سیاست‌های آبی در سیستان و بلوچستان وارد مرحله جدیدی شده است
محمد کرمی
استاندار سیستان و بلوچستان
سالهاست به دلیل تغییرات اقلیمی و بروز پدیده خشکسالی، تأمین آب در سیستان و بلوچستان یکی از چالش‌های اساسی بوده، این درحالی است که از ابتدای فعالیت دولت سیزدهم، مسأله تأمین آب برای همه استان‌ها بویژه استان‌های دچار تنش آبی مورد تأکید و اولویت کاری مجموعه دولت قرار گرفت. از آنجایی که سیستان و بلوچستان و بویژه منطقه سیستان از محروم‌ترین نقاط در زمینه نزولات جوی بوده با سیاست‌های راهبردی و حمایت‌های بی‌دریغ رهبر معظم انقلاب (مدظله العالی) و پیگیری جدی و دغدغه اساسی دولت بویژه شخص رئیس جمهور شهید، سیاست‌های آبی استان در چند سال اخیر وارد مرحله جدیدی شده و برنامه‌ریزی و اجرای پروژه‌های آبی با جدیت در دستور کار دولت سیزدهم قرار گرفت.
اکنون با به ثمر نشستن تلاش‌های شبانه‌روزی و اجرای این طرح‌ها می‌توان گفت؛ حل مشکل ۵۰ ساله تأمین آب پایدار مردم سیستان و بلوچستان؛ بزرگ‌ترین یادگار سیدالشهدای خدمت، شهید رئیسی برای مردمان صبور دیار نیمروز بوده است. در این راستا با پیگیری‌های شخص رئیس‌جمهور در گام نخست، ابتدا مطالعه و بررسی تأمین آب شرب از منابع داخلی و ترجیحاً نزدیک به منطقه سیستان با فرض حذف چاه نیمه‌ها و اتکای به منابع داخلی انجام شد. درادامه این جهاد بزرگ آبرسانی، طرح‌های مختلفی نیز در فازهای اجرایی متفاوت با موضوع تأمین آب اضطراری و کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت برای جبران ناترازی آب شرب منطقه در دستور کار قرار گرفت تا دغدغه اصلی مردم این استان که همان تأمین آب بوده؛ رفع شود. با این اقدامات اکنون وضعیت اقتصادی و اجتماعی منطقه دگرگون شده و دیگر کمتر کسی به فکر مهاجرت به دیگر استان‌هاست. البته ناگفته نماند با این اقدامات نه تنها آب مورد نیاز ۱۱ شهر و ۹۴۰ روستای سیستان از چاه‌نیمه‌ها که وابسته به رودخانه هیرمند است، تأمین می‌شود، بلکه آب مورد نیاز نیمی از جمعیت کلان‌شهر زاهدان نیز به آب هیرمند وابسته بود. با توجه به این وضعیت، ضمن انتقال آب بین چاه‌نیمه‌ها و مدیریت آب‌های موجود، طرح‌های آبی جدیدی برای کاهش و قطع وابستگی آب شرب به آب‌های برون مرزی آغاز شد تا بتوان نگرانی ۵۰ ساله ساکنان سیستان را رفع و وابستگی آب شرب منطقه را به حقابه کاهش داد. طرح تأمین آب از سفره‌های آب زیرزمینی غرب سیستان با اجرای خطوط انتقال آب، برق و سایر سازه‌ها و تجهیزات مورد نیاز در مناطق حرمک، هامون هیرمند، شیله و لواریاب به عنوان فاز اضطراری و کوتاه مدت از ابتدای زمستان ۱۴۰۱ توسط شرکت آبفای سیستان و بلوچستان و همچنین از ابتدای سال ۱۴۰۲ نیز اجرای طرح اضطراری در منطقه میل‌نادر تا بندان توسط آب منطقه‌ای استان آغاز شد. با عزم جدی مسئولان امر و نیروهای جهادی در کمتر از ۶ ماه با افزایش برداشت آب از منطقه حرمک، شاهد کاهش ۵۰۰ لیتر در ثانیه‌ای انتقال آب از چاه‌نیمه به زاهدان بودیم و در واقع این منبع آبی جایگزین چاه‌نیمه‌های سیستان برای تأمین بخشی از کمبود آب شرب زاهدان و عاملی برای کاهش دغدغه‌های مردم و مسئولان مربوطه شد. احداث کارخانه آب‌شیرین‌کن و شیرین‌سازی آب با ظرفیت ۱۰۰ هزار متر مکعب در شبانه‌روز اقدام بزرگ و بی‌نظیر دیگری است که می‌تواند طرح اضطراری را قابل بهره‌برداری کند و به دغدغه‌های ناشی از کمبود آب پایان دهد. گفتنی است؛ با بهره‌برداری از این طرح برای اولین بار در تاریخ سیستان، وابستگی آب شرب ساکنان این دیار به آب‌های خارج از حوزه سرزمینی ایران کاهش خواهد یافت، موضوعی که می‌تواند التیام بخش گوشه بزرگی از نگرانی‌های ۵۰ ساله مردم سیستان برای تأمین آب آشامیدنی باشد. بی‌شک وقتی آب باشد، جمعیت ماندگار خواهد شد، آن هم در قسمتی از ایران بزرگ که توسط رهبری معظم انقلاب اسلامی (مدظله العالی) تنگه احد جمهوری اسلامی ایران نام گرفته و مرزنشینان آن نقش بزرگی در تقویت امنیت کشور ایفا می‌کنند، از سویی شاهد رونق اشتغال بومیان در پروژه‌های عمرانی منطقه خواهیم بود و چراغ مشاغل خانگی دوباره روشن خواهد شد. وقتی آب باشد، مردم هم خواهند ماند و ضمن صیانت از مرزها، تبادلات مرزی نیز رونق خواهد گرفت و بخش قابل توجهی از مرزنشینان می‌توانند؛ با استفاده از ظرفیت مرز امرار معاش کنند و نیازی برای پیدا کردن شغل در منطقه‌ای دیگر از کشور نداشته باشند.