معاون جهاد کشاورزی خوزستان راهکارهای افزایش تولید گندم و ثبات آن را تشریح کرد
رکورد شکنی خوزستان در تولید گندم
یوسف حیدری
خبرنگار
خوزستان برای یازدهمین سال متوالی در جایگاه نخست تولید و خرید گندم در کشور قرار گرفت. این استان جنوبی درحالی بیش از 18 درصد گندم کشور را تولید می‌کند که طی سال‌های گذشته با تنش آبی و سیل و طوفان مواجه شد، اما استفاده از بذرهای اصلاح شده و کشاورزی مکانیزه باعث شده است که این استان در سال زراعی جدید نیز در تولید و خرید گندم و کلزا رتبه نخست کشور را به خود اختصاص بدهد.
به گفته مسئولان کشاورزی خوزستان، ۷۵۴ هزار هکتار از اراضی خوزستان به کشت گندم اختصاص یافته که از این میزان ۵۳۵ هزار هکتار به کشت گندم آبی و ۲۱۹ هزار هکتار به کشت گندم دیم اختصاص یافته است. همچنین امسال 140 هکتار از زمین‌های زراعی این استان بر اثر سیل و خشکسالی از بین رفت اما استفاده از بذرهای اصلاح شده و کودهای مناسب در کنار کوتاه شدن زمان‌های برداشت موجب شد تا امسال تولید گندم خوزستان به نزدیک 2 میلیون تن برسد. روند رو به رشد تولید گندم و کلزا و چغندرقند در خوزستان در دولت سیزدهم سرعت بیشتری گرفت، به‌طوری که در سال پیش از آغاز به کار دولت سیزدهم، یعنی در سال ۱۴٠٠-۱۳۹۹ تولید گندم یک میلیون و ۸۰ هزار تن بود که این میزان در سال زراعی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ به یک میلیون و ۳۶۰ هزار تن رسید و در سال زراعی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ به یک میلیون و ۷۲۰ هزار تن افزایش پیدا کرد. به عبارتی میزان تولید گندم در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۰، ۵۹ درصد افزایش داشته است.
عبدالرضا سید احمدی معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خوزستان در گفت‌و‌گو با «ایران» با اشاره به اقدامات صورت گرفته برای تداوم موفقیت در تولید و خرید گندم این استان گفت: «امسال تاکنون بیش از یک میلیون و 610 هزار تن گندم از کشاورزان خوزستانی خریداری کرده‌ایم و به‌طور میانگین در سه سال گذشته بیش از 54 درصد افزایش خرید داشتیم. همه اینها در شرایطی است که ما با حوادث و اتفاقاتی مثل سیل و خشکسالی و طوفان مواجه بودیم و اگر این حوادث و بلایای طبیعی اتفاق نمی‌افتاد، به‌طور حتم بیش از یک میلیون و 800 هزار تن گندم خریداری می‌کردیم.»
استقبال کشاورزان از بذرهای اصلاح شده
وی درباره اینکه چطور استان خوزستان در زمینه تولید و خرید گندم سال‌هاست پیشتاز است، به عوامل مختلفی اشاره کرد و گفت: «یکی از مهم‌ترین برنامه‌هایی که انجام دادیم، توزیع نهاده‌های خوب و بذرهای اصلاح شده است. همچنین توزیع کودهای شیمیایی بخصوص کودهای فسفاته و پتاسه و بذرهای اصلاح‌شده که دراختیار کشاورزان قرار گرفت، از دیگر برنامه‌هایی بود که روند تولید گندم را افزایش داد. همه این کارها باعث افزایش تولید گندم شد. بذرهای گندمی که دراختیار کشاورزان قرار گرفت، ارقامی مثل برات که مناسب کشت در مناطق آبی اقلیم گرم و خشک جنوب ایران است، سارنگ و آزادگان که بهترین بذرهای گندم با تناژ بالا برای مناطق گرمسیری بوده و همه این بذرها پتانسیل بالایی دارند و بسیار مقاوم هستند. طی این سال‌ها خوشبختانه کشاورزان ما از بذر اصلاح شده استقبال می‌کنند و زمانی که می‌خواهیم بذر اصلاح شده توزیع کنیم، کشاورزان استقبال می‌کنند و نتبجه این اعتماد هم افزایش تولید گندم است.»
سید احمدی درباره دیگر اقداماتی که باعث افزایش تولید گندم در سال زراعی شد، اشاره کرد و گفت: «علاوه بر توزیع بذرهای اصلاح شده و کودهای مناسب افزایش استفاده از روش مکانیزاسیون یکی دیگر از برنامه‌هایی است که باعث افزایش تولید گندم در استان خوزستان شده است. ما به دنبال کشت با دستگاه هستیم یعنی کشتی که باعث شود محصول تولیدی سبز و یکنواخت شود و تراکم یکنواخت و رشد خوبی داشته باشد. از طرف دیگر منابع آبی را برای کشاورزان تأمین کردیم و آبیاری مزارع به شیوه سنتی و مکانیزه انجام گرفت. از طرف دیگر باتوجه به شناختی که کشاورزان طی این سال‌ها نسبت به نوع زراعت و مراقبت از آن و مبارزه با بیماری و آفت پیدا کرده‌اند، باعث شد تا شاهد رشد تولید و بالا رفتن کیفیت گندم باشیم. مجموعه این عوامل و کارها باعث شد تا وضعیت تولید و خرید افزایش پیدا کند.»
کم شدن فاصله زمان برداشت
طولانی شدن زمان برداشت یکی از بزرگترین مشکلاتی است که باعث از بین رفتن محصولات کشاورزی بخصوص گندم می‌شود. در این میان بخشی از این محصولات به دلیل دیر برداشت شدن از بین می‌روند. معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خوزستان با تشریح نحوه کم شدن فاصله برداشت گندم و کاهش افت برداشت گفت: «پیش از این مدت زمان برداشت ما طولانی بود یعنی از فروردین ماه آغاز می‌شد و تا انتهای خرداد ادامه داشت ولی امروز با توجه به استفاده از 3 هزار دستگاه کمباین سرعت برداشت بیشتر شده است. با کوتاه شدن زمان برداشت افت برداشت نیز کمتر می‌شود و سال به سال زمان برداشت کوتاه می‌شود. امسال از 20 فروردین ماه برداشت را شروع کردیم و تا 15 خرداد ماه بیش از 90 درصد برداشت شد. انتظار داریم در سال‌های آینده با افزایش کمباین‌ها زمان برداشت کوتاه‌تر شود و افت برداشت کاهش پیدا کند. این مجموعه اقدامات باعث پایداری تولید شده و با وجود همه اتفاقات و خسارت‌هایی که به‌دلیل خشکسالی و بالا رفتن درجه حرارت و کاهش منابع آب داشتیم امسال بیش از یک میلیون و 610 هزار تن گندم و 50 هزار تن گندم بذری از کشاورزان خریداری کردیم. با احتساب گندم‌هایی که کشاورزان برای خودشان نگه می‌دارند پیش‌بینی ما این است که نزدیک به 2 میلیون تن گندم تولید شده است. این پایداری در تولید قابل ستایش است و در 10 سال گذشته بیشترین خرید و تولید گندم در استان خوزستان انجام شده است. دو برابر سال گذشته نیز خرید دانه کلزا یعنی 62 هزار تن خریداری کردیم که نسبت به سال‌های گذشته 100 درصد افزایش خرید داشته است.»
کیفیت بالای گندم خوزستان
سید احمدی با تأکید بر اینکه گندم خوزستان باکیفیت‌ترین گندم کشور است، به خبرنگار «ایران» گفت: «گندم خوزستان دو ویژگی مثبت دارد؛ اول اینکه درصد گلوتن بالایی دارد. معمولاً گلوتن گندم خوزستان 29 و 5/29 است و در رنک اول و دوم کشور قرار دارد. دوم اینکه درصد پروتئین گندم آن بالا است. گندمی که درصد پروتئین آن از 5/12 به بالا باشد از گندم‌های باکیفیت است و رنگ گندم خوزستان روشن است که نشان از کیفیت بالای آن دارد.» وی افزود: در زمینه پرداخت پول کشاورزان نیز باید اذعان کنم که کل طلب کشاورزان 27 همت است که تا امروز 20 همت از طلب کشاورزان یعنی 72 درصد پرداخت شده است و روند پرداخت ادامه خواهد داشت.
جایگاه نخست تولید چغندرقند کشور
استان خوزستان در سال زراعی ۱۴۰۳-۱۴۰۲ با بیش از ۲۲ هزار هکتار سطح زیر کشت و تخمین تولید یک میلیون و ۳۰۰ هزار تن محصول چغندرقند، رکورددار تولید در کشور معرفی شد. معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خوزستان نیز با تأکید بر اینکه خوزستان در زمینه چغندرقند نیز در جایگاه اول قرار دارد، گفت: «سال گذشته یک میلیون و 41 هزار تن چغندرقند خرید و حمل کردیم. تولید چغندرقند امسال به یک میلیون و 300 هزار تن تولید رسید و تا به امروز یک میلیون و 140 هزار تن به کارخانجات حمل شده است. وی در ادامه گفت: اگر تراز تولید را مدنظر قرار بدهیم، با همه حوادث طبیعی که داشتیم، تراز تولید ما نسبت به سال قبل بیشتر شده است. تراز محصولات پاییزه ما نسبت به سال قبل افزایش داشته است. البته سطحی که زیر کشت می‌رود با سطح کشتی که برداشت می‌شود متفاوت است. متأسفانه 140 هکتار از زمین‌های زراعی در سیل و خشکسالی خسارت دیدند اما با یک برنامه‌ریزی توانستیم روند افزایش تولید را به ثبات برسانیم.