امین محمودی
خبرنگار

پسته تولید شده در ایران که با عنوان پسته خندان در سراسر جهان شناخته می‌شود، از سال 1375 تاکنون رونق زیادی داشته و توانسته طی این سال‌ها ارزآوری قابل‌توجهی برای کشورمان همراه داشته باشد.
هم‌اکنون در حالی که ارزش جهانی صادرات پسته در سال ۲۰۲۲ میلادی از ۳ میلیارد دلار فراتر رفته است، طبق آمار فائو، ایران در رتبه دوم صادرات جای دارد.
بنابراین می‌توان گفت پسته از جمله محصولات باغی است که ایران از اصلی‌ترین تولید‌کننده‌های آن در جهان محسوب می‌شود. هرچند که طی سال‌های اخیر به‌دلیل خشکسالی‌ها، سرمازدگی‌ها و شیوع یک‌سری آفات، تولید پسته ایران تا حدودی تحت‌تأثیر قرار گرفته. با وجود این به گفته مسئولان امسال تولید کشور خوب بوده است، به‌طوری که پیش‌بینی می‌شود استان کرمان که در صدر تولید‌کننده‌های کشور قرار دارد، پس از پشت‌سر نهادن خسارت شدید سرمازدگی در دو سال متوالی و به‌رغم بروز سرمازدگی در ابتدای سال‌جاری، تولید قابل‌توجهی داشته باشد.
به‌طوری که ایران با دارا بودن 357 هزار هکتار، از نظر سطح زیرکشت پسته در دنیا مقام اول را دارد که متوسط میزان برداشت محصول در واحد سطح در کشور مابین 500 تا 700 کیلوگرم است، به‌طوری که میزان تولید پسته در کشورمان به 135 هزار تن رسیده که نزدیک به 90 درصد آن همچنان به دیگر کشورها صادر و 10 درصد آن به مصرف داخلی می‌رسد.
از طرف دیگر باید به این نکته نیز اشاره کرد که تنها 10 درصد پسته تولید شده در کشورمان در داخل مصرف و 90 درصد آن به صورت رسمی و غیررسمی روانه دیگر کشورها می‌شود.
 
پسته همچنان صدرنشین صادرات
آمارهای گمرک نشان می‌دهد تجارت خارجی کشور در چهار ماهه نخست امسال بدون نفت به ۳۶ میلیارد دلار رسیده که از مجموع تجارت خارجی کشور در سال‌جاری ۱۷.۵ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی و ۱۸.۵ میلیارد دلار واردات انجام شده است.
در این بین میزان صادرات محصولات کشاورزی در مدت یادشده از لحاظ وزن ۲۲ درصد و از حیث ارزش ۳۲ درصد افزایش نشان می‌دهد.
به‌طوری که بر‌اساس این گزارش صادرات پسته با ۲۷۳ میلیون دلار و رشد حدوداً 195 درصدی نسبت به سال قبل در رتبه نخست صادرات محصولات کشاورزی کشور قرار دارد.
اما پس از پسته، انواع گوجه با ۱۴۷ میلیون دلار، سیب با ۱۰۸ میلیون دلار و هندوانه با ۹۶ میلیون دلار بیشترین میزان صادرات را در این مدت به خود اختصاص داده‌اند.
با وجود اینکه پسته طی 15 ماهه اخیر جایگاه اول صادرات محصولات کشاورزی را از محصولات لبنی و شیلاتی پس گرفته است اما این محصول که به‌عنوان یکی از مهم‌ترین صادرات غیرنفتی ایران از آن یاد می‌شود، جایگاه خود را در بازارهای جهانی به امریکا داده است.
به‌طوری که ظرفیت تولید پسته ایران سالانه ۲۵۰ هزار تن و به عبارتی یک‌سوم سهم امریکا است. ضمن اینکه پسته ایران کیلویی هفت دلار و پسته امریکا کیلویی پنج دلار در بازار جهانی فروخته می‌شود.
در همین خصوص محمد صالحی، رئیس هیأت‌مدیره انجمن پسته ایران اظهار کرد: در سال‌جاری پیش‌بینی می‌شود ۲۰۰ هزار تن پسته تولید شود که تفاوتی با آمار سال گذشته نخواهد داشت. اما میزان صادرات سال گذشته طبق آمار انجمن پسته ایران ۸۰ هزار تن است. ۵۰ هزار تن از این محصول در انبار‌های کشاورزان و یا صادرکنندگان است و ۲۰ هزار تن در بازار داخلی عرضه و به فروش رفته است. وی افزود: طبق برآوردهای سال‌جاری پسته‌ای، ظرفیت صادرات ما به چین حدود ۷۰ هزار تن بود، اما ۱۵۰ هزار تن پسته در چین مصرف شده است که ۱۰ تا ۱۵ هزار تن از ایران تأمین شده است و بقیه را از امریکا وارد کرده‌اند. رئیس هیأت‌مدیره انجمن پسته ایران تأکید کرد: ۹۵ درصد از صادرکنندگان ما به بازار جهانی دسترسی ندارند، چون شرکت‌های خودرویی پسته را زیرقیمتی که صادرکنندگان پسته می‌توانند صادر کنند، صادر می‌کنند، به همین دلیل امیدواریم بساط خرید پسته توسط خودروسازان و صادرات آنها برچیده شود.