مرجان قندی
خبرنگار

چیزی راجع به پویش کفش تبریز که برای حمایت از کالای ایرانی چند سال گذشته راه افتاد، شنیده‌اید و به خاطر دارید؟ مغازه‌داران و فروشگاه‌های کوچک و بزرگ کفش در تبریز بخصوص در بازار این شهر در اقدامی خودجوش تصمیم گرفتند فروش کفش‌های قاچاق را تحریم کنند. آنها با قرار دادن تابلویی در ویترین مغازه خود با این عنوان که «فقط کفش ایرانی می‌فروشیم» پویش حمایت از تولیدات داخلی را کلید زدند.
علیرضا جباریان فام، رئیس فعلی اتحادیه صادرکنندگان کفش استان آذربایجان شرقی از بنیانگذاران این پویش است. می‌گوید: از سال 97 واردات کفش خارجی به‌طور کل ممنوع و قاچاق آن بشدت کم شد. از همان زمان و تا به امروز کسبه و اغلب مردم تبریز به این پویش پایبند مانده‌اند و تابلوها با عنوان «با افتخار کفش ایرانی می‌فروشیم» در ویترین مغازه‌های بازار تبریز همچنان خودنمایی می‌کنند. جالب است؛ مسافرانی هم که برای خرید به بازار تبریز می‌آیند به این تابلوها توجه‌شان جلب می‌شود و انرژی می‌دهند و مردم تبریز را برای این کار تشویق می‌کنند.
وی ادامه داد: کفش تبریز آنقدر باکیفیت است و دوام بالایی دارد که باید دل شما را بزند تا آن را دور بیندازید. البته که در هر کار و صنعتی نقطه‌ضعف‌هایی وجود دارد. تا دو سال گذشته محدودیت در مدل کفش‌ها از نقاط ضعف تولیدی‌های کفش تبریز بود. مردم مجبور بودند کفشی را بخرند که شاید مدل یا رنگش مطابق میل‌شان نبود. جوانی می‌گفت: «من، پدرم و پدربزرگم همه باید یک مدل کفش بپوشیم!» من جوانم و دلم می‌خواهد مدل‌های جدیدتر بپوشم. در حال حاضر تنوع مدل کفش‌های تبریز هم زنانه و هم مردانه بالاتر رفته است به‌طوری که سلیقه افراد بیشتری را می‌تواند پوشش بدهد. قبلاً تولیدی‌ها کفش‌های تبریز را فقط در دو رنگ مشکی و قهوه‌ای تولید می‌کردند اما امروز برای آن دسته از افراد که به دنبال کفش‌های رنگی هستند، تولید داریم. توجه به نیاز و سلیقه مخاطب این روزها برای تولیدکننده‌ها اهمیت بالایی دارد و تا آنجا که در توان‌شان باشد، سعی می‌کنند در کار به آن عمل کنند. امروز یکی از واحدهای تولیدی تبریز 80 مدل کفش تولید می‌کند درصورتی که همین واحد تولیدی تا 8 سال پیش فقط 2 مدل کفش تولید می‌‎کرد.
جباریان فام درخصوص اینکه این پویش چقدر به ترغیب مردم به خرید کالاهای ایرانی و تولید ملی کمک کرد، می‌گوید: ما در تبریز در این زمینه خیلی موفق بودیم و تأثیرات مثبت‌اش را همچنان می‌بینیم. سالی که این پویش را شروع کردیم مسافران خیلی کم از این پویش حمایت کردند تا جایی که سال بعد وقتی اعلام کردیم فروشگاه‌های کفش در ایام نوروز مغازه را باز کنند تا مسافرانی که به بازار می‌آیند در این پویش شرکت و خرید کنند، تعدادی از فروشنده‌ها رغبتی نداشتند چون معتقد بودند تعداد مسافرانی که برای خرید کفش تبریز می‌آیند خیلی کم است. آنها می‎گفتند ارزش ندارد این همه وقت بگذاریم و مغازه را باز نگه داریم. اما بعد از گذشت چند سال و مصر بودن برخی‌ از فروشنده‌ها در جا انداختن این پویش برای همه ایرانی‌ها آن عده کم از فروشنده‌ها هم متوجه شدند که هیچ تلاشی بی‌نتیجه نمی‌ماند تا جایی که امسال نوروز فروشگاه‌های کفش بازار تبریز در همه ایام نوروز باز بودند چون می‌دانستند مسافرانی هستند که فقط به قصد خرید کفش تبریز به بازار می‌آیند. با تبلیغات خوبی که برای تولید باکیفیت کفش تبریز در فضای مجازی، رسانه ملی و رسانه‌های مکتوب انجام شد دیدیم که مردم پشت تولیدکننده‌ها هستند و از آنها حمایت می‌کنند. در واقع کالای باکیفیت ضامن اعتماد مردم به تولیدکننده‌های داخلی است. اتحادیه کفش ماشینی تهران این الگو را از ما گرفتند و پویش «با افتخار کفش فاخر ایرانی می‌فروشیم» را اجرا کردند. در اتحادیه‌های دیگر هم شنیدیم جسته گریخته به این مسأله ورود کردند.

پای همسایه‌ها در کفش ایرانی
رئیس اتحادیه صادرکنندگان کفش استان آذربایجان شرقی به برنامه‌های پیش‌رو برای جهش تولید در سال جدید اشاره می‌کند و می‌افزاید: امسال می‌خواهیم روی بحث صادرات کالاهای داخلی متمرکز شویم. چون مشتری خارجی کمتر در بازار داخلی داریم و ما باید خودمان محصول را به خارج از کشور ببریم، معرفی کنیم و مشتری‌اش را پیدا کنیم. سال گذشته در نمایشگاهی در کشور ترکیه شرکت کردیم و به لیبی و یونان برای اولین بار اجناس تولیدی‌مان را فروختیم. وی با بیان اینکه هم‌اکنون کفش تبریز مشتری‌های خاص خود در چند کشور را دارد، می‌گوید: ما به چند کشور صادرات داریم اما بیشترین صادرات مربوط به کشورهای عراق، افغانستان و ترکمنستان است. به‌طوری که هر روز حداقل 5 کانتینر کفش از تبریز به این کشورها صادر می‌شود. امارات، آذربایجان، ارمنستان و روسیه مقصدهای بعدی برای صادرات کفش تبریز هستند.
جباریان فام با اعلام اینکه حدود 40 هزار نفر به‌صورت مستقیم در این صنعت در شهر تبریز مشغول به فعالیت هستند و حدود 50 هزار نفر به‌صورت غیرمستقیم در این صنعت کار دارند، می‌گوید: مشکلات در هر زمان متفاوت است، زمانی مشکل اصلی ما ورود کفش‌های بی‌کفیت چینی بود که الان این مشکل را نداریم. در حال حاضر نبود هنرستان تخصصی کفش و رشته تخصصی مربوط به آن از مشکلاتی است که ما در بخش تولید داریم. ما باید نیروی متخصص آموزش دهیم تا آنها در حرفه خود اطلاعات به روز داشته باشند و به‌عنوان یک فرد متخصص اجناس به روز را وارد بازار کنند. اما اغلب نیروهایی که در این صنف مشغول فعالیت هستند به‌صورت تجربی و استاد شاگردی آموزش دیده‌اند. به همین خاطر دنبال این هستیم که با کمک وزارت صمت و علوم در تبریز دانشگاهی تأسیس کنیم و آنجا را مرکزی برای آموزش علاقه‌مندان به طراحی و تولید کفش قرار دهیم تا با رشد نیروی متخصص شاهد پیشرفت و رونق در تولیدات کفش و دیگر کالاها باشیم. چون صنعت کفش جزو صنایعی است که وقتی رونق می‌گیرد در خیلی از صنایع دیگر هم تأثیر مثبت می‌گذارد و نقش پیشران دارد. بازار مصرفی ایران بازار 80 میلیونی است که تولید‌کننده‌ها می‌توانند از این فرصت طلایی به بهترین نحو استفاده کنند.

تحقق شعار سال با همت هر ایرانی
سال ۱۴۰۳ از سوی رهبری سال «جهش تولید با مشارکت مردم» نامگذاری شد تا بیش از پیش متوجه اهمیت موضوع تولید در پیشرفت کشور باشیم. اگر رشد تولید و حرکت به جلو در تولید ملی به نحو مطلوب صورت بگیرد بسیاری از مشکلات اقتصادی مثل تورم، اشتغال و کاهش ارزش پو ل ملی به مرور حل می‌شود. البته این جهش تولید بدون مشارکت مردم و بدون حضور مردم اتفاق نمی‌افتد و اگر بخواهیم جهش تولید داشته باشیم باید اقتصاد را مردمی کنیم و پای مردم را به عرصه تولید به نحو محسوسی باز کنیم. هم‌اکنون هزاران واحد تولیدی سرگرم کار و تلاش برای تأمین بازار مصرف‌کننده هستند. هر کدام از ما با پیوستن به پویش‌هایی مثل «فقط ایرانی می‌فروشیم» یا «ایرانی، ایرانی بخر» می‌توانیم انرژی را به رگ‌های تولید ملی تزریق کنیم.