در دولت مردمی
رشد صنعت فضایی کشور شتاب گرفت
یکی از حوزه‌های فناوری که در دولت سیزدهم مورد توجه ویژه قرار گرفت، صنعت فضایی است. با توجه به تأکید ویژه رئیس‌جمهور شهید بر این بخش به عنوان یکی از صنایع استراتژیک و مهم، برگزاری جلسات شورای‌عالی فضایی مورد تأکید بود. به این ترتیب بعد از وقفه‌ای 11 ساله، نخستین جلسه شورای‌عالی فضایی در آذرماه 1400 با حضور رئیس‌جمهور شهید تشکیل و با فعال‌سازی دبیرخانه شورای‌عالی فضایی و پایش منظم رشد صنعت فضایی، سند سیاست‌ها و برنامه‌های کلان بخش فضایی و برنامه 10 ساله فضایی کشور تدوین شد. سرانجام با تصویب و ابلاغ این سند در دی‌ماه 1401 عملاً وجود چنین برنامه‌ای باعث شتاب‌بخشی توسعه فناوری فضایی در کشور شد.
رشد فعالیت‌های فضایی کشور
با برنامه‌ریزی صورت گرفته در سازمان فضایی ایران، محورهای کلیدی رشد و شتاب‌بخشی به فعالیت‌های فضایی کشور همچون دستیابی به ماهواره سنجش از راه دور با دقت بالا، احداث پایگاه فضایی ملی با قابلیت پرتاب‌های زمین و خورشید آهنگ و توسعه زیرساخت‌های تجمیع و آزمون سامانه‌های فضایی در دستور کار قرار گرفت.
در دولت سیزدهم ساخت مراکز تست و تجمیع ماهواره‌های نیمه‌سنگین، تثبیت توانمندی دستیابی به مدارهای عملیاتی لئو، طرح‌ریزی دستیابی به مدار زمین آهنگ 36000 کیلومتری، طرح‌ریزی مسیردستیابی به منظومه‌های ماهواره‌ای سنجشی و مخابراتی بومی، فعال‌سازی بخش خصوصی در توسعه سامانه‌های بومی و به‌کارگیری حداکثری ظرفیت‌های بین‌المللی مورد توجه قرار گرفت.
طراحی و ساخت ماهواره‌های بومی
با حمایت‌های دولت سیزدهم و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، افزایش 5 تا 20 برابری بودجه فضایی بخش‌های مختلف در قانون بودجه در مقایسه با دولت قبل و همگرایی بیش از پیش تمامی بازیگران و نقش‌آفرینان صنعت فضایی، اقدامات بسیار مهمی برای رشد این صنعت رقم خورد.
یکی از مهم‌ترین این اقدامات در حوزه طراحی و ساخت ماهواره‌های بومی بود. در ابتدای دولت سیزدهم تعداد 8 ماهواره در دست ساخت بود که این رقم در پایان سال 1402 به 30 ماهواره افزایش داشته و همچنین تعداد ماهواره‌های آماده پرتاب نیز در ابتدای این دولت 3 ماهواره بوده که اکنون تعداد 14 ماهواره آماده پرتاب است؛ ماهواره‌هایی که توسط بخش‌های مختلف صنعت فضایی طراحی و ساخته شده و موضوع قابل توجه این است که تا قبل از روی کار آمدن دولت سیزدهم بخش خصوصی به طور مستقل برای طراحی و ساخت ماهواره اقدامی نداشت اما هم‌اکنون قرارداد 4 پروژه طراحی و ساخت ماهواره توسط سازمان فضایی با بخش خصوصی صورت گرفته و در حال انجام است.
ناهید2 (نمونه کیفی و نمونه پروازی)، طلوع 3، نور2، نور3، ظفر2، ققنوس2، مهدا، ناوک1، کیهان و هاتف از جمله ماهواره‌هایی هستند که ساخت آنها در دولت سیزدهم تکمیل شده است. ماهواره‌های پارس2، پارس3، ناهید3، راد1، راد2، سامان2، ماهواره‌های منظومه باریک باند شهید سلیمانی، کوثر، پژوهش1 و2 نیز هم‌اکنون مراحل ساخت خود را طی می‌کنند.
توسعه توان بومی پرتاب ماهواره
توسعه توان بومی پرتاب ماهواره از دیگر حوزه‌هایی است که با حمایت‌های دولت مردمی رشد پرشتابی داشته است. تا ابتدای دولت سیزدهم تنها 6 پرتاب تحقیقاتی و عملیاتی انجام شده بود در حالی که تنها طی سال‌های 1401 و 1402 تعداد 10 پرتاب بومی و 2 پرتاب خارجی انجام شده است. حاصل این تلاش مجاهدانه و شبانه‌روزی، دسترسی به مدار 750 کیلومتری با ماهواره‌بر قائم100 و دستیابی به فناوری تزریق چندگانه ماهواره توسط ماهواره‌بر سیمرغ برای اولین‌بار در کشور بوده است.
پیشبرد توسعه فناوری، طراحی و ساخت ماهوارهبرها و امکان تزریق ماهواره در مدارهای عملیاتی خورشید آهنگ و زمین آهنگ، لزوم ایجاد پایگاه ملی پرتاب‌های فضایی را بیش از پیش نمایان می‌کند.
ساخت پایگاه ملی پرتاب‌های فضایی چابهار
طراحی و ساخت پایگاه ملی پرتاب‌های فضایی چابهار نیز با حمایت‌های بی‌دریغ وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات از سال 1401 آغاز شد و با پیشرفت قابل ملاحظه عملیات عمرانی فاز اول پایگاه فضایی چابهار (حدود 51 درصد) به عنوان یک پروژه فرابخشی، مطابق برنامه‌ریزی صورت گرفته فاز اول آن در سال 1403 به بهره‌برداری خواهد رسید.
توسعه علوم و اکتشافات فضایی نیز از دیگر حوزه‌هایی است که در دولت سیزدهم جانی دوباره گرفت و پس از وقفه‌ای قابل توجه، تکمیل طراحی و ساخت کپسول زیستی با وزن 500 کیلوگرم در دستور کار سازمان فضایی قرار گرفت و با طراحی و توسعه فناوری در پرتابگر سلمان، این کپسول زیستی در آذرماه 1402 با موفقیت پرتاب و بازیابی شد. در این پروژه توسعه فناوری‌های مختلف طرح اعزام انسان به فضا شامل پرتاب، بازیابی، سامانه‌های کنترل سرعت و سپر ضربه‌گیر، طرح آیرودینامیک کپسول و چتر، سامانه‌های مربوط به کنترل و پایش شرایط زیستی مورد آزمایش قرار گرفت.