تعداد آثار ثبت جهانی شده کشورمان در یونسکو به 28 پرونده رسید
اهتزاز دوباره تاریخ ایران با ثبت جهانی هگمتانه
چشم انتظاری مادها به پایان رسید. هگمتانه، ثبت جهانی شد. این شهر کهن، سه هزار سال پیش پایتخت مادها بود. 2500 سال پیش هخامنشی ها، هگمتانه را به عنوان پایتخت تابستانه خود انتخاب کردند. بعد تاریخ هگمتانه به سلوکی‌ها رسید. اشکانیان هم 2200 سال پیش رد پای پررنگ خود را با شهرسازی در هگمتانه جا گذاشتند. هگمتانه بعدها به ساسانیان در 1700 سال پیش رسید تا این توالی تاریخی سه هزار ساله به ثبت هگمتانه در چهل و ششمین اجلاس میراث جهانی یونسکو برسد. هگمتانه بیست و هشتمین پرونده ایران است که در دهلی‌نو به ثبت جهانی رسید.
شاید وقتی دیگر
ایران پیش از آن‌که هگمتانه را به ثبت جهانی برساند پرونده هگمتانه و مرکز تاریخی همدان را برای ثبت به ایکوموس فرستاد. ایکوموس با آن پرونده مخالفت و اعلام کرد که پرونده را دیفر می‌کند. به اعتقاد کارشناسان ایکوموس که بازوی مشورتی یونسکو هستند توالی فرهنگی بین تاریخ 1700 ساله ساسانیان در هگمتانه تا تاریخ قاجاری در مرکز تاریخی همدان رعایت نشده است. همین خلأ 1500 ساله باعث شد تا پرونده را رد کند. علی دارابی که در رأس هیأت عالی از وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در دهلی نو حضور دارد می‌گوید: «در بررسی اولیه نهاد ارزیابی کمیته میراث جهانی (ایکوموس) پرونده پیشنهادی ایران با عنوان «هگمتانه و مرکز تاریخی همدان» که شامل دو بخش محوطه باستانی و بخش مرکز تاریخی شهر همدان بود، اصطلاحاً دیفر اعلام شده بود، بنابراین با تدبیر معاونت میراث فرهنگی و اخذ مشورت‌های کارشناسی از متخصصان ذیربط اصلاح راهبرد روایت تدوین پرونده پیشنهادی در دستور کار قرار گرفت و پس از رایزنی‌های فراوان هگمتانه ثبت جهانی شد. نمایندگان کشورهای مختلف چون هند، کره جنوبی، ایتالیا، قطر، ارمنستان، یونان و... نیز موافق حذف بخش تاریخی مرکز همدان و ثبت جهانی هگمتانه بودند.
البته دارابی می‌گوید: بر اساس مصوبه کمیته میراث جهانی هیچ محدودیتی برای ثبت بخش مرکز تاریخی شهر همدان در آینده وجود ندارد، با این توضیح که هم‌اکنون نیز این بخش در پهنه حریم محدوده ثبت جهانی قرار داشته و تحت حفاظت و حمایت یونسکو خواهد بود.هگمتانه که باستان‌شناسان آن را به معنای مکانی برای گرد هم آمدن و اجتماع اقوام مختلف تفسیر کرده‌اند، شاهدی برجسته از توسعه دانش شهرسازی و فرهنگ شهرنشینی از سه هزار سال پیش در ایران است.
شهرسازی اشکانیان
به گفته دارابی یکی دیگر از دلایل کمیته میراث جهانی یونسکو برای ثبت هگمتانه، وجود شواهدی بی‌نظیر از شهرسازی در دوره اشکانی یعنی 2200 سال در این محوطه ارزشمند است. پیشینه شهرسازی در هگمتانه نشان می‌دهد سرزمین ایران برخوردار از دانش سه هزار ساله شهرسازی و شهرنشینی است، دولت و مقامات استانی باید با بهره‌گیری از ظرفیت‌های ناشی از ثبت جهانی هگمتانه این موفقیت را به کام مردم فرهنگ دوست ایران شیرین کنند. او می‌گوید:همدان امروزی که هگمتانه را در خود دارد، شهری است که در کوچه‌هایش شخصیت‌های برجسته جهانی همچون ابن سینا قدم نهاده و زندگی کرده‌اند. لذا باید گفت ثبت جهانی هگمتانه، ثبت شهری باستانی است که بر تارک فرهنگ و تمدن منطقه ایستاده است. دارابی می‌گوید: براساس قانون برنامه هفتم توسعه کشور، برنامه منظمی برای ارتقای کیفی و کمی ثبت جهانی ایران تدوین شده که ان‌شاءالله در دولت جدید محقق خواهد شد. او ثبت جهانی هگمتانه را ظرفیتی غنی و ارزشمند برای دیپلماسی فرهنگی ایران می‌داند که در ترسیم چهره فرهنگی ایران در اذهان جهانی جایگاه تمدنی ایران را بیش از پیش غنا می‌بخشد.
معاون میراث فرهنگی کشور، جهانی شدن هگمتانه را مولدی مؤثر بر توسعه گردشگری فرهنگی در سطح منطقه‌ای و ملی اعلام می‌کند که می‌تواند همدان را تبدیل به یکی از قطب‌های شناخته شده گردشگری در سطح منطقه نماید.
اکثریت آرا
علیرضا ایزدی، مدیرکل اداره ثبت و حریم آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هم به میراث خبر می‌گوید: قرار بود منظر فرهنگی ثبت شود، اما یونسکو فقط با ثبت جهانی هگمتانه موافقت کرد.
او به دو دیدگاه که درباره پرونده ارسالی وجود دارد اشاره می‌کند و می‌گوید: یکی آن‌که فقط تپه هگمتانه به‌عنوان هسته اصلی تاریخی شهر ثبت شود، چون دیگر آثار بیرون از محوطه بوده و در طول زمان دستخوش تغییراتی شده بودند و نگاه دیگر ثبت منظرفرهنگی بود که آن امکانپذیر نشد. ایزدی با تأکید بر این‌که پس از بازدید ایکوموس و ایراداتی که ارزیابان به پرونده گرفته بودند، دست‌کم سه بار گروه تدوین پرونده در ایکوموس رایزنی‌های خود را انجام دادند، می‌گوید: ما هم راغب بودیم که نخست خود مجموعه هگمتانه را به عنوان تپه اصلی ثبت کنیم و سپس برای بحث‌های پیرامونی حرکت کنیم، اقدامی‌که به نظر ما راه منطقی‌تری بود، تا این‌که قصد انجام کار را به صورت کلی داشته باشیم.
به گفته ایزدی در طول چند روز گذشته و به طور دائم مسئولان پرونده با 21 عضو کمیته میراث جهانی صحبت کردیم و ارزیابان ایکوموس نیز نظرات خود را مطرح کردند و درنهایت 14 عضو از 21 عضو با ثبت جهانی هسته اصلی هگمتانه موافقت کردند و«28 هکتار از هسته اصلی هگمتانه» در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.