مصرف یک میلیون تن حبوبات در ایران
قیمت حبوبات تا پایان سال افزایش نخواهد یافت
نفیسه امامی
خبرنگار
حبوبات یکی از مهم‌ترین اقلام مصرفی خانوارهاست که طی ماه‌های اخیر با روند افزایشی قیمت‌ها همراه بوده است، اگرچه به گفته فعالان این عرصه، از مهم‌ترین دلایل گران شدن این محصولات، افزایش قیمت جهانی حبوبات در سال گذشته بود و علاوه بر این هم واردات نسبت به سال ۱۴۰۱ در حدود ۹۰ هزار تن کم شد.
سال گذشته ۱۷۰ هزار تن حبوبات وارد کشور شد که ۹۰ هزار تن کمتر از سال ۱۴۰۱ بود اما در چهار ماه نخست امسال ۵۰ هزار تن وارد کشور شده است. عمده واردات حبوبات از کشورهای کانادا، روسیه، اتیوپی و هند است که سالانه حدود ۳۰ درصد نیاز کشور از واردات به ارزش ۳۵۰ میلیون دلار تأمین می‌شود.
براساس آمار، سرانه مصرف حبوبات در کشور ۱۰ کیلو و سرانه جهانی ۱۳ کیلوگرم است. این در حالی است که طی 4 دهه گذشته تولید حبوبات تقریباً ثابت مانده و ماشین‌آلات ویژه برداشت در این حوزه نیز محدود و کم هستند.
به گفته داوود لپه‌چی رئیس هیأت مدیره انجمن حبوبات، ۵ هزار تن حبوبات وارداتی به ارزش حدود ۸ میلیون دلار در گمرکات کشور قرار دارد زیرا جزو ۲۵ محصول فسادپذیر محسوب نمی‌شود و به همین دلیل هنوز ترخیص نشده‌اند. این در شرایطی است که این محصولات در آستانه فاسد شدن قرار دارند در نتیجه می‌تواند تناسب عرضه و تقاضای بازار را به هم بزند.
پیش‌بینی کاهش نرخ در نیمه دوم سال
لپه‌چی تأکید کرده است سطح زیر کشت حبوبات در سال جاری ۱۵۰ هزار هکتار کاهش یافته است با این حال وی پیش‌بینی می‌کند که با توجه به کاهش قیمت جهانی حبوبات، در سال جاری قیمت حبوبات افزایش نخواهد یافت.
لپه‌چی تخصیص ارز برای واردات را یکی از مسائل مهم در این حوزه عنوان می‌کند و می‌گوید: مشکل اصلی در تخصیص ارز برای واردکنندگان کالاست و اگر ارز کافی برای واردات حبوبات تخصیص پیدا نکند، بازار این محصول ضروری و مورد نیاز خانواده‌ها دچار مشکل جدی خواهد شد و تامین آن برای مصرف‌کنندگان سخت خواهد شد.
تأمین 30 درصد نیاز از واردات
۳۰ درصد از نیاز کشور به حبوبات از طریق واردات تأمین می‌شود. ارز تخصیص داده شده به واردات این مواد غذایی ارز نیمایی است و فقط در سال ۱۴۰۲ ارز ترجیحی برای تأمین بازار تخصیص داده شد. در شرایطی که نرخ ارز بین ۴۲ تا ۴۹ هزار تومان در نوسان است، منجر به افزایش ۳۰ درصدی نرخ حبوبات در بازار شده است.
پیش‌بینی می‌شود امسال قیمت عدس سبز در روسیه بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ دلار کاهش پیدا کند و در ادامه با ورود محصولات کانادا به عنوان بزرگترین تولیدکننده جهان، قیمت آن را که در حال حاضر ۱۸۰۰ دلار است به ۱۳۰۰ دلار کاهش دهد. در شرایطی که هر تغییر قیمتی در جهان دو ماه بعد خودش را در بازار ایران نشان می‌دهد، اگر در نیمه دوم سال اتفاق خاصی رخ ندهد انتظار می‌رود نرخ حبوبات کاهش پیدا کند.
سید عبدی افتخاری، دبیر انجمن حبوبات کشور نیز درباره میزان مصرف حبوبات در کشور می‌گوید: مصرف حبوبات در کشور تقریباً یک میلیون تن در سال است که حدود ۶۵۰ الی ۷۰۰ هزار تن آن در کشور تولید می‌شود و مابقی باید از طریق واردات تأمین شود.
عبدی، عمده واردات حبوبات را دو محصول عدس و نخود سیاه (نخود لپه) عنوان کرده است که از مبادی کانادا و روسیه تأمین و وارد کشور می‌شود.
حبوبات جزو اقلامی است که شامل حمایت‌های تعرفه‌ای شده است و بر این اساس قوانین مالیات ارزش افزوده و عوارض گمرکی آن یک درصد درنظر گرفته شده است. به دلیل ممنوعیت صادرات در سال ۱۴۰۱ فقط ۸ هزار تن حبوبات از کشور صادر شد ولی سال گذشته با رفع ممنوعیت این عدد به ۹۱ هزار تن صادرات نخود رسید.