نگاهی به کم و کیف برگزاری هفتاد و هفتمین دوره برپایی فستیوال فیلم کن
سنگینی سایه سیاست بر انتخاب‌ها
جدیدترین دوره فستیوال بین‌المللی فیلم کن که همچنان جشنواره نخست سینمای جهان به حساب می‌آید، از سه‌شنبه ۲۵ اردیبهشت تا شنبه ۵ خرداد ماه در جنوب فرانسه برگزار می‌شود. این رویداد هنری همچون تمام سنوات قبل در ۱۱ روز برپایی‌اش در مرکز توجه هنردوستان کشورهای مختلف قرار می‌گیرد و سایه‌ای بلند بر کل هنر هفتم خواهد انداخت.
وصال روحانی
خبرنگار
عرصه‌هایی جدا، داورانی متفاوت
این هفتاد و هفتمین دوره فستیوال فیلم کن به حساب می‌آید و باوجود توجه فزاینده‌ای که به آن اشاره کردیم اکثر ادوار اخیر این فستیوال، محل رویکردهای غیرهنری و جهت‌گیری‌های سیاسی هدفمند نیز بوده است. از همین رو بارها آرایی از سوی هیأت‌های ژوری، در مقام ارزشگذاری روی فیلم‌ها و هنرمندان صادر شده که سمت و سوی سیاسی آن بر بار هنری‌اش سنگینی کرده و مشخص بوده که مدیران فستیوال می‌کوشند با این‌گونه رأی دادن‌ها، جوامع هنری کشورهایی را تحت فشار قرار دهند که آیین‌های فکری و روش‌های اجرایی غربی‌ها را برنمی‌تابند و در راه استقلال حرکت می‌کنند.
امسال هم که مدیریت کن یک بار دیگر به «تیه‌ری هنره‌مو»، یکی از سرمداران این نوع نگرش سپرده شده و ریاست هیأت ژوری مهم‌ترین بخش به «گره‌تا گرویگ»، کارگردان و بازیگر زن جوان امریکایی واگذار شده، استمرار این‌گونه برخوردها یک احتمال قوی است. مقرر شده «کامیل کوتن» بازیگر زن فرانسوی، مجری مراسم افتتاحیه و اختتامیه «کن 2024» باشد و پوستر رسمی این جشنواره، تصویری از «راپسودی در اگوست» فیلم سال 1991 «آکیرا کوروساوا» کارگردان افسانه‌ای ژاپن را در بر دارد که از آخرین کارهای این فیلمساز کلاسیک قبل از مرگش به حساب می‌آید. فیلم افتتاحیه جشنواره هم که «پرده دوم» نام دارد و «کوئن تین دوپیو» فرانسوی آن را ساخته، به بخش مسابقه تعلق ندارد. این فیلم سه‌شنبه شب، 25 اردیبهشت به نمایش درمی‌آید و آغازگر فستیوالی خواهد بود که همچون گذشته به بخش‌های مختلف تقسیم شده و برای هر یک از قسمت‌های مسابقه‌ای آن هیأت‌های داوری متفاوتی در نظر گرفته شده تا داوران تسلطی کامل بر کارهای حوزه ارجاع شده به آنها داشته باشند و تعدد فیلم‌ها سبب صدور آرایی نامناسب نشود.
تلنگرهای فرهنگی نامداران
امسال نیز بخش مسابقه فستیوال کن همچنان با بیشترین توجه روبه‌رو است زیرا در نهایت از بین آثار حاضر در این بخش است که یک فیلم به‌عنوان برترین کار حاضر در فستیوال انتخاب و صاحب جایزه مشهور نخل طلا می‌شود؛ جایزه‌ای که افتخاری بزرگ برای برندگان این جایزه به حساب می‌آید و تنها جایزه اسکار است که اعتبار و البته سابقه‌ای بیشتر از آن (به مدت 96 سال) دارد.
با چنین توضیحاتی باید متذکر شد که در بخش مسابقه فستیوال امسال کن 19 فیلم حاضرند.
در میان آنها آثاری جای دارند که اگر هنوز کیفیت‌شان نامعلوم است اما آفرینندگان آنها نامی بزرگ در هنر سینما دارند و بعضی‌شان شاهکارهایی ماندگار را خلق کرده‌اند. سرآمدان این‌گونه هنرمندان «فرانسیس فورد کاپولا»ی سرشناس است که دوگانه «پدرخوانده» او به جمع 10 فیلم برتر تاریخ تعلق دارند و در ژانر جنایی و گانگستری کم‌همتا هستند.
کاپولا که از مرز 80 سالگی عبور کرده و در سال‌های اخیر کم‌کار بوده، امسال فیلم جدیدش به نام «مگالوپولیس» را به کن آورده و از هم‌اکنون اشتیاق و هیجان هنردوستان برای تماشای این اثر هنری به اوج خود رسیده است. دیگر فیلمساز پرسابقه‌ای که به فستیوال کن امسال پا گذاشته، «دیوید کرانن‌برگ» کارگردان غیرمتعارف کانادایی است که طول دوران فیلمسازی‌اش از نیم‌قرن هم فراتر می‌رود و با سابقه خلق آثاری پرسر و صدا همچون «مگس» (1986) و «تصادف» (1996)، کار تازه خود به نام «مه‌ها» را روانه قسمت مسابقه کن کرده است.
جریان‌سازان فستیوال امسال
اگر از آثار وجودی چهره‌های مشهور و کلاسیک سینمای جهان در کن امسال یاد کردیم، باید به «یورگوس لانتیموس» یونانی و «میشل هازاناوی شیوس» فرانسوی هم اشاره کنیم که آثار تازه‌شان در جشنواره پیش رو با توجه زیادی روبه‌رو شده است. لانتیموس جوان که فیلم «چیزهای حقیرانه» (یا «آدم‌های بینوا») او در مراسم اسکار 2024 برنده دو مجسمه طلایی شد و پیش‌تر فیلم «محبوب» او هم در فستیوال «ونیز 2017» خوش درخشیده بود، اثر جدیدش به نام «انواع مهربانی‌ها» را در قسمت مسابقه کن امسال شرکت داده است.
در همین حال «میشل هازاناوی شیوس» فرانسوی و میانسال و مبتکر هم فیلم تازه خود به اسم «باارزش‌ترین محموله» را در این بخش جای داده است. «هازاناوی شیوس» همانی است که در سال 2011 با فیلم سیاه و سفید و مشهور خود به نام «آرتیست»، به گذشته هالیوود سفر کرد و انتقال سینما از عصر صامت به دوره ناطق را به تصویر کشید و با این رویکرد شگفتی‌ساز، هم در کن اول شد و هم جوایز اصلی اسکار آن سال را ربود. به این ترتیب هردو کارگردان موج نویی مذکور از جریان‌سازان کن امسال خواهند بود.
بــــرش
فیلم‌هایی با بیشترین شانس موفقیت
سایر فیلم‌های قابل ذکر قسمت مسابقه هفتاد و هفتمین دوره کن آثاری هستند که اسامی آنها در ادامه آمده:
«گرفتار موج‌ها» ساخته «جیا ژانگ کی» چینی.
«امیلیا پرز» به کارگردانی «ژاک اودیارد» فرانسوی و محصول مشترکی از همین کشور، امریکا و مکزیک.
«اوه، کانادا» ساخته جدید «جان پل شریدر» امریکایی که فیلمنامه فیلم ماندگار «راننده تاکسی» اثر «مارتین اسکورسیسی» در سال 1976 بوده است.
«Parthenope» کار تازه «پائولو سورنتینو»ی ایتالیایی
«لیمونوف: یک ترانه» ساخته «کریل سربرنیکوف» روسی.
برای قضاوت در مورد این آثار متعدد که به ژانرهای مختلف تعلق دارند و گمانه‌زنی در مورد میزان موفقیت‌شان، باید تا پنجم خردادماه که نخل طلای بهترین فیلم و سایر جوایز «کن 2024» عرضه می‌شود، صبر کرد و دید که در نهایت کدام آثار و هنرمندان در صدر می‌نشینند.
