امیر فرشباف
خبرنگار

 
دولت ترکیه روز پنجشنبه اعلام کرد تا زمان اعلام آتش‌بس دائمی و امکان ورود کمک‌های بشردوستانه به غزه، تمامی مبادلات تجاری‌اش با رژیم صهیونیستی را متوقف خواهد کرد. به گزارش نیویورک تایمز، وزارت بازرگانی ترکیه در بیانیه‌ای اعلام کرد که صادرات و واردات همه محصولات متوقف خواهد شد.
در ادامه، روز جمعه، عمر بولات، وزیر بازرگانی این کشور در یک کنفرانس خبری گفت که این تعلیق تا زمانی که بمباران غزه توسط اسرائیل متوقف نشود، به قوت خود باقی خواهد ماند. این گزارش می‌افزاید: بر‌اساس آمار سازمان ملل، ترکیه در سال گذشته، 5.4 میلیارد دلار صادرات به رژیم صهیونیستی و 1.64 میلیارد دلار واردات داشته است.
تصمیم ترکیه برای توقف تجارت پس از آن اتخاذ شد که وزارت بازرگانی این کشور در 9 آوریل محدودیت‌های صادراتی را در 54 گروه محصول از جمله سیمان و سوخت جنگنده علیه اسرائیل اعمال و اعلام کرد که این محدودیت‌ها تا زمانی که رژیم آتش‌بس فوری در غزه اعلان نکند به قوت خود باقی خواهند ماند. روزنامه دیلی‌صباح ترکیه در گزارشی در روز 2 مه، بعد از تصمیم دولت ترکیه درباره مراحل تصمیم آنکارا نوشت: «ماه گذشته، ترکیه صادرات فولاد، کود و سوخت جت را در میان 54 دسته از محصولات، به دلیل مخالفت تل‌آویو با شرکت آنکارا در عملیات ارسال کمک‌های هوایی به غزه، ممنوع کرد. داده‌های تجاری نشان می‌دهد که فولاد، وسایل نقلیه، مواد پلاستیکی، دستگاه‌های الکترونیکی و ماشین‌آلات بیشترین صادرات ترکیه به اسرائیل را تشکیل می‌دهند، در حالی که عمده واردات 634 میلیون دلاری از اسرائیل در سال گذشته، تحت سلطه سوخت و انرژی بوده است.»
انتقادات به ترکیه به دلیل پایداری روابط اقتصادی با رژیم صهیونیستی در روزهای گذشته، خصوصاً بعد از عملیات وعده صادق، افزایش یافته بود که تصمیم اخیر آنکارا در قطع روابط تجاری با تل‌آویو را باید در راستای کاهش این فشارها از یک‌سو و تغییر معادلات داخلی ترکیه و ظهور موج جدید اسلام‌گرایان ضدصهیونیست در این کشور از سوی دیگر ارزیابی کرد.

اردوغان: به عنوان مسلمان نمی توانیم خشونت در غزه را تماشا کنیم
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه در تازه‌ترین اظهارنظر خود درباره این تصمیم، گفت: «پیامدهای این اقدام را با هماهنگی و مشورت با دنیای تجاری خود خواهیم سنجید.» به گزارش شبکه تی‌آر‌تی، اردوغان طی سخنانی در دیدار با فعالان اقتصادی ترکیه درباره قطع روابط تجاری ترکیه با اسرائیل گفت: «ترکیه با ارسال حدود پنجاه تن کمک بشردوستانه به غزه در جهان در رده اول جای دارد.»
وی افزود: ما در اینجا فقط یک هدف داریم و آن اینکه دولت نتانیاهو را که با حمایت نظامی و دیپلماتیک غرب خارج از کنترل رفتار می‌کند، مجبور به آتش‌بس کنیم. در صورت اعلام آتش‌بس و صدور اجازه ورود کمک‌های انسانی کافی به غزه، به هدف دست خواهیم یافت.
اردوغان همچنین پس از برگزاری نماز جمعه استانبول، به خبرنگاران گفت: «ما این ممنوعیت تجارت را به این دلیل اعمال کردیم که به عنوان مسلمان، برای‌مان غیرقابل تصور است که کنار بایستیم و خشونت در غزه را تماشا کنیم.» به گزارش دیلی‌صباح، او افزود: «ما درها را به روی چنین تجارتی بستیم؛ طوری که انگار این حجم تجارت وجود ندارد.»
اردوغان پیش‌تر روز پنجشنبه نیز طی سخنانی، ضمن انتقاد از رویکرد دوگانه دولت‌های غربی در قبال جنایات رژیم صهیونیستی در غزه گفته بود: «ریاکاری رهبران غربی در قبال قتل‌عام اسرائیل در غزه را با عبرت دنبال می‌کنیم.»

واکنش‌ها به تصمیم آنکارا
وزیر خارجه رژیم صهیونیستی از جمله نخستین مقاماتی بود که به‌طور رسمی نسبت به این اقدام ترکیه واکنش نشان داد. به گزارش رویترز، یسرائیل کاتس، وزیر خارجه رژیم صهیونیستی، از اقدام رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه انتقاد کرد و گفت که این اقدام توافق‌های تجاری بین‌المللی را زیر پا می‌گذارد و نحوه رفتار یک دیکتاتور است.
کاتس در پستی در شبکه اجتماعی با لحنی عصبی مدعی شد: «رفتار اردوغان مانند یک دیکتاتور، منافع مردم و بازرگانان ترکیه و توافقات تجاری بین‌المللی را نادیده می‌گیرد.» کاتس افزود: به وزارت خارجه دستور داده ام تا جایگزین‌هایی برای تجارت با ترکیه ایجاد کند که بر تولیدات داخلی و واردات از کشورهای دیگر تمرکز دارد.
در سمت مقابل، جنبش حماس، ضمن قدردانی از اقدام اخیر ترکیه در قطع روابط تجاری با رژیم اشغالگر و اعلام پیوستن به پرونده شکایت آفریقای جنوبی از این رژیم در دیوان دادگستری بین‌المللی، آن را منعکس‌کننده حمایت دیرینه مردم ترکیه از حقوق فلسطینیان دانست. به گزارش مرکز اطلاع‌رسانی فلسطین، حماس در این بیانیه افزود: این جنبش از تمامی کشورها و در رأس آن کشورهای اسلامی و عربی خواست تمامی روابط خود را با رژیم نازی و جنایتکار قطع کرده و آن را در عرصه بین‌الملل طرد و منزوی کرده و برای بازخواست و محاکمه سران تروریست آن - به سبب جنایات هدفمند و سازماندهی‌شده علیه کودکان و غیرنظامیان فلسطینی در نوار غزه - تلاش کنند.