نگاهی به کتاب‌های مثبت صفر و فواید آنها
مینا حدادیان
نویسنده و
کارشناس کتابخانه
پژوهشگران می‌گویند نوزادان در ماه‌های نخست، جهان پیرامون خودشان را به‌صورت سایه‌هایی ناواضح می‌بینند و یک سال طول می‌کشد تا آنها بتوانند اطراف خود را آن‌طور که هست ببینند. اما در این بین بزرگسالان چه کاری می‌توانند بکنند؟
کتاب‌ها و اشکال سیاه و سفید می‌تواند باعث رشد و تکامل قدرت دیداری نوزادان شود. اما فقط حس بینایی ابزار رابطه با جهان نیست، تقویت حس‌های دیگر نوزاد هم می‌تواند باعث رشد هوش و پیوند بهتر او با جهان شود.
تهیه و انتشار کتاب برای نوزادان نیاز به دانش و مواد خاص دارد. همچنین تولید کتاب‌های سفید و سیاه، کتاب‌های حمام و پارچه‌ای طی سالیان اخیر توسط ناشران انجام می‌شد. اما کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به‌عنوان یکی از مراجع مهم انتشار آثار برای کودکان و نوجوانان در این سال‌ها برای نوزادان کتابی تولید نکرده بود که دلیل آن نیز توجه و تمرکز روی گروه‌های مخاطبش در کتابخانه‌‌های کودک و نوجوان بود. کانون در این بین به تعداد انگشت‌شمار، کتاب‌هایی برای پیش از دبستان یا به قول خودش گروه سنی الف تولید کرده بود.
در سال‌های اخیر ایده گروه‌بندی سنی بر اساس روانشناسی رشد زیر سؤال رفت چراکه این گروه‌بندی سنی تحولات اجتماعی و محیط را به طور جدی در نظر نمی‌گرفت. از طرفی ضرورت تعامل بیشتر با خانواده باعث شد کانون به گروه‌های سنی دیگر هم توجه کند و بیشتر از همه اینها اهمیت آموزش در سال‌های نخستین تولد در تنوع و تولید بیشتر کتاب برای نوزادان مؤثر بود.
اگر سواد را فقط روخوانی و نوشتن تلقی کنیم، آموزش آن را به مدرسه موکول می‌کنیم. اما یافته‌های جدید نشان می‌دهد که خوب شنیدن و خوب گوش کردن، رکن مهم و زیربنایی در آموزش هستند.
این ایده و اهمیت سال‌های طلایی در رشد مغز باعث شد که کانون هم به انتشار کتاب برای نوزادان بیندیشد و حالا اولین مجموعه این کتاب‌ها به بازار آمده است. همچنین مواد شکل‌دهنده این کتاب‌ها باید مورد توجه بیشتری قرار بگیرد. کتاب‌های این گروه سنی اما و اگرهایی هم دارند، از جمله این‌که استحکام لازم را داشته باشند تا به راحتی بتوان آنها را در اختیار نوزادان قرار داد.
اگر والدین نوزاد خود را در آغوش بگیرند و کتابی مخصوص او در دستش بگذارند، تجربه‌ای شگفت‌انگیز از چگونگی واکنش او به تصاویر را خواهند دید که این کار باعث پیوند عاطفی محکم‌تری بین آنها و نوزادان خواهد شد. بدین ترتیب نوزاد کتاب را زیر و رو می‌کند و در این فرایند جهت‌ها را هم یاد می‌گیرد.
«خواندن با خانواده» ایده درخشانی است که بخشی از آن با تولید کتاب برای نوزادان محقق خواهد شد. کتاب‌های نوزادان یا همان مثبت صفر گامی برای پیوند نوزاد با خانواده است. سال‌ها پیش نادر ابراهیمی گفته بود کتاب یک کالای مصرفی است و کودک حق دارد آن را پاره کند. اما اکنون تنوع مواد استاندارد در انتشار کتاب مانع پاره شدن کتاب می‌شود. همچنین نظریه‌ها هم با تحولات اجتماعی تغییر پیدا می‌کنند. به هر حال انتشار کتاب پارچه‌ای توسط یک ناشر باسابقه رویداد مبارکی است.