هادی بابایی فلاح

کارشناس رشته «کتابت و نگارگری»

موضوع هوش مصنوعی در حوزه پژوهش هنر، به نظر من، هم می‌تواند فرصت باشد و هم تهدید. من فکر می‌کنم در دو حوزه پژوهش و هنر، هوش مصنوعی می‌تواند مفید باشد و نباید نسبت به آن بدبین باشیم.
به عنوان مثال، تجربه‌ای که چند ماه پیش داشتم این بود که یکی از دانشجویان ارشد هنر اسلامی در دانشکده هنر دانشگاه سوره، پژوهشی در زمینه هوش مصنوعی و هنر انجام داد. این پژوهش به بررسی تطابق تصاویر پادشاهان دوره صفویه که در هنر نقاشی قدیم و نگارگری ثبت شده با تصاویری که هوش مصنوعی از آنها می‌سازد، پرداخته بود. این پژوهش به دلیل جدید بودن موضوع، بسیار جالب و قابل توجه بود.
نتایج این پژوهش نشان داد که تصاویری که هوش مصنوعی از شاهان صفوی همچون شاه اسماعیل، شاه عباس و شاه طهماسب می‌سازد، شباهت زیادی به تصاویر اروپایی دارد و حتی در مواردی این تصاویر شبیه به افراد عثمانی هستند، نه ایرانی. دلیل این موضوع آن است که متونی که در اینترنت درباره این پادشاهان وجود دارد، عمدتاً توسط غیرایرانی‌ها نوشته شده و به زبان انگلیسی منتشر شده‌اند.
ما هنوز بسیاری از متون ارزشمند فارسی را به زبان انگلیسی ترجمه نکرده‌ایم و در اینترنت قرار نداده‌ایم. این موضوع باعث می‌شود که هوش مصنوعی براساس دیدگاه‌های غیرایرانی عمل کند و تصویری نادرست از این شخصیت‌ها بسازد.
این مسأله نشان می‌دهد که باید در عرصه پژوهش و هنر با هوش مصنوعی هوشمندانه برخورد کنیم. هوش مصنوعی می‌تواند به ما کمک کند تا زوایای جدیدی از هنر را کشف کنیم و آثار هنری جدیدی خلق کنیم که با روح ایرانیان عجین باشد.
همچنین، این فناوری می‌تواند فرایندهای پژوهشی را تسریع کند و ما را از صرف زمان طولانی برای جست‌و‌جو در کتابخانه‌ها و نگارش مقالات بی‌نیاز کند.
به طور کلی، باید هوش مصنوعی را به عنوان یک ابزار تکمیلی در نظر بگیریم که به ما کمک می‌کند تا پژوهش‌ها و آثار هنری خود را بهبود ببخشیم.
برخلاف تصاویری که در فیلم‌ها مانند ترمیناتور نشان داده می‌شود، ماشین‌ها قرار نیست جایگزین انسان‌ها شوند، بلکه می‌توانند به عنوان یک ابزار قدرتمند به ما در انجام کارهای علمی و هنری کمک کنند.
در پژوهشگاهی که ما فعالیت می‌کنیم، متوجه شده‌ایم که هنوز دانش و تخصص کافی در زمینه هوش مصنوعی و کاربردهای آن در هنر نداریم. به همین دلیل در جست‌و‌جوی متخصصانی هستیم که بتوانند به ما آموزش دهند و راهکارهایی برای استفاده بهتر از هوش مصنوعی در پژوهش هنر ارائه دهند.
در نهایت، می‌توان گفت که هوش مصنوعی می‌تواند نعمت الهی باشد که به ما کمک می‌کند تا سریع‌تر و مؤثرتر به نتایج مطلوب دست یابیم.