فرزانه پیری
خبرنگار

مطابق با آمار سامانه‌ رصد اشتغال در سال 1401، بیش از یک میلیون و 350 هزار فرصت شغلی بر اساس کد ملی، نوع شغل، جایی که در آن شغل ایجاد شده و دستگاهی که کمک کرده آن شغل ایجاد شود، در این سامانه به ثبت رسید.
در مجموع با احتساب نیمه‌ دوم 1400 که حدود 680 هزار شغل در این سامانه به ثبت رسید و باتوجه به آمار 950 هزار شغل در سال 1402،  دو میلیون و 980 هزار شغل در دولت سیزدهم طی این مدت ایجاد شده است.
نکته قابل ‌توجه اینکه، داده‌های سامانه رصد ملی اشتغال با داده‌های مرکز آمار از بازار کار تفاوت دارد.
بدین‌گونه که داده‌های مرکز آمار نمونه‌ای و براساس شاخص‌های محدودی به‌دست می‌آیند درحالی‌ که آمار سامانه رصد ملی اشتغال کشور، لحظه‌ای و براساس پارامترهای تعریف شده‌ای رصد می‌شوند.
 سامانه ملی رصد و پایش اشتغال
این سامانه پس از صحت‌سنجی‌ها، پیشرفت شغل‌های ایجادی در سال جدید را مورد بررسی قرار می‌دهد و منجر می‌شود تا دستگاه‌ها از قالب یک سامانه رسمی و بدون حرکت‌های جزیره‌ای خدمات را به شاغلان ارائه کنند.
در دولت سیزدهم برای نخستین بار شفاف‌سازی آمارهای اشتغال با ایجاد سامانه ملی رصد اشتغال صورت گرفت که آمارهای اشتغال از سوی مرکز آمار ایران نیز صحت اطلاعات این سامانه را نه تنها تأیید می‌کند بلکه مهر تأییدی بر آن است.
در این سامانه به صورت لحظه‌ای می‌توان وضعیت اشتغال کشور را بر اساس خدماتی که دستگاه‌ها در استان‌های مختلف به شاغلان ارائه کرده‌اند را نشان دهد از طریق سامانه ملی رصد، تعداد فرصت‌های شغلی به تفکیک کد ملی در قالب تأمین مالی، صدور مجوز، مشاوره، آموزش مهارتی، کاریابی و تأمین زیرساخت و فناوری به ثبت رسیده و این آمار به وسیله رابطان دستگاه‌ها و نهادهای متولی ایجاد اشتغال به صورت برخط و براساس کد ملی یکتا ثبت شده و به وسیله وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در چندین سطح مورد پایش قرار می‌گیرد.
سه مرحله نظارت و صحت سنجی از جمله پیامکی، تماس تلفنی و حضوری و میدانی نسبت به مشاغل ایجاد شده در سامانه صورت می‌گیرد، در مرحله اول کارشناسان و بازرسان به کسانی که خدمات دریافت کرده‌اند، پیام ارسال می‌کنند در مرحله دوم تماس و در مرحله سوم نظارت به‌صورت حضوری انجام می‌شود. براساس اعلام سامانه رصد اشتغال وزارت کار، تماس‌ها از طریق سامانه‌ای با شماره ۰۹۲۰۰۰۰۶۳۷۳ مشخص وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی صورت می‌گیرد و اگر نقضی در خدمات‌رسانی باشد از طریق متقاضیان جویای کار اعلام و توسط کارشناسان بررسی می‌شود. همچنین بعد از ارائه خدمات به شاغلان، مرحله نظارت میدانی آغاز می‌شود و بازرسان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی علاوه بر بازدید حضوری از طرح اشتغال، مکان دقیق و اطلاعات کامل فرد با خدمات دریافت شده و ثبت شده، تطبیق داده می‌شود و اطلاعات سامانه به طور مستمر رصد و بررسی و نسبت به نظارت بر طرح‌ها سختگیری می‌شود تا هر موضوعی به اسم اشتغال ثبت نشود. همه ابعاد حقوقی و زیرساختی اشتغال در سامانه رصد اشتغال دیده شده است تا با همکاری دستگاه‌ها در خدمات‌رسانی و ثبت و نظارت بر مشاغل ایجاد شود و رفع موانع اشتغالزایی، زمینه بهبود وضعیت اشتغال و کاهش نرخ بیکاری در جامعه را فراهم سازد. سامانه رصد اشتغال، اکنون به عنوان مرجع دقیق اعلام آمار اشتغال در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است و اشتغال ایجاد شده در این سامانه براساس کد ملی افراد است و امکان تکرار وجود ندارد به نحوی که مشخصات هر کد ملی براساس هویت شغلی و منطقه جغرافیایی در سامانه رصد ثبت می‌شود.
این سامانه هم اکنون روی سایت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی قرار دارد و آمار و اطلاعات مربوط به اشتغال هر دستگاه و تعداد شاغلان در سطح استانی و شهرستانی در آن بارگذاری می‌شود که طبق آمار‌ها بیش از 20 هزار دستگاه در سطح کشور به این سامانه متصل هستند تا از موازی‌کاری در حوزه ارائه خدمات به شاغلان جلوگیری کنند.
 این سامانه در اختیار دستگاه‌های متولی و مربوطه، ناظران ملی و استانی از جمله نمایندگان مجلس شورای اسلامی، فرمانداران، استانداران، مدیران و کارشناسان در بخش دولتی و اجرایی قرار گرفته است که دسترسی به اطلاعات و آمار و نحوه فرآیند اشتغال در استان‌ها را مورد بررسی قرار دهند، ضمن اینکه در این سامانه امکان دسترسی کامل به شاغلان با کد ملی و سایر اطلاعات وجود دارد که امکان نظارت بر طرح‌های ملی اشتغال را به صورت دقیق فراهم می‌کند.
در گذشته نبود آمارهای دقیق از وضعیت اشتغال چالش‌ها، خلأها و مشکلاتی را برای تحلیلگران بازار کار و کسب و کارها ایجاد کرده بود که اکنون این آمارهای دقیق مسیر روشن سیاستگذاری در سطح کلان را در قالب برنامه‌های مختلف فراهم می‌کند. یکی از اهداف مهم ایجاد سامانه رصد اشتغال، تحلیل اطلاعات از بازار کار بود که برای نخستین بار در دولت سیزدهم عملیاتی شد.
این سامانه کمک می‌کند تا براساس استخراج اطلاعات به صورت برخط صحت سنجی از وضعیت اشتغال و عملکرد دستگاه‌ها در استان‌ها ارائه شود، ضمن اینکه مهم‌ترین و بیشترین فرصت‌های شغلی و حتی رسته‌های شغلی بازار را مشخص می‌کند.
این سامانه با تحلیل داده‌های آماری، نقش مهمی در معرفی ظرفیت‌ها و فرصت‌های شغلی متناسب با بازار کار و دسترسی بهتر متقاضیان کار، کارفرمایان و بنگاه‌های اقتصادی به بازار کار ایفا می کند.