله گذشته این سرزمین و متعلق به همه ایرانیان و میراث بشری است، تعرض و تجاوز کنند.
آنچه اخیراً یکی از سرکردگان این قبیل اعمال مجرمانه در فضای مجازی انتشار داده، از نظر ما یکی از مصادیق بارز تعرض و تجاوز به ساحت میراث و ارزش‌های تاریخی و فرهنگی ملی و جهانی و میراثیان دلسوز کشور است.
دو نهاد تخصصی غیردولتی در حوزه میراث فرهنگی کشور، ضمن حمایت از تشکیل «کارگروه مبارزه با گنج‌یابی» در پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، از نهادهای مسئول بویژه مراجع انتظامی و قضایی درخواست رسیدگی و مجازات هتاکان و متجاوزان به میراث فرهنگی کشور کردند. این دو نهاد اعلام آمادگی کردند تا مصداق‌های جرم را در اختیار مراجع ذی‌صلاح قرار دهند.