ایلیا پیرولی
خبرنگار

اگر در سه ماهه انتهایی سال ۱۳۹۹ افت مشارکت، بیکاری استان‌ها را افزایش داد، اما اشتغالزایی آخرین فصل سال 1402 توأمان با رشد مشارکت آب سردی بر پیکره بحران بیکاری بود که در آخرین زمستان فعالیت دولت دوازدهم به نقطه جوش رسیده بود. نشان به آن نشان، مقایسه استانی میزان بیکاری، اشتغال و مشارکت اقتصادی در زمستان 1402 با زمستان سال 1399 که برابر با آخرین زمستان فعالیت دولت دوازدهم است نشان می‌دهد که بازار کار در سه شاخص کاهش نرخ بیکاری، افزایش مشارکت و رشد اشتغال موفق عمل کرده است.

کاهش اشتغال زمستانی سال ۱۳۹۹ در ۲۲ استان کشور
در زمستان ۱۳۹۹، ۲۲ استان کشور با کاهش اشتغال مواجه شده و در یک استان رقمی ثابت داشته اما در زمستان سال گذشته تنها در 9 استان بازار کار شاهد کاهش اشتغال بوده است و 22 استان دیگر با افزایش اشتغال مواجه شده‌اند. نکته دیگر آنکه نسبت اشتغال نیز در فصل پایانی سال گذشته با رشد ۰.۷ درصدی به ۳۷.۳ درصد افزایش یافته است. این در حالی است که این نسبت در زمستان سال ۱۳۹۹ با کاهش ۰.۴ درصدی به ۳۶.۹ درصد افت کرده بود.

مقایسه نرخ مشارکت زمستان ۱۳۹۹ با زمستان ۱۴۰۲
نرخ مشارکت یعنی همان نرخی که رشد آن نشانه پویایی بازار است و به معنی جمعیتی است که یا شاغل هستند یا در جست‌و‌جوی کار بوده و رشد آن نشانه رونق اقتصاد است.
بررسی این نرخ در زمستان سال ۱۳۹۹ نشان از کاهش بی‌سابقه مشارکت اقتصادی در استان‌های کشور دارد. آن طور که مرکز آمار گزارش داده است در زمستان این سال ۲۳ استان کشور از ۳۱ استان با افت نرخ مشارکت مواجه شده‌اند. به عبارتی در سه ماهه پایانی سال ۱۳۹۹ تنها در ۸ استان نرخ مشارکت رشد داشته است. این در حالی است که در سه ماهه پایانی سال ۱۴۰۲ این تعداد به ۱۹ استان افزایش یافته است. در این بازه زمانی تعداد استان‌های کشور که با رشد مشارکت اقتصادی مواجه شده‌اند، بیش از دو برابر تعداد استان‌هایی بوده که در زمستان سال ۱۳۹۹ با افزایش نرخ مشارکت روبه‌رو شده‌اند. در عین حال طی زمستان پارسال در ۱۲ استان بازار کار کشور با افت مشارکت مواجه بوده‌اند.

کاهش ۱.۵ درصدی نرخ مشارکت در زمستان سال ۹۹
نکته قابل‌توجه اینکه در زمستان سال ۱۳۹۹ نرخ مشارکت کل کشور با ۱.۵ درصد کاهش به ۴۰.۹ درصد رسید و روند نزولی خود را همانند چهار سال اول دولت روحانی در پیش گرفتند که تا انتهای دولت دوازدهم ادامه یافت.
زمستان سال گذشته در ادامه روند افزایشی نرخ مشارکت اقتصادی در دولت سیزدهم، این نرخ با رشد ۰.۳ درصدی به ۴۰.۸ درصد افزایش پیدا کرد. قابل توجه اینکه میانگین نرخ مشارکت اقتصادی در 25 سال گذشته 38.8 درصد برآورد شده است. از طرفی در چهار سال اول دولت یازدهم نرخ مشارکت اقتصادی کمتر از 40 درصد بوده و نرخ بیکاری دو رقمی بود. اما در دولت سیزدهم نرخ مشارکت اقتصادی بالاتر از میانگین ۲۵ سال اخیر بوده است. در زمستان سال گذشته 12 استان کشور با رشد بیش از یک درصدی نرخ مشارکت روبه‌رو بوده‌اند.

مقایسه کاهش نرخ بیکاری در زمستان سال ۹۹ با زمستان سال ۱۴۰۲
در زمستان سال ۱۳۹۹، به دلیل کاهش نرخ مشارکت اقتصادی و رشد جمعیت غیرفعال به دلیل کرونا 20 استان با کاهش نرخ بیکاری مواجه شده بودند و 11 استان با رشد نرخ بیکاری روبه‌رو شدند. این در حالی است که در زمستان پارسال نرخ بیکاری 20 استان با کاهش نرخ بیکاری مواجه شد و 21 استان نرخ بیکاری تک‌رقمی داشتند.
در این بین در زمستان پارسال نرخ بیکاری 16 استان کشور کمتر از میانگین نرخ بیکاری کل کشور بوده است. بیش از 12 استان کشور نرخ بیکاری‌شان با کاهش بیشتر از یک درصد بوده است.
اما در زمستان سال ۱۳۹۹، 18 استان نرخ بیکاری تک‌رقمی داشته و در یک استان رقم نرخ بیکاری ثابت بوده و نرخ بیکاری 16 استان مثل زمستان سال گذشته نیز از نرخ میانگین کشوری کمتر بوده است.

شتاب کاهش نرخ بیکاری در زمستان پارسال بیشتر از زمستان سال ۹۹ بوده است
میانگین نرخ بیکاری زمستان سال ۱۳۹۹، با وجود کاهش جمعیت فعال بالاتر از میانگین نرخ بیکاری زمستان پارسال بوده است.
نکته قابل تأمل اینکه شتاب کاهش نرخ بیکاری زمستان پارسال نسبت به زمستان سال 1401، 1.1 درصد بوده اما شتاب کاهش نرخ بیکاری زمستان سال 99 نسبت به زمستان سال 98، کمتر بوده و تنها 0.9 درصد برآورد شده است. به عبارتی نرخ بیکاری زمستان پارسال از 9.7 درصد به 8.6 درصد با وجود افزایش نرخ مشارکت اقتصادی رسید. این در حالی است که در زمستان سال 99 نرخ بیکاری کل کشور با وجود کاهش 1.5 درصدی نرخ مشارکت اقتصادی در آن بازه زمانی، به 9.7 درصد رسید. به عبارتی این نرخ در مقایسه با نرخ بیکاری پارسال 1.1 درصد بیشتر بوده است. می‌توان گفت که استان‌های کشور بعد از یک اغمای چندین ساله دوباره در انتهای سال گذشته اشتغالزایی‌شان شعله‌ور شده است و این گزاره برای سال‌جاری اشتغالزایی با ایجاد فرصت‌های شغلی بسیار ارمغان می‌دهد.