زیستگاه یوز در تلخاب امن شد
بیرون راندن سگ‌های گله از توران
راضیه خوئینی
خبرنگار
شرایط برای یوزپلنگ‌های توران بسیار حساس است. امسال از این گونه رو به انقراض، فقط یک یوز مادر با خانواده‌اش در توران شناسایی شد. ماه‌های آتی برای بارداری و زایمان یوزپلنگ‌های ماده اهمیتی ویژه دارد. همه دوستداران حفاظت از یوزپلنگ ایرانی که نگران حفظ این گونه نادر هستند، سال‌هاست که خواستار پاکسازی کامل منطقه حفاظت شده توران و خروج دامداران و گله‌ها از این منطقه شده‌اند. به گفته کارشناسان، سگ‌های گله بیشتر از تصادفات جاده‌ای عامل تلفات یوزپلنگ توران در شرق استان سمنان هستند. سگ‌ها با دیدن یوزپلنگ‌ها احساس خطر و حمله می‌کنند؛ آنچه که مرگ یوزها را رقم می‌زند. سازمان حفاظت محیط زیست برای حفظ جان یوزپلنگ‌های ایرانی در سنوات گذشته، پروانه چرای دام دامداران منطقه در محدوده ۱۰۰ هزار هکتاری در پارک توران را خریداری کرد؛ اقدامی که ورود دام و سگ گله به منطقه حفاظت شده را کاملاً ممنوع کرد.
ماجرای تنها دامدار تلخاب
مرتع تلخاب به خاطر امنیت یوزها کاملاً خالی از دام و سگ‌های گله شد. بهرامعلی ظاهری، مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش استان سمنان در گفت‌وگو با «ایران» از تخریب کامل آغل تلخاب که در ذخیره‌گاه زیست کره توران واقع بود، خبر داد و گفت: این آغل و مرتع آن، در مجاورت پارک ملی و در محدوده امن مجموعه تحت حفاظت توران قرار داشت. به دنبال اجرای طرح خرید سامانه‌های عرفی، این آغل از مالک آن خریداری شده بود. پیش از این غلامرضا ابدالی، مدیرکل دفتر حفاظت از حیات‌وحش، دی‌ماه سال گذشته گفته بود: مرتع تلخاب به مبلغ 3 میلیارد تومان خریداری و هزینه آن از سوی یک حامی محیط زیست تأمین شد. اما به گفته برخی مدیران و فعالان محیط زیست، این مرتع‌دار پس از دریافت حقوق عرفی خود به دلیل پیدا نکردن مرتع جایگزین دوباره به توران بازگشته بود؛ آنچه که صدای حامیان یوزپلنگ آسیایی را درآورده بود. روابط عمومی و امور رسانه اداره کل حفاظت محیط زیست سمنان اوایل اردیبهشت با ارسال تصاویری مستند به «ایران» از تخریب کامل آغل تلخاب توسط عوامل محیط زیست خبر داد.
وعده‌ای که اجرایی شد
ظاهری اخیراً طی جلسه‌ای با حضور دادستان به جمعی از فعالان محیط زیست وعده داده بود که دامدار حاضر در مرتع تلخاب تا آخر فروردین توران را ترک خواهد کرد. ظاهری در ویدیویی که از این جلسه منتشر شد، خطاب به جمعیت دیده‌بان شاهرود گفت: بعد از فروردین امسال دیگر هیچ دامی در مراتع تلخاب باقی نخواهد ماند. این وعده مدیرکل سازمان حفاظت محیط زیست رأس زمان مذکور اجرایی شد.
تخریب آغل تلخاب در ادامه روند آزاد‌سازی مرتع تلخاب به مساحت ۵۰۰۰ هکتار در ذخیره‌گاه زیست‌کره توران است. ظاهری ادامه داد: در راستای رفع تعارضات در داخل پارک ملی و محدوده امن ذخیره‌گاه زیست کره توران، حضور دام در این محدوده خلاف مقررات زیست محیطی است. بنابراین مطابق با اهداف سال‌های قبل، تخریب آغل این دامدار عملیاتی شد. در ادامه روند سال ۱۴۰۲ با هماهنگی سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان مرتع تلخاب به مساحت حدوداً ۵هزار هکتار، در مجاورت مرز پارک ملی توران، با پرداخت حقوق عرفی از سوی یک خیر و خرید مستحدثات از سوی محیط زیست رفع تعارض شد. بنابراین ورود هرگونه دام اهلی در فصل قشلاق به این مراتع ممنوع است. همچنین در تمامی فصول مراتع پارک ملی توران و مرتع مذکور از تعارض ورود دام اهلی و سگ‌های گله مبرا شد.
