تهران در واکنش به تصویب قطعنامه احتمالی در شورای حکام:
عکس‌العمل نشان می‌دهیم
صدور قطعنامه احتمالی در شورای حکام از سوی تهران پاسخ می‌گیرد. این واکنشی است که مقام‌های ایران در پی بروز تحرکات تروئیکای اروپایی برای تصویب یک قطعنامه در جدیدترین نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان دادند تا آشکار شود که ایران همچنان متناسب با آنچه در فراز و فرود کارشکنی غرب علیه برجام در پیش گرفته شده، سکوت نخواهد کرد و اقدامات طرف مقابل را بی‌پاسخ نخواهد گذاشت.
شورای حکام آژانس روز دوشنبه گذشته (۱۴ خرداد) اجلاس نوبتی خود را آغاز کرد که این نشست تا جمعه (۱۸ خرداد) ادامه خواهد یافت. فرانسه، انگلیس و آلمان، پیش‌نویس قطعنامه‌ای را علیه ایران برای رأی‌گیری به شورای حکام ارائه کرده‌اند که در مواضعی ادعایی از مدیر کل آژانس می‌خواهد در صورت عدم همکاری ایران، فشار بر آن را افزایش دهد؛ اقدامی که براساس ادعای برخی رسانه‌های امریکایی، این بار بی میلی واشنگتن برای افزودن بر فشارهای ضد ایرانی را نادیده گرفته و بازی خطرناک غرب را تا سر حد کارشکنی در جدیدترین تفاهم ایران و آژانس در پی سفر «رافائل گروسی» به ایران پیش می‌راند.
سه کشور اروپایی متن پیش نویس قطعنامه ضد ایرانی را با وجود تفاهم اخیر مدیر کل آژانس با ایران در اختیار ۳۵ کشور عضو شورای حکام قرار داده‌اند؛ تفاهمی که اجرای آن، چند روزی به دلیل شهادت مقام‌های بلندمرتبه کشور با تأخیر روبه‌رو شد و «گروسی» دلیل آن را منطقی خواند. با این حال «کارل هالگارد»، سفیر و نماینده دائم اتحادیه اروپا در در وین طی نشست روز گذشته شورای حکام، ضمن نادیده گرفتن سطح همکاری‌های کم سابقه ایران با آژانس، ادعاهای سیاسی درباره برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران را تکرار کرد و از تهران خواست که بیانیه موسوم به ۴ مارس درباره حل‌وفصل تمامی مسائل باقی‌مانده پادمانی با آژانس را اجرا کند.
گفتوگوی گروسی و باقری
اشاره این مقام اروپایی به بیانیه 4 مارس، در حالی است که ایران اردیبهشت ماه گذشته میزبان گروسی بود و حضور او به تفاهم برای احیای بیانیه مورد اشاره انجامید. تفاهم برای احیای بیانیه مشترک 1401، مسیر حل و فصل اختلاف درباره دو مکان ادعایی ورامین (تورقوزآباد) و سایت «شیان»، تقویت همکاری ایران برای افزودن بر دسترسی نظارتی آژانس در چهارچوب مقررات ان پی تی و برداشتن موانع سیاسی در مسیر همکاری را پیش‌بینی می‌کرد. در حالی که کمتر از چهار هفته از این سفر می‌گذرد و ایران با وجود واقعه شهادت رئیس جمهور و وزیر امور خارجه بر آمادگی خود جهت اجرای مفاد این تفاهم تأکید کرده است، سه کشور اروپایی این مهم را نادیده گرفته و با تلاش برای تصویب یک قطعنامه جدید می‌کوشند مسیر همکاری‌های جدید ایران و آژانس را با دست‌انداز روبه‌رو سازند.
این در حالی است که مدیر کل آژانس، بروز اتفاقات اخیر و تأثیر آن بر تعویق چند روزه اجرای تفاهم با ایران را مورد توجه قرار داده است. گروسی از گفتوگوی تلفنی جمعه گذشته با علی باقری، سرپرست وزارت امور خارجه ایران خبر داد و گفت: فکر می‌کنم این منطقی بود که پس از وقوع حادثه برای بالگرد رئیس‌جمهور ایران، ارتباطاتی را مجدداً برقرار کنیم. وقتی این حادثه به وقوع پیوست، من یک تیم فنی را برای آغاز پیشنهاداتی که در ششم مه درباره آن گفت‌وگو کرده بودم، به ایران اعزام کردم. او گفت: در آن زمان توافق کردیم تیم فنی را به ایران اعزام کنیم. هنگام ورود آنها این حادثه تلخ به وقوع پیوست و آنها مجبور به بازگشت شدند. من قصد داشتم ارتباط مجددی را با او به‌عنوان سرپرست وزارت خارجه برقرار کنم و از تمایل خود برای ادامه کار بگویم. گفت‌وگو سازنده بود. مدیر کل آژانس به تلاش تروئیکای اروپایی برای تصویب قطعنامه‌ای علیه ایران در نشست شورای حکام آژانس و اینکه تصمیم ایران در به تصویب رسیدن این قطعنامه نیز اشاره کرد و افزود: «من معتقد به اعمال فشار نیستم، بلکه به متقاعدسازی اعتقاد دارم.» او پیشتر در سخنان خود در شروع جلسه شورای حکام مدعی شده بود که در توافق او با مقام‌های ایران در سفر اخیرش به تهران و اصفهان پیشرفتی به دست نیامد و مسائل پادمانی با ایران همچنان حل نشده باقی مانده است.
پیشتر اقدام غرب در موقعیت‌های مشابه، سطح و میزان همکاری‌های فنی ایران و آژانس را کاهش داده و اقدام تلافی جویانه ایران را برانگیخته بود. آغاز عملیات غنی‌سازی در سطوح بالاتر از سطح تعیین شده در برجام و افزایش چندبرابری ذخایر اورانیوم غنی شده 60 درصد از جمله این اقدامات بود که حالا ایالات متحده بر خلاف تروئیکای اروپایی به دلیل نگرانی از افزوده شدن بر دامنه و ابعاد این تلافی جویی، در مواجهه با تلاش اروپا برای تصویب قطعنامه جدید ضد ایرانی به مخالفت برخاسته است.
این در حالی است که در خلال تفاهمی که مقام‌های ایران و آژانس برای احیای بیانیه مشترک 1401 به عمل آوردند، از یک سو مقرر شد که طرح و اجرای هر تفاهمی میان دو طرف تنها به مقررات پادمانی این نهاد نظارتی منحصر شود و از سوی دیگر خواست ایران برای دورماندن آژانس از سیاسی کاری بازیگران پیدا و پنهان اثرگذار بر این نهاد مورد توجه قرار گیرد. بدیهی بود که این تفاهم در حالی امکان پیدا می‌کند که وعده گروسی مبنی بر اینکه عدم بهره‌گیری از آژانس به عنوان یک ابزار سیاسی توسط غرب محقق شود و این مهم در لحن، موضع گیری‌ها و گزارشات او قابل راستی‌آزمایی باشد.
اعتراض روسیه
اقدام اروپا برای به تصویب رساندن قطعنامه ضد ایرانی با اعتراض روسیه روبه‌رو شد. میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین با وجود احتمال ارائه قطعنامه‌ای ضدایرانی توسط قدرت‌های غربی در جلسه آتی شورای حکام گفت که چنین قطعنامه‌ای نتیجه مثبتی به دنبال ندارد و فقط شرایط را بدتر می‌کند. او در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «ممکن است قطعنامه‌ای ضد ایرانی ارائه شود. امیدواریم که این اتفاق نیفتد. چنین قطعنامه‌ای، به خودی خود، نمی‌تواند دربر دارنده نتایج مثبتی باشد اما می‌تواند به طور جدی شرایط را بدتر کند.»
بــــرش
محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی:
ایران اکنون در فاز کاهش تعهدات برجام است
محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی روز گذشته ضروری دید که بار دیگر این مهم را به طرف‌های مقابل یادآور کند که اگر شورای حکام قطعنامه‌ای صادر کند، ایران قطعاً عکس‌العمل نشان خواهد داد. اسلامی با تمایز قائل شدن میان دو بخش پادمانی و برجامی گزارش آژانس یادآور شد که در بخش مربوط به توافق هسته‌ای، طرف‌های مقابل از جمله امریکا نه تنها به تهعدات خود عمل نکرده که اجازه همکاری دیگران با ایران را نداده‌اند، بنابراین تهران با استناد به حقوق خود ذیل ماده ۳۶ برجام این حق قانونی را دارد که تعهدات خود را کاهش دهد. اسلامی با تأکید بر اینکه ایران اکنون در فاز کاهش تعهدات برجام است و ملاک برای آن، قانون اقدام راهبردی مجلس برای رفع تحریم‌هاست، تصریح کرد: در چنین شرایطی صدور هر قطعنامه احتمالی با عکس‌العمل ایران روبه‌رو خواهد شد.
علاوه بر رئیس سازمان انرژی اتمی، نمایندگی دائم ایران در دفتر سازمان ملل متحد و سایر سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین در یادداشتی به نشست جاری در آژانس و گزارش‌های مدیرکل واکنش نشان داد و با اعلام اینکه فعالیت‌های هسته‌ای ایران کاملاً صلح‌آمیز بوده، خاطرنشان شده است: در جریان سفر مدیرکل به ایران و دیدار با مقامات عالی‌رتبه، هر دو طرف ضمن تبادل‌نظر در مورد موضوعات مختلف از جمله اجرای بیانیه مشترک توافق کردند که پس از عبور از شرایط خاص ناشی از شهادت رئیس جمهور، وزیر امور خارجه و سایر همراهان در یک حادثه هوایی به رایزنی‌های خود در زمان مناسب ادامه دهند. براساس اعلام این نمایندگی، جمهوری اسلامی ایران بحق انتظار دارد که آژانس گزارش‌های خود درباره فعالیت‌های راستی‌آزمایی در ایران را بر اساس اصول بی‌طرفی، حرفه‌ای و به طور عینی انجام دهد.
