ایلیا پیرولی
خبرنگار

 
روند صعودی اشتغال زنان در دولت سیزدهم باعث شده تا در زمستان امسال، زنان فارغ‌التحصیل دانشگاهی مشارکت بالایی در اشتغالزایی کشور داشته باشند. چنانچه از مجموع 100 بانوی شاغل بیش از 50 بانو تحصیلات دانشگاهی داشته‌اند. گفتنی است، تعداد زنان فارغ التحصیل در یک سال منتهی به زمستان سال 1402 معادل 7.5 درصد افزایش یافته است.
اشتغال بانوان، در دولت سیزدهم و پس از مهار کرونا روند شتاب‌گونه‌ای به خود گرفته است. نکته قابل تأمل اینکه در اشتغال بانوان چیزی که بیشتر مشهود است، افزایش روند اشتغال‌پذیری آنهاست. آنجا که در دولت سیزدهم میزان اشتغالزایی زنان در بخش‌های کارآفرینی و خود اشتغالزایی با حمایت این دولت افزایش یافته است.
کاهش نرخ بیکاری زنان و افزایش نرخ مشارکت و اشتغال آنها در زمستان سال 1402 یعنی در پایان دومین سال فعالیت دولت سیزدهم نشان می‌دهد که بازار کار زنان با رونق مواجه شده است، همچنان که گفته شد، افزایش فعالیت زنان در حوزه اشتغالزایی خانگی و مشارکت در تعاونی‌ها و همچنین کارآفرینی نمونه‌های موفق در این باره بوده است. نشان به آن نشان که مشارکت اقتصادی زنان در زمستان سال 1402 نسبت به زمستان سال 1401، با 0.5 درصد افزایش به 13.8 درصد رسیده است و اشتغال آنها نیز با 0.4 درصد افزایش به 11.6 درصد رسیده است. بیکاری کل زنان نیز در این بازه زمانی با کاهش مواجه شده است.

رشد مشارکت زنان فارغ‌التحصیل در بازار کار
اما رشد اشتغال خدماتی که پشتوانه بخش صنعتی و مولد کشور است و به‌طور عمده نیاز به مهارت و تحصیلات دارد نشان می‌دهد که در این بخش نیز بانوان تحصیلکرده با فراهم شدن بستر لازم برای آنها توانسته‌اند که میزان اشتغال پذیری‌شان را افزایش دهند.
در زمستان سال 1402، بیش از 2 میلیون و 407 هزار خانم در بخش زنان فعالیت داشته و بیش از 950 هزار بانوی دیگر در بخش صنعت فعالیت داشته‌اند.
هرچند که نسبت سهم زنان در بخش صنعت در زمستان سال 1402 با کاهش بسیار اندکی مواجه شده اما بخش خدمات که پشتوانه تولید اقتصاد کشور است توانسته این گروه را جذب کند.
در این بخش زنان تحصیلکرده نقش عمده‌ای را ایفا کرده‌اند. زنان دانشگاهی در زمستان 1402 نسبت به زمستان سال 1401، بخش بیشتری از بازار کار را به خود اختصاص داده‌اند. ارزیابی داده‌های آماری زمستان سال 1402، نشان می‌دهد که از 100 زن شاغل، بالغ بر 50 بانو تحصیلات دانشگاهی داشته‌اند و نسبت به زمستان سال 1401 روند افزایشی داشته است.
در زمستان 1402، سهم اشتغال زنان دانشگاه رفته به کل شاغلان بازار کار در سال‌جاری 50.9 درصد اعلام شده است. به معنای دیگر، از هر 2 زن شاغل در بازار کار، یک نفر فارغ‌التحصیل آموزش عالی بود.
نکته قابل تأمل‌برانگیز این است که میزان مشارکت زنان فارغ‌التحصیل روند افزایشی داشته است. یعنی امید به یافتن شغل متناسب با تحصیلاتشان باعث شده که آنها در اقتصاد کشور مشارکت داشته باشند و تمایل‌شان برای یافتن کار افزایش یافته است. نشانی آن سهم بالای نرخ بیکاری جمعیت فارغ‌التحصیل بانوان از کل بیکاران زن است. در زمستان سال 1402، سهم نرخ بیکاری زنان فارغ‌التحصیل نیز با کاهش 0.8 درصد مواجه شده و از 70.3 درصد به 69.5 درصد رسیده است.

علت افزایش سهم فارغ‌التحصیلان زن در اشتغال
در دولت سیزدهم سیاست‌گذاری‌ها در راستای توسعه زیرساخت‌‌های فناوری اطلاعات توانسته موقعیت‌‌های شغلی زیادی برای بخشی از افراد دارای تحصیلات دانشگاهی ایجاد کند.
به عنوان نمونه، توسعه خدمات مدرنی مانند خدمات مشاوره در حوزه‌‌های مختلف، خدمات بازاریابی و امثالهم، خواهد توانست بخشی از نیروی کار ماهر را جذب کند. در کنار این موارد، توسعه صنایع مدرن بخش خصوصی، چون به تحصیلکردگان و افراد ماهر آشنا با علوم مدرن نیازمند هستند، خواهد توانست به کاهش نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی کمک کند.
از طرفی اغلب موانع رشد تولید در این دولت برداشته شده است چرا که بدون رفع این موانع امکان توسعه اشتغال مولد وجود ندارد.

دلایل اشتغالزایی زنان بخصوص دانش‌آموختگان دانشگاهی
در دولت سیزدهم
در این میان، رشد سریع سهم بانوان تحصیلکرده در بازار کار باعث شد تا ساختار مشاغل به شکلی تغییر کند که ورود زنان به بازار کار تسهیل شود.
منتقدان همواره در این دولت انتقاد می‌کنند که چرا بین بازار کار زنان و مردان شکاف عمیقی وجود دارد، غافل از آنکه آنها خود را به فراموشی زده‌اند، چرا که در این زمینه در حوزه اجتماعی هم باید طرز فکر مردم به‌تدریج اصلاح شود و افکار عمومی بپذیرد که زنان به مشاغل مختلف وارد شوند. موضوعی که محمود کریمی بیرانوند، معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در گفت‌وگویی با «ایران»، به آن اشاره کرده بود. نوع نگرش جامعه تغییر چندانی نسبت به دهه‌‌های پیش نداشته و لذا فعالیت زنان در بسیاری از موقعیت‌‌های شغلی چندان مورد پذیرش قرار نگرفته است. در این دو سال و نیم اخیر، سهم زنان بویژه فارغ‌التحصیلان در اشتغال افزایش یافته و این نشان می‌دهد که دولت در حوزه فرهنگ‌سازی اشتغال زنان و همچنین ایجاد بستر لازم برای ورود آنها را هموار کرده است. هدیه‌ای که دولت سیزدهم به بانوان داده است.

بــــرش

​​​​​​​رشد 4.8 درصدی نرخ مشارکت اقتصادی زنان
بانوان دانش آموخته دانشگاهی در انتهای سال 1402، بیش از یک میلیون و  918 هزار فرصت شغلی را از بازار کار زنان در اختیار داشته اند که این میزان سهم برابر  50.9 رصد بوده است. این تعداد در انتهای سال 1401، یک میلیون و 782 هزار نفر بوده  است و سهم آنها از کل  اشتغال زنان کشور 49.7 درصد بوده است.
سهم بانوان دانش آموخته دانشگاهی از کل میزان بیکاران زن در انتهای سال 1402 نیز، با افت 0.8 درصد به 69.5 درصد رسیده است.
رشد 4.8 درصدی تعداد بانوان در مشارکت اقتصادی نشان می دهد که رونق بازار کار بانوان در یک سال منتهی به زمستان سال 1402 شکوفا شده است. بطوری که بیش از 208 هزار زن به جمعیت فعال زنان در این بازه زمانی اضافه شدند و تعداد آنها به 4 میلیون و 465 هزار نفر افزایش یافت.