ادعای منابع خبری غرب حاکی از تحرکات غربی‌ها برای تصویب قطعنامه ضد ایرانی در نشست 14 خرداد شورای حکام است
تلاش اروپا برای اثرگذاری بر انتخابات ایران
جدیدترین نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در روز 14 خردادماه برگزار خواهد شد و آنطور که منابع خبری غرب ادعا می‌کنند فرانسه، انگلیس و آلمان سه کشور عضو توافق هسته‌ای بالاترین سطح از تحرکات خود را برای تصویب یک قطعنامه جدید علیه ایران به جریان انداخته اند؛ تلاشی که تنها چند هفته پس از تفاهم رافائل گروسی، مدیر کل آژانس در تهران برای احیای بیانیه مشترک 1401 و حل و فصل موضوعات اختلافی صورت می‌گیرد. با این حال اروپایی‌ها مجال را مغتنم دیده‌اند تا از برگزاری انتخابات زودهنگام به عنوان فرصتی برای ماندن برای تدارک هجمه‌های جدید علیه ایران بهره ببرند. این در حالی است که رسانه‌های غربی از جمله رویترز مدعی شده‌اند که بر خلاف تروئیکای اروپایی، ایالات متحده به دلیل نگرانی از پاسخ احتمالی ایران به تصویب هر قطعنامه احتمالی با تحرکات صورت گرفته اروپایی‌ها به مخالفت برخاسته است. اما اروپایی‌ها از یک سو موقعیت جغرافیایی ایالات متحده و فقدان تهدید موشک‌های دوربرد ایرانی را دلیلی بر عدم نگرانی امریکا از فعالیت‌های هسته‌ای ایران می‌دانند و از سوی دیگر فرصت را مناسب دیده‌اند تا با ایجاد فشارهای بیشتر علیه ایران در بزنگاه حساس انتخابات ریاست جمهوری کشور بر رویکرد انتخاباتی مردم ایران اثرگذار باشند و کلیشه‌های مورد نظر خود را در روند تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی در اردوگاه انتخاباتی ایران به اجرا بگذارد. این تلاش‌ها در حالی است که مقام‌های ایرانی منابع مطلع آژانس را در جریان این مهم قرار داده‌اند که تصویب هر قطعنامه‌ای با پاسخی جدی‌تر از اقدامات گذشته روبه‌رو خواهد شد. اقدامی تلافی‌جویانه که به نظر می‌رسد کشورهای غربی فرصت زیادی برای جبران آن نداشته باشند و در عین حال امکان پیشبرد گزینه دیپلماسی را برای حل موضوعات اختلافی تضعیف نماید.
تلافی‌جویی جدی
عابد اکبری، کارشناس مسائل بین‌الملل در یادداشتی برای «ایران» به بررسی جدیدترین تحولات در مناسبات ایران و آژانس پرداخته است. او در این یادداشت با اشاره به اینکه دو سال بعد از صدور آخرین قطعنامه‌های آژانس در خرداد و آبان ۱۴۰۱ که با پاسخ‌های جدی و مقابله به مثل جمهوری اسلامی ایران روبه‌رو شد مجدداً آژانس در یک اقدام سیاست زده به دنبال بهره‌برداری از اهرم نخ نمای صدور قطعنامه علیه جمهوری اسلامی ایران است، گفته است: تأکید بر استفاده از اهرم فشاری که کارآیی خود را از دست داده، مسیر آزموده شده‌ای است که هیچ‌گاه نتیجه‌ای برای طراحان آن دربر نداشته است. این موضوع بیش از هرچیز بر همکاری‌های آژانس با ایران تأثیر منفی خواهد گذاشت. مسیری که منتج به تفاهم اسفند ۱۴۰۱ میان جمهوری اسلامی ایران و آژانس شد و می‌تواند با تصمیم غیرعقلانی غربی‌ها آسیب پذیر شود. اکبری با اشاره به اینکه پس از قطعنامه نخست، ایران به کلیه همکاری‌های فراپادمانی مبتنی بر اعتمادسازی خود خاتمه داد و بیش از ۲۰ دوربین نظارتی آژانس را از تأسیسات هسته‌ای جمع‌آوری کرد، افزوده است: ایران در ادامه و پس از قطعنامه شورای حکام در ۲۶ آبان ۱۴۰۱، با اعلام آغاز تولید اورانیوم ۶۰ درصد در مجتمع راهبردی فردو، به کارگیری ماشین‌های پیشرفته6 IR- به جای سانتریفیوژهای نسل اول، تجهیز سالن B فردو با هشت زنجیره جدید و همچنین، گازدهی به دو زنجیره جدید ماشین‌های پیشرفته در نطنز اقدام مخرب و خصمانه غربی‌ها را بی‌پاسخ نگذاشت. به زعم بسیاری از کارشناسان اروپایی قابل پیش‌بینی است که مشابه آن در صورت تصویب قطعنامه جدید علیه ایران نیز تکرار شود.
این کارشناس مسائل بین‌الملل تحرکات جدید طرف‌های غربی جهت تحت فشار قرار دادن جمهوری اسلامی ایران با صدور قطعنامه جدید را حائز اهمیت خوانده و در اشاره به نکات مستتر در این اقدام افزوده: نخست اینکه ایران پس از امضای برجام در سال ۱۳۹۴ با هدف لغو تحریم‌های ظالمانه به عنوان کشوری مسئولیت پذیر، تعهدات خود را بدون عیب و نقص اجرا کرد و این مسأله در ۱۶ گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مورد تأیید قرار گرفت اما پس از ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید، تحریم‌هایی که به واسطه برجام رفع شده بود، با تصمیم یکجانبه وی برای خروج از این توافق در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ بازگردانده شد.
اجرای نامتوازن این توافق از یک طرف و فشارهای ناشی از اعمال و تشدید تحریم‌های یکجانبه امریکا از طرف دیگر، باعث شد تا یکسال پس از خروج امریکا از برجام، شورای‌عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تصمیماتی در راستای متوقف کردن گام به گام اجرای اقدامات داوطلبانه تعهدات هسته‌ای با اعطای فرصت‌های ۶۰ روزه به دیپلماسی، اتخاذ کند. ایران تا یک سال پس از خروج امریکا از برجام به تمامی تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد تا به کشورهای اروپایی که وعده می‌دادند آثار خروج واشنگتن از توافق را جبران می‌کنند، فرصت دهد تا برای تحقق این وعده تلاش کنند اما با توجه به اینکه کشورهای اروپایی به وعده‌هایشان عمل نکرده‌اند، ایران نیز در چند گام، تعهداتش ذیل برجام را کاهش داد.
ایجاد دوگانه رسانه‌ای
اکبری در ادامه افزود: دومین نکته حائز اهمیت در این خصوص اینکه چند روزی است فضای رسانه‌ای در خارج از ایران معطوف به نشست آتی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شده است. هسته مرکزی اخبار روزهای گذشته به اختلاف نظر و شکاف در اردوگاه غرب برای بهره‌گیری دوباره از اهرم قطعنامه علیه ایران اختصاص پیدا کرده است.علیرغم ایجاد دوگانه رسانه‌ای در خصوص دیدگاه‌های تروئیکای اروپایی و امریکا در خصوص صدور قطعنامه علیه جمهوری اسلامی ایران، کمتر کسی است که در ایران این دوگانه را پذیرفته باشد و اتفاق نظر در بین تحلیلگران ایرانی بر این است که طراحی و اجرای اهرم فشاری به نام قطعنامه آژانس با همکاری امریکا و متحدین اروپایی‌اش دنبال می‌شود.
نکته سوم اینکه رافائل گروسی ۱۷ اردیبهشت به ایران سفر و با مقامات ایران درباره نحوه همکاری با آژانس مذاکره کرد. او پس از بازگشت از تهران گفت، طرفین به «درک مشترک» رسیده‌اند و ایران به او گفته آماده است تا روی اقدامات مشخصی کار کند. او همچنین گفته بود که سه دسته مسائل وجود دارد؛ بازرسی‌ها، مسائل باقی مانده و اقدامات داوطلبانه‌ای که ایران می‌تواند انجام دهد. علیرغم این موضوع طرح مجدد ادعاهای سیاسی علیه برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای کشورمان و ذکر این موضوع که مسائل پادمانی باقیمانده حل نشده است، به این بهانه که ایران توضیحات فنی معتبری در مورد حضور ذرات اورانیوم با منشأ انسانی در ورامین و تورقوزآباد به آژانس ارائه نکرده و به آژانس درباره مکان‌های فعلی آنها اطلاع نداده است بیشتر نشان دهنده سفارشی بودن این اظهارات توسط مدیرکل آژانس است. ادعاهای پادمانی درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران ریشه در اسناد جعلی رژیم صهیونیستی دارد که با هدف امنیتی‌سازی پرونده هسته‌ای ایران، در اختیار رسانه‌ها و مقامات آژانس قرار گرفته است.
وضعیت مبهم بایدن
چهارمین نکته از منظر این کارشناس مسائل بین‌الملل این واقعیت است که وضعیت مبهم جو بایدن در اردوگاه انتخاباتی دموکرات‌ها در آستانه انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده و شرایط ملتهب غرب آسیا که تنش آفرینی‌های اسرائیل، باعث مستهلک کردن تمام توان سیاست خارجی و نظامی امریکا در منطقه شده وضعیت شکننده‌ای را برای طرف غربی ایجاد کرده است. دست بالای جمهوری اسلامی ایران در تحولات منطقه‌ای و بن‌بست بوجود آمده برای رژیم صهیونسیتی چنین رفتارهای ضد و نقیضی را در طرف غربی حامی رژیم بوجود آورده است.
نکته پایانی اینکه نهادها و قوانین در جمهوری اسلامی ایران برای حفظ ثبات داخلی و اثربخشی در سیاست خارجی از اهمیت بالایی برخوردارند، این نهادها و قوانین چهارچوبی فراهم می‌کنند که قدرت را محدود و تداوم و موفقیت بلندمدت سیاست خارجی دولت را بدون توجه به تغییر و تحولات در جابه جایی کارگزاران تضمین کند. این اصل به طور قابل توجهی به جمهوری اسلامی ایران کمک کرده است تا در برابر شوک‌هایی مانند درگذشت رئیس دولت و وزیر امور خارجه‌اش مقاومت کند.
دولتی که سیاست خارجی آن به ثبات نهادها بستگی دارد تا افراد، انعطاف پذیرتر است. زیرا خطوط کلی سیاست خارجی از منافع این نهادها نشأت می‌گیرد که اساساً مبتنی بر منافع دولت است. با درک این واقعیت، تحلیلگران غربی به این نتیجه دست یافته‌اند که پس از درگذشت آیت‌الله رئیسی و امیرعبداللهیان، تغییر چشمگیری در سیاست خارجی ایران ایجاد نخواهد شد. این موضوع نشان می‌دهد جهت‌گیری سیاست خارجی کنونی ایران بر مبنای منافع عمل‌گرایانه دولت شکل می‌گیرد که رفتارهای تحریک‌آمیز این روزهای طرف غربی در قالب قطعنامه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خللی برآن وارد نخواهد کرد.