به یاد کارشناسی که برای ثبت جهانی تاریخ ایران تلاش کرد

فرهاد نظری درگذشت

زیست بوم/ فرهاد نظری در حالی که با عشق به وطن، برای حفاظت از تاریخ کشورش تلاش می‌کرد، بعد از چندین سال دست و پنجه نرم کردن با سرطان در سن ۴۹ سالگی درگذشت.
فرهاد نظری مدیر کل سابق دفتر ثبت آثارمیراث فرهنگی در کارش خبره بود و برای ثبت میراث فرهنگی و طبیعی ایران تلاش بسیاری کرد. در ثبت بسیاری از آثار ایران نقش بسیار زیادی داشت.
مرگ فرهاد نظری، ضایعه بزرگی برای میراث فرهنگی است. آن تسلطی که به کار داشت، آن تلاش شبانه‌روزی که برای ثبت جهانی آثار کرد، آن آشنایی که با فضای کمیته میراث  یونسکو برای ثبت داشت. جای خالی او پر نشد.  تلاش او و همکارانش بود  که انتظار ۱۰ ساله‌ برای ثبت جهانی هیرکانی را به سرانجام رساند؛ آن هم در زمانی که هیرکانی برای ثبت جهانی، سنگ اندازی جمهوری آذربایجان را هم پیش رو داشت. این دولت می خواست جنگل های هیرکانی را به نام خودش ثبت کند. اولین بار هم همین کشور همسایه بود که پرونده را به یونسکو ارائه داد اما فرهاد نظری و همکارانش به یونسکو یادآوری کردند که 98 درصد جنگل های هیرکانی در ایران قرار داد و جمهوری آذربایجان نمی تواند این جنگل ها را به نام خود ثبت کند. یونسکو حق را به ایران داد و از باکو خواست تا به پرونده ایران الحاق شود. جمهوری آذربایجان گفت در صورتی می پذیرد که مدیریت پرونده با باکو باشد اما ایران اجازه نداد و در نهایت پرونده به نام ایران ثبت شد. جمهوری باکو در نهایت سال گذشته به پرونده ثبت جهانی هیرکانی ایران الحاق شد.
او درباره ثبت نوروز گفته است:نوروز در ابتدا با مشارکت هفت کشور در این کنوانسیون مطرح و سپس ثبت شد. در این مسیر به تدریج بسیاری از کشورها به این پرونده پیوستند. ایران چندین نشست با حضور کشورهای علاقه‌مند به پیوستن به ثبت جهانی برگزار کرد و بسیاری از کشورها به آن پیوستند.
به گفته نظری در ابتدا حتی افغانستان و تاجیکستان عضو نبودند که پس از نشست‌هایی در هتل لاله تهران این کشور‌ها هم عضوی از این پرونده شدند، هند و پاکستان هم همین‌طور. یکی از مشکلاتی که وجود داشت، این بود که ترکیه و آذربایجان می‌گفتند که نوروز واژه فارسی نیست و با آن موافقت نمی‌کردند، اما با توجه به تأیید بقیه کشورها آنها هم مجبور به پذیرفتن فارسی بودن واژه نوروز شدند. باید بگویم که ثبت این پرونده مشقت‌های بسیاری داشت برای اینکه هر گاه کشوری به آن می‌پیوست باید ثبت دوباره از سر گرفته و حتی شماره ثبت جدیدی به آن داده می‌شد اما مسأله این بود که نوروز ارزش مشقت‌های بیش از این را هم دارد. نظری در قیاس با طول دوره فعالیت حرفه‌ای خود چه در حوزه پژوهش و چه در حوزه اجرایی کارنامه‌ای بسیار پربار و اثرگذار به جای گذاشت.این کارشناس از سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۷ مدیر کل دفتر ثبت آثار تاریخی سازمان وقت میراث فرهنگی بود، از سال ۱۳۹۴ تاکنون رئیس دبیرخانه کمیته ملی حافظه جهانی یونسکو بود. وی همچنین عضو ایکوموس ایران بود و سال‌ها قبل مدیر پایگاه میراث فرهنگی معبد آناهیتا در کرمانشاه بود.
نظری همچنین در طول ۵سال تصدی مدیریت کل دفتر ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی در سازمان میراث فرهنگی (۱۳۹۲ ـ ۱۳۹۷) خدمات ارزنده‌ای داشت.
ثبت جهانی میراث‌های طبیعی ایران ازجمله بیابان لوت و جنگل‌های هیرکانی و «چوگان، بازی سوار بر اسب همراه روایتگری موسیقی» در فهرست میراث ناملموس بشری یونسکو، ثبت پرونده‌های چندملیتیِ میراث ناملموس در فهرست جهانی؛ «نوروز» میراث مشترک دوازده کشور، هنر ساختن و نواختن کمانچه « میراث مشترک ایران و جمهوری آذربایجان» و نیز ثبت کلیات سعدی و جامع‌ التواریخ خواجه رشیدالدین فضل‌‌الله همدانی در فهرست حافظه جهانی یونسکو و تنبور اهل حق در فهرست آثار ملی از اقدامات اوست.
صفحات
آرشیو تاریخی
شماره هشت هزار و چهارصد و نود و دو
 - شماره هشت هزار و چهارصد و نود و دو - ۰۲ تیر ۱۴۰۳