1000روز توجه ویژه به شرکت های نوپا و نوآور
گروه فناوری/ یکی از ظرفیت‌هایی که در دولت سیزدهم به آن توجه ویژه شد، فاصله گرفتن از اتکا به درآمدهای نفتی و استفاده از ظرفیت‌های شرکت‌های دانش‌بنیان با فراهم کردن زمینه صادرات و افزایش تولیدات این شرکت‌ها بود. رئیس‌جمهور شهید در طول هزار روز خدمت صادقانه خود در دولت مردمی‌سیزدهم با تأکید ویژه به هر دو سکاندار معاونت علمی‌و فناوری ریاست‌جمهوری (سورنا ستاری و روح‌الله‌دهقانی‌فیروزآبادی) به حمایت قاطع از شرکت‌های دانش‌بنیان پرداخت و بر استفاده از ظرفیت‌های این شرکت‌ها تأکیدی ویژه داشت.
ورود دانش‌بنیان‌ها به حوزه قضا
توجه ویژه سید محرومان به فناوری و حوزه دانش‌بنیان‌ها تنها به دوران ریاست‌جمهوری‌اش بازنمی‌گردد و نگاهی به کارنامه شهید جمهور از زمان مسئولیت در آستان قدس رضوی تا آخرین نفس، نشان از اعتقاد وی به فناوری و حل مشکلات کشور با کمک قابلیت‌های این حوزه دارد.اعتقاد رئیس‌جمهور شهید به این موضوع که همه امور آستان قدس باید جنبه علمی‌داشته باشد، منجر به ایجاد معاونت علمی‌آستان قدس برای نخستین‌بار شد. وقتی هم پا به
قوه قضائیه گذاشت، بر اعتقاد خود مبنی بر ضرورت ورود فناوری به حوزه قضا ماند و خواستار استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان در حل امور مربوط به قضا با ایجاد مرکز نوآوری قضایی و حضور دانش‌بنیان‌های توانمند در ارائه خدمات قضایی شد تا دقت رسیدگی به پرونده‌ها افزایش یابد. رئیس‌جمهور شهید شهریورماه 98 در مقام ریاست قوه قضائیه در جمع فعالان دانش‌بنیان و استارتاپی، نقش این شرکت‌ها را در پیشگیری از وقوع جرم، مبازه با فساد، شفافیت و پیشگیری از وقوع قاچاق کالا تعیین‌کننده دانست و یادآور شد: نقش‌آفرینی دانش‌بنیان‌ها می‌تواند برای رفع اطاله دادرسی، اتقان آرا و تسهیل دسترسی به عدالت بسیار کمک‌کننده باشد. به گفته روح‌الله دهقانی فیروزآبادی، معاون علمی‌و فناوری ریاست‌جمهوری، با نگاه نوآورانه شهید دکتر رئیسی بسیاری از اسناد تحولی، تسهیل فرایندها به کمک فناوری و نوآوری از جمله راه‌اندازی سامانه‌ها و نرم‌افزارهای خدمت برخط که فضای سنتی را در قوه قضائیه متحول کرد، در دوره ایشان اتفاق افتاد.
اجرای قانون جهش تولید دانش‌بنیان
تصویب قانون جهش تولید دانش‌بنیان، جانی دوباره برای شرکت‌های بخش خصوصی است و به اذعان فعالان شرکت‌های نوپا، «تصویب قانون جهش تولید دانش‌بنیان» یکی از طرح‌های حمایتی مناسب دولت سیزدهم محسوب می‌شود. به گفته معاون علمی‌رئیس‌جمهور، تصویب و اجرای قانون جهش تولید دانش‌بنیان ماحصل پیگیری‌های شهید جمهور بوده است.
پس از حدود یک دهه از تصویب قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات، با توجه به رشد و تحولات زیست‌بوم فناوری و نوآوری در این سال‌ها، خلأهای قانونی متعددی برای ادامه فعالیت‌ها و به بلوغ رسیدن این مفهوم در کشور احساس می‌شد. هرچند پیش‌نویس طرح این قانون در سال ۹۹ از سوی دولت به مجلس ارائه شد ولی تا پایان دولت دوازدهم به نتیجه‌ای نرسید.
با آغاز فعالیت دولت سیزدهم، جدیت برای اجرای این طرح بیشتر شد و پس ازجلسات متعدد و تصویب در کمیسیون و صحن علنی مجلس، سرانجام پس از تأیید شورای نگهبان، ۲۱ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱به تصویب رسید. بلافاصله پس از ابلاغ این قانون در سوم خردادماه ۱۴۰۱، با تشکیل شورای راهبری فناوری‌ها و تولیدات دانش‌بنیان، به سرعت تدوین آیین‌نامه‌های اجرایی این قانون در دستور کار قرار گرفت. به گفته دهقانی‌فیروزآبادی، از آنجا که رئیس‌جمهور شهید به اهمیت اقتصاد دانش‌بنیان باوری عمیق داشت، در راستای تحقق تأکیدات و مطالبه رهبر فرزانه انقلاب مبنی بر ضرورت توسعه اقتصاد دانش‌بنیان، ارائه لایحه جهش تولید دانش‌بنیان به مجلس و تصویب این قانون و اجرایی شدن آن را شخصاً پیگیری کرد، چراکه این موضوع را بر خود فرض می‌دانست.
صادرات دوونیم میلیارد دلاری
رشد صادرات محصولات شرکت‌های دانش‌بنیان در دولت سیزدهم گواهی بر نگاه ویژه رئیس‌جمهور شهید به حوزه فناوری و شرکت‌های نوپا و نوآور است. در دولت مردمی، میزان صادرات شرکت‌های دانش‌بنیان به دوونیم میلیارد دلار رسید که رشد سه برابری نسبت به دوره گذشته را نشان می‌دهد. بنا بر گزارش اعلامی‌گمرک کشور، صادرات محصولات دانش‌بنیان از ۲۹۵ میلیون دلار در سال ۱۳۹۹ با رشدی تقریباً ۱۰ برابری به 2 میلیارد و ۵۰۶ میلیون دلار رسید. همچنین تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان از ۵۰ مورد در سال‌های ۸۷ و ۸۸ به حدود ۱۰ هزار مجموعه در سال ۱۴۰۲ رسید که نشان از رشد ۲۰۰ برابری دارد.
برگزاری نمایشگاه اکسپو و حضور کشورهایی از سراسر جهان در این رویداد و آشنایی آنها با توانمندی‌های شرکت‌های نوپا و دانش‌بنیان ایرانی و اعزام و پذیرش هیأت‌های تجاری، بخش دیگری از کارنامه دولت مردمی‌به سکانداری سید محرومان بوده است. این امر نشان از توجه جدی رئیس‌جمهور شهید به اهمیت شرکت‌های دانش‌بنیان در حل مشکلات صنایع، رونق صادرات و توسعه اقتصاد دارد. رشد 6 برابری همکاری صنایع بزرگی همچون نفت با شرکت‌های دانش‌بنیان، افزایش حجم قراردادهای خارجی و رشد کمی‌و کیفی شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق نیز از دیگر مواردی است که هر یک گواه نگاه ویژه دولت مردمی‌به این شرکت‌هاست.
رشد نرخ بازگشت نخبگان به ایران
نگاه حمایتی ویژه رئیس‌جمهور شهید به نخبگان را می‌توان از آخرین دستورات ایشان در شورای‌عالی فضای مجازی دانست. در این جلسه شهید جمهور خواستار تشکیل کمیته‌ای به منظور حفظ، نگهداری و تقویت نیروی انسانی نخبه کشور در حوزه‌های فضای مجازی و نرم شده بود. به گفته دهقانی‌فیروزآبادی، معاون علمی‌ریاست‌جمهوری، تأکید شهید دکتر رئیسی بر بزرگ‌ترین حمایت از جریان نخبگانی کشور و ایجاد زمین بازی برای تأثیر‌گذاری آنها در همه عرصه‌ها از ارائه مشاوره گرفته تا حوزه‌های مدیریتی بوده است. تأکید بر توسعه ارتباطات با نخبگان ایرانی خارج از کشور باعث شد شاهد آمار مناسبی از جذب نخبگان در دولت سیزدهم باشیم. طبق آمارهای سامانه‌های جذب و به‌کارگیری نخبگان، سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۱ همکاری‌ها با ایرانیان مقیم خارج از کشور ۳ برابر شده است. همچنین بازگشت نخبگان از ۲۰۰ دانشگاه برتر دنیا به کشور، ۱.۸ برابر رشد داشته است.
بــــرش
کوانتوم و هوش مصنوعی در کانون توجه
به گفته معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری با وجود اینکه به رتبه‌های جهانی در حوزه‌های علم و فناوری چون فناوری‌های زیستی، نانو و هوش مصنوعی رسیده‌ایم ولی توجه شهید دکتر رئیسی این بود که در طول برنامه هفتم در جایگاه‌های اول تا سوم جهان قرار بگیریم؛ در همین راستا ایجاد مرکز ملی هوش مصنوعی و مرکز آفرینش فناوری‌های کوانتومی‌هم دو یادگار بزرگ رئیس‌جمهور شهید هستند و قرار است این مرکز ملی و ساختمان بزرگ آفرینش فناوری کوانتوم تا پایان کار دولت سیزدهم در پارک فناوری پردیس راه‌اندازی رسمی‌شود. تأکید رئیس‌جمهور شهید بر تشکیل و هم‌افزایی اعضای فعال در علوم و فناوری کوانتوم و در نتیجه تشکیل شورای کوانتوم به ریاست شخص رئیس‌جمهور و نایب رئیسی معاون علمی‌و فناوری ریاست‌جمهوری نشان از توجه ویژه ایشان به حوزه‌های مختلف فناوری و استفاده عمل‌گرایانه از نوآوری‌ها دارد.
شهید دکتر رئیسی بر هوش مصنوعی توجهی ویژه داشت، در همین راستا ایجاد شورای راهبری ملی هوش مصنوعی و مرکز ملی هوش مصنوعی در دستور کار قرار گرفت و مقدمات راه‌اندازی مرکز ملی هوش مصنوعی فراهم شد. این مرکز یک نهاد متمرکز و چابک برای راهبری و پیشبرد هوش مصنوعی است و به توسعه زیرساخت‌ها و تربیت و آموزش نیروی انسانی در این حوزه می‌پردازد.