صنعت غذایی یکی از قدیمی‌ترین صنایع ایران محسوب می‌شود. در واقع صنایع غذایی با توجه به آثار مستقیم و غیرمستقیمی که در بخش کشاورزی بر جا می‌گذارد، نقش ویژه‌ای در اقتصاد کشور ایفا می‌کند. در همین راستا توسعه و رشد صنایع غذایی و صنایع وابسته به کشاورزی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
 خوشبختانه روند طی شده برای صنایع غذایی در سال 1402 در قیاس با سال‌های گذشته با رشد همراه بوده است. براساس آمار مرکز پژوهش‌های مجلس، در اسفندماه سال 1402، شاخص تولید فعالیت‌های غذایی و آشامیدنی به جز قند و شکر بر مبنای شرکت‌های بورسی، نسبت به مدت مشابه سال 1401 افزایش 5.8 درصدی و نسبت به بهمن ماه 1402 افزایش 12.3 درصدی داشته است؛ این در حالی است که شاخص تولید شرکت‌های بورسی کشور نسبت به سال گذشته 0.7 درصد کاهش داشته است.
در این گزارش آمده است که شاخص فروش محصولات غذایی و آشامیدنی نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش 5.9 درصدی و نسبت به بهمن 1402 افزایش 12.6 درصدی را تجربه کرده است. رشد 5.9 درصدی فروش محصولات غذایی و آشامیدنی در حالی رخ می‌دهد که شاخص فروش شرکت‌های بورسی کشور با کاهش یک درصدی مواجه بوده است. آمارها حاکی از آن است شاخص تولید و فروش تمام زیربخش‌های صنایع غذایی و آشامیدنی به جز لبنیات و کیک و بیسکویت، افزایش داشته است. این گزارش نشان‌دهنده گام بلند صنعت کشاورزی به سوی اقتصادی پویا و فعال در زمینه تولید و فروش محصولات غذایی است. علاوه بر این صنایع فعال در این حوزه به دلیل حضور بخش خصوصی همواره در تلاش برای بهره‌مندی از جدیدترین تکنولوژی‌های روز دنیا بوده‌اند و این نکته یکی از موضوعات مهم و مزایای صنایع غذایی در کشور محسوب می‌شود.
در یک دهه اخیر، سهم صنایع غذایی از کل ارزش افزوده صنعتی کشور معادل ۱۶ تا ۱۸‌درصد بوده که لبنیات و روغن بیشترین سهم را به خود اختصاص داده‌‌‌ است. بر اساس آمارهای موجود در حال حاضر صنایع غذایی ایران، بین ۱۲ تا ۱۸ درصد کارگاه‌‌‌های صنعتی، ۱۵ درصد اشتغال، ۱۲‌ درصد سرمایه‌گذاری، ۱۰‌ درصد ارزش افزوده و ۷‌ درصد صادرات صنعتی را به خود اختصاص داده است.
ظرفیت بالایی برای صنایع غذایی در کشور وجود دارد که بیش از نیاز داخلی است. این مؤلفه در کنار وجود استانداردهای قابل قبول در تولید محصول منجر به شکل‌گیری برخی محصولات داخلی دارای برندهای معتبر در سایر کشورها شده است. در شرایطی که در سال گذشته با رشد راندمان در تولید و فروش محصولات غذایی روبه‌رو بوده‌ایم، اما همچنان این صنعت غذایی در حد و اندازه واقعی خود ظاهر نشده است.

اهمیت صادرات مواد غذایی
امروزه صادرات فرآورده‌های صنایع غذایی به عنوان صنایعی وابسته به بخش کشاورزی، نقش مهمی در ارزآوری کشور ایفا می‌کند. این در حالی است که اقتصاد ایران که با ویژگی اصلی وابستگی به درآمدهای نفتی و اقتصاد تک‏‌محصولی شناخته می‌شود می‌تواند با افزایش کیفیت محصولات غذایی، راندمان صادرات محصولات غذایی و ارزآوری از کشور را افزایش دهد.
بر اساس اطلاعات موجود در پنج سال گذشته صادرات محصولات غذایی یکی از اصلی‌ترین عوامل افزایش تولید در شرکت‌های داخلی بوده است. در همین ارتباط سخنگوی کمیسیون روابط بین‌الملل و توسعه تجارت خانه صنعت، معدن و تجارت ایران به تازگی در نشستی خبری از صادرات ۶.۳ میلیارد دلاری محصولات دامی، شیلاتی، کشاورزی و غذایی کشور در سال ۱۴۰۲ خبر داده است.
به گفته سید روح‌اله لطیفی در سال گذشته صادرات محصولات غذایی و کشاورزی شامل بیش از هشت میلیون و ۸۰۳ هزار تن محصولات دامی شیلاتی، زراعی، گلخانه‌ای، لبنی و فرآورده‌های مرتبط به ارزش ۶ میلیارد و ۲۹۸ میلیون و ۱۶۳ هزار و ۶۵۴ دلار بوده است که این میزان با حدود یک میلیون تن کالای بیشتر، بیش از یک میلیارد دلار ارزآوری بیشتر نسبت به مدت مشابه برای کشور داشته که ۱۲.۲ درصد در وزن و ۲۰.۴ درصد در ارزش نسبت به سال ۱۴۰۱ با افزایش همراه بوده است.
همچنین در بین محصولات غذایی و کشاورزی صادر شده محصولات دامی، شیلاتی و لبنی با متوسط ارزش ۱۴۳۹ دلار و ۴۴ سنت به ازای هر تن نسبت به متوسط صادرات کشور حدود ۴ برابر ارزآوری داشته است. ضمن اینکه محصولات فرآوری شده و صنعتی غذایی با متوسط ارزآوری ۸۳۱ دلار و چهار سنت در تن، ۱۳۰ درصد بیشتر از متوسط کالاهای صادراتی کشور و محصولات باغی و زراعی با متوسط ۵۹۵ دلار و ۹۲ سنت در تن ۶۵ درصد بیشتر از متوسط سایر اقلام کالایی صادر شده برای کشور ارزآوری کرده است.