شیما جهان‌بخش
خبرنگار

 
 بعد از 10 سال حضور چراغ خاموش در مناطق جنوبی کشور این روزها با گرم‌تر شدن هوا زنگ خطر پشه آئدس که ناقل بیماری‌های خطرناک و کشنده‌ تب دنگی، زیکا و چیکونگونیا بوده به صدا درآمده و نگرانی‌های جدی را برای مردم این استان‌ها ایجاد کرده است. استان سیستان و بلوچستان که مراودات مرزی بسیاری با کشورهای همسایه دارد و دروازه ورود و خروج بسیاری از اتباع بیگانه به صورت مجاز یا غیرمجاز است. این روزها شرایط ویژه‌ای دارد و آمار‌ها نشان می‌دهد که شهرستان چابهار، آلوده‌ترین شهر کشور از نظر تعداد مکان‌های وجود پشه ناقل بیماری تب دنگی است.
 در این شرایط مسئولان بهداشتی این استان پیش‌بینی کرده‌اند از اواخر مرداد و شهریور، کشور با اپیدمی بیماری تب دنگی مواجه شود. آنها تأکید کرده‌اند با توجه به نزدیک بودن ایام اربعین، باید قبل از آنکه شرایط از کنترل خارج شود تردد‌ها از مرزهای این استان به‌خصوص مرز ریمدان که مرز اصلی تردد زائرین پاکستانی است، مدیریت شود. در همین زمینه مسئولان کشوری تلاش کرده‌اند با ایجاد کمیته‌های تخصصی و هماهنگی‌های بین‌بخشی در اقدامی مشترک روند رشد این بیماری را کنترل و مدیریت کنند.
 
شناسایی پشه آئدس در 803 منطقه چابهار
«ایرج ضاربان» سرپرست دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی چابهار با تأیید این موضوع در گفت‌و‌گو با «ایران» اظهار داشت: در حال حاضر چابهار به عنوان یک شهر بندری و مرزی، آلوده‌ترین شهر کشور از نظر تعداد مکان‌های وجود پشه ناقل بیماری تب دنگی است. بر اساس بررسی‌های انجام گرفته در 803 منطقه این شهر، مرکز دشتیاری و کنارک این نوع پشه مشاهده شده است.
وی با اعلام اینکه یک مورد انتقال داخلی و محلی در این شهرستان انجام شده است، افزود: سال گذشته ۹ بیمار ناقل و امسال هم 4 بیمار در این شهرستان داشته‌ایم که تنها یک مورد آن از طریق انتقال داخلی دچار بیماری شده است. در واقع نگرانی‌های ایجاد شده در خصوص این بیماری در شهرستان چابهار مربوط به همین یک مورد بوده که احتمال گسترش بیماری را در استان و به تبع آن در کشور افزایش می‌دهد. البته باید به این نکته توجه شود که پشه به‌تنهایی سبب گسترش بیماری نمی‌شود چرا که بیماری تب دنگی تا زمانی که فرد ناقل دچار گزش نشده باشد گسترش پیدا نمی‌کند. یعنی این بیماری مانند کوئید 19 از فردی به فرد دیگر منتقل نمی‌شود.
 
ببر آسیایی برای ورود و خروج از مرزها نیازی به مجوز ندارد
ضاربان، بیشترین نگرانی را مربوط به مناطق مرزی اعلام کرد و گفت: در حال حاضر مرکز اصلی این بیماری کشور پاکستان بوده و از آنجا که ما با این کشور بیش از 150 کیلومتر مرز مشترک داریم بسیار نگران هستیم. از سوی دیگر این استان مرز اصلی تردد زائرین پاکستانی برای اربعین است. سال گذشته ۴۶ هزار زائر پاکستانی از مرز ریمدان وارد سیستان و بلوچستان ‌شدند و امسال هم برآورد شده که تعداد این زائران ۱۰۰ هزار نفر باشد. در این شرایط و با توجه به اینکه افراد به‌راحتی زمینه انتقال این پشه را که به ببر آسیایی معروف است مهیا می‌کنند، باید تردد زائرین پاکستانی از مرز مدیریت شود و به جای تردد از داخل شهرها مسیرهای خارجی برای این افراد در نظر گرفته شود تا چرخه انتقال بیشتر نشود.
سرپرست دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی چابهار افزود: به‌نظر می‌رسد که از اواخر مرداد و در شهریور، کشور با اپیدمی این بیماری مواجه شود. از این رو تأکید می‌شود نسبت به این بیماری خوشبین نباشیم و قبل از آنکه وضعیت از کنترل خارج شود همه ارگان‌ها هماهنگ با یکدیگر در این زمینه اقدامات لازم را انجام دهند.
خطر ایجاد اپیدمی تب دنگی در مناطق حاشیه‌نشین
 این مقام مسئول با بیان اینکه در حال حاضر هیچ بیماری در چابهار بستری نیست، افزود: از آنجا که آب‌های راکد و لاستیک‌های فرسوده اصلی‌ترین بستر رشد این پشه هستند مسئولان باید خطر ایجاد اپیدمی فراگیر تب دنگی را در شهری که دو سوم جمعیت آن حاشیه‌نشین هستند جدی بگیرند و به یاری این منطقه بیایند.ضاربان، حوزه بهداشت را یک حوزه فرابخشی عنوان کرد و افزود: سهم ما به عنوان علوم پزشکی در کنترل پشه آئدس 20 درصد بوده و 80 درصد مربوط به نهادهای دیگر است، از این رو ایجاد همدلی و هماهنگی بین‌بخشی تنها نسخه برای عبور سالم با کمترین آسیب از این شرایط است.
 
پشه آئدس، موضوعی که  10 سال  است با آن درگیریم
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان نیز با اعلام اینکه ۲ مورد از بیماری تب دنگی در سراوان و یک مورد در چابهار شناسایی شده است، در گفت‌و‌گو با «ایران» اظهار داشت: با توجه به همجواری سیستان و بلوچستان با کشور پاکستان و مرزی بودن این استان هر 3 مورد بیماران مبتلا از کشورهای امارات و پاکستان به ایران آمده‌اند.
 زنگنه افزود: وجود پشه آئدس در استان مربوط به امروز و دیروز نیست و نزدیک به 10 سال است که این حشره در کشور وجود دارد، اما در سال‌های اخیر موضوع آن پررنگ‌تر شده است. ما در سیستان و بلوچستان به علت هم‌مرزی با پاکستان سال‌هاست با پشه آنوفل و بیماری مالاریا که مشابه آئدس است مواجه هستیم و این موضوع برای ما تازگی ندارد.
وی شرایط امسال را بسیار متفاوت عنوان کرد و گفت: مسأله‌ای که امسال ما را نگران کرده، این است که برعکس ادوار گذشته که همیشه افراد بیمار از منشأ خارجی دچار گزیدگی پشه شده‌اند امسال یک مورد ابتلا به بیماری با منشأ گزیدگی داخلی در شهرستان چابهار داشته‌ایم. دراین شرایط نگران هستیم بیماری سریع‌تر از تصور ما دچار همه‌گیری شود و کشور هزینه بسیار سنگینی را متحمل شود.
 
 تشکیل 5 کمیته ملی تخصصی برای مقابله  با تب دنگی
زنگنه خاطرنشان کرد: در حال حاضر 5 کمیته تخصصی مدیریت و مقابله با بیماری‌های منتقل‌شده از پشه آئدس شامل کمیته‌های «آموزش و اطلاع‌رسانی» با مدیریت صدا و سیما، «مراقبت و درمان» با مدیریت دانشگاه‌های علوم پزشکی، «پایش و ارزیابی» با مدیریت بازرسی استانداری، «بودجه و پشتیبانی» با مدیریت سازمان پدافند غیرعامل و وزارت کشور و «بهسازی محیط و مبارزه با ناقل» با مدیریت استانداری در سطح ملی تشکیل شده که 4 مورد آن در حوزه اختیارات دانشگاه علوم پزشکی نیست. همین موضوع نشان می‌دهد که دانشگاه علوم پزشکی به‌تنهایی نمی‌تواند این شرایط را کنترل کند و باید همه ارگان‌ها پای کار باشند.

۹ استان کشور درگیر تب دنگی هستند

خرم‌آباد - معاون سازمان پدافند غیرعامل کشور گفت: ۹ استان کشور درگیر تب دنگی هستند اما آمار مرگ و میر ناشی از گزش پشه آئدس بسیار اندک است.
سردار محمدعلی قمی در شورای پدافند استان لرستان اظهار کرد: جلوگیری از ابتلا به تب دنگی نیاز به آگاهی بخشی و اطلاع‌رسانی دقیق به مردم دارد. مرگ و میر تب دنگی به میزان قابل توجهی اندک است اما با توجه به پیش‌بینی انتقال ویروس با جابه‌جایی مسافران از استان‌های آلوده، باید زمینه مقابله با بیماری از طریق اطلاع‌رسانی به مردم فراهم شود.
معاون سازمان پدافند غیرعامل کشور ادامه داد: پاکسازی و بهسازی فضاهای عمومی از جمله اقدامات ضروری برای مقابله با تب دنگی می‌باشد همچنین در دستورالعمل ابلاغ شده به استان‌ها، وظایف دستگاه‌های اجرایی کاملاً مشخص است. سردار قمی با اشاره به، در پیش بودن اربعین حسینی و انتقال مسافران از کشورهای شرقی به عراق اظهار کرد: امیدواریم با رعایت بهداشت و انجام وظایف از سوی دستگاه‌های اجرایی با این بیماری مقابله شود و مشکلی به وجود نیاید.