امین محمودی
خبرنگار

با توجه به تحریم‌های ظالمانه که علیه کشورمان صورت گرفته، نقل و انتقالات پولی و بانکی و صادرات نفت ایران با مشکلات زیادی همراه بوده است که به همین دلیل به نظر می‌رسد باید به سمت توسعه صادرات غیرنفتی حرکت کرد.
از این‌رو صادرات محصولات کشاورزی از اهمیت وافری برخوردار است، با این حال اما صادرات پسته و زعفران به‌عنوان دو محصول اصلی ارزآور برای کشورمان دچار چالش خشکسالی شدند. از این‌رو دو صنعت شیلات و لبنیات بیشترین ارزآوری را برای کشورمان به ارمغان آوردند و گزارشات گمرک نشان می‌دهد هر ساله این امر در حال توسعه است.
بد نیست بدانیم طی دو دهه اخیر تولید محصولات شیلات با رشد خیره‌کننده‌ای روبه‌رو بوده است به طوری که در وضعیت فعلی نیز محصولات مختلف شیلاتی بازارهای زیادی را فتح کرده‌اند. هم‌اکنون شاهد توسعه صادرات میگو به روسیه و چین هستیم که این مهم البته با توجه ویژه دولت سیزدهم به افزایش تجارت با این دو کشور صورت گرفته است. از طرف دیگر باید گفت که هم اکنون سرانه مصرف آبزیان در کشورمان 13.8 کیلوگرم بوده، این در حالی است که متوسط جهانی مصرف 20 کیلوگرم است. آمارها نشان می‌دهد، کل تولیدات شیلاتی در سال گذشته یک میلیون و ۳۶۰ هزار تن بوده ولی در افق بلندمدت، سازمان شیلات موظف به تولید 2 میلیون و 600 هزار تن آبزی است، از طرف دیگر استان‌های مازندران، خوزستان، گیلان، بوشهر و لرستان رتبه‌های اول تا پنجم حوزه آبزی پروری را در کشور به خود اختصاص داده‌اند.

صادرات 605 میلیون دلاری
آمارها نشان می‌دهد در سال گذشته میزان صادرات محصولات شیلاتی به 211 هزار تن محصول به ارزش 605 میلیون دلار می‌رسد، این در حالی است که در سال 1401 میزان صادرات محصولات شیلاتی 180 هزار تن آبزی به ارزش 540 میلیون دلار بود. به همین دلیل می‌توان گفت صادرات محصولات شیلاتی طی یک‌سال اخیر به لحاظ وزنی با رشد 17 درصدی و به لحاظ ارزشی با رشد  12 درصدی روبه‌رو بوده است. یکی از دلایل اصلی موفقیت بخش شیلات نسبت به دیگر بخش‌های کشاورزی کشورمان این است که بخش زیادی از این صنعت خصوصی بوده و همین امر سبب رشد بهره‌وری در صنعت شده است.

سرمایه‌گذاری در بخش شیلات
در این خصوص سید حسین حسینی، رئیس سازمان شیلات ایران تصریح کرد: صنعت شیلات یکی از ظرفیت‌های بی‌بدیل در حوزه سرمایه‌گذاری و ارزآوری بوده و از اهداف اصلی وزارت جهاد کشاورزی است، سال گذشته ۱۹ هزار میلیارد تومان (همت) جذب سرمایه‌گذاری در بخش شیلات داشتیم که ۹۰ درصد آن توسط بخش خصوصی انجام شده است، همچنین در سال ۱۴۰۱ ۱۱.۸ همت سرمایه‌گذاری در این بخش انجام شده بود که نشان دهنده آن است که ظرفیت‌های بالایی در این صنعت وجود دارد.
وی درباره صادرات حوزه شیلات عنوان کرد: سال گذشته تنوع محصولات صادراتی شامل تخم چشم زده ماهی، غذای آبزیان و خاویار پرورشی و انواع محصولات را شاهد بودیم.
رئیس سازمان شیلات ایران ادامه داد: خاویار صادراتی ما از محل پرورش ماهی خاویاری در ۲۲ استان کشور و حدود ۲۰۰ مزرعه تأمین می‌شود که بالغ بر ۲۱ تن استحصال خاویار داشته‌ایم. وی درباره جهش تولید ماهیان گرمابی در سال گذشته خاطرنشان کرد: سال ۱۴۰۲ میزان تولید ماهیان گرمابی از ۵ هزار تن به ۳۷ هزار تن افزایش یافت. همچنین با وجود بروز بیماری در مزارع میگو، در سال گذشته بالغ بر ۵۰ هزار تن تولید داشتیم و محصولات دیگر آبزی پروری، کاهش صادرات میگو را جبران کرد. معاون وزیر جهاد کشاورزی در خصوص برنامه سازمان شیلات برای افزایش صادرات محصولات شیلاتی در سال ۱۴۰۳ گفت: ما رجیستری کردن کل محصولات شیلاتی، رهگیری و شناسنامه‌دار کردن محصولات صادراتی استاندارد را در دستور کار داریم و امیدواریم با این روند بتوانیم تسهیلگری در راستای افزایش صادرات نیز داشته باشیم.

تعهدات شیلات در برنامه ششم توسعه
علی اکبر خدایی، رئیس اتحادیه تولید و تجارت آبزیان ایران هم در این خصوص خاطرنشان ساخت: بر اساس برنامه ششم توسعه باید تا سال ۱۴۰۴ درآمد سالانه صادرات آبزیان به ۶۰۰ میلیون دلار می رسید. رئیس اتحادیه تولید و تجارت آبزیان ایران اعلام کرد: با این حال به نظر می رسد بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته سازمان شیلات تا پایان سال ۱۴۰۴ یعنی پایان برنامه ششم توسعه، صادرات سالانه آبزیان به ۸۰۰ میلیون دلار یعنی ۲۰۰ میلیون دلار بیشتر از برنامه‌ریزی‌های انجام شده، می رسد. وی گفت: امیدواریم با برنامه‌ریزی‌های در حال انجام شاهد افزایش چشمگیر صادرات و به‌دنبال آن ارزآوری در بخش صنعت شیلات کشورمان باشیم.