ایلیا نیاسان
خبر‌نگار

  
اگر تا پیش از سال 1401 هوای بازار کار زنان گرگ و میش بود، اما در این سال و در سال 1402 دیگر اثری از این لحظات نبود و بازار کار زنان چنان شفاف بود که نیازی به روشنایی مصنوعی نداشت. برای اثبات این ادعا می‌توان به داده‌های آماری از بازار کار زنان در زمستان سال گذشته رجوع کرد؛ آنجا که از روند ادامه‌دار رشد نرخ مشارکت زنان همزمان با کاهش نرخ بیکاری آنها روایت می‌کند.
بررسی‌های آماری نشان می‌دهد که نرخ بیکاری زنان از سال 1397 تا زمستان سال 1400 دارای نوسان‌های زیادی بوده، به‌طوری‌که این نرخ روند سینوسی داشته و در بیشتر فصول روند کاهشی داشته است. اما این روند به معنای رونق بازار کار و بهبود آن نبوده، چرا که تا پیش از سال 1401، نرخ مشارکت زنان نیز کاهشی بوده است. گزاره‌ای که نشان می‌دهد کاهش نرخ بیکاری در کنار کاهش نرخ مشارکت به معنای نامناسب بودن وضعیت بازار کار زنان بوده است.

روند نامطلوب بازار کار زنان با همه‌گیری کرونا
روند نامناسب بازار کار زنان با همه‌گیری کرونا در کنار تداوم سیاست‌های نامناسب اقتصادی تشدید شد.
زمانی‌ که کرونا در زمستان 98 همه ایران را فرا گرفت، نرخ بیکاری و مشارکت زنان در بازار کار به کمتر از 15 درصد رسید. همان‌طور که در این نوشتار ذکر شد، روند کاهشی نرخ بیکاری به معنای بهبود بازار کار زنان نبود، بلکه همه‌گیری کرونا و تداوم سیاست‌های نادرست اقتصادی زمینه‌ساز خروج نیروی کار این قشر از بازار کار شد و همین گزاره عامل کاهش نرخ بیکاری زنان شده بود.
در زمستان سال 1399 که اوج همه‌گیری کرونا بود، نرخ بیکاری زنان به 16.5 درصد رسید و نرخ مشارکت نیز در عدد 13.3 درصد تثبیت شد.
با روی کار آمدن دولت سیزدهم، روند نامطلوب بازار کار زنان در اثر از بین رفتن اشتغال ناشی از کرونا ادامه یافت و بدتر از همه نرخ مشارکت نیز روند کاهشی به خود گرفت. نشان به آن نشان که در زمستان سال 1400، نرخ بیکاری زنان هر چند با کاهش مواجه شد اما این روند کاهشی به این خاطر بود که میزان جمعیت فعال زنان از چرخه بازار کار خارج شده بودند. در این فصل نرخ بیکاری زنان نسبت به زمستان سال 1399، با 1.6 درصد کاهش به 14.9 درصد رسید، اما نرخ مشارکت نیز با کاهش 0.5 درصد به 12.8 درصد رسید؛ به عبارتی این موضوع بیانگر وضعیت مطلوب بازار کار زنان نبود.

مهارهمه‌گیری کرونا و بهبود وضعیت اقتصادی؛ رونق بازار کار زنان
با مهار همه‌گیری کرونا در اثر واکسیناسیون گسترده و همچنین اقدامات مؤثر در حوزه اشتغالزایی از جمله حمایت از مشاغل خانگی، احیای واحدهای نیمه فعال و غیرفعال و همچنین ارائه دیگر اقدامات حمایتی، زنان اقبال بیشتری به بازار کار نشان دادند.
داده‌ها این واقعیت را بیان می‌کنند که در زمستان سال 1401، نرخ مشارکت زنان از 12.8 درصد زمستان 1400 به 13.3 درصد و نرخ بیکاری به رقم 15.7 درصد رسید. رشد نرخ بیکاری در زمستان سال 1401 به‌دلیل رشد نرخ مشارکت اقتصادی زنان بود و این امر بهبود بازار کار زنان در سال‌های آینده را نوید داد.
چنانچه در زمستان سال 1402، نرخ بیکاری زنان کاهشی شد و این کاهشی همزمان با تداوم روند افزایشی نرخ مشارکت زنان بود. در این فصل نرخ بیکاری زنان نسبت به مدت مشابه سال 1401، با 0.1 درصد افت به 15.6 درصد رسید و نرخ مشارکت نیز با افزایش 0.5 درصد به 13.8 درصد رشد یافت.
افزایش نرخ مشارکت در کنار کاهش نرخ بیکاری حاکی از بهبود اوضاع بازار کار در پایان دو سال‌ونیم فعالیت دولت سیزدهم بوده است.
در سال 1402، زنان در سن کار تمایل بیشتری به یافتن شغل داشته‌اند و از آن سو روند کاهشی نرخ بیکاری این نوید را به بازار کار زنان داده که فرصت‌های شغلی زیادی در دسترس آنها قرار گرفته است.
سهم اشتغال زنان در زمستان سال 1402، 11.6 درصد بوده که نسبت به زمستان سال 1400، 0.7 درصد بوده است.
بنابراین می‌توان گفت بازار کار زنان در سال 1402 بهبود چشمگیری یافت یا اینکه این بازار پس از یک دوره افت در حال احیا شدن است.

برش

وضعیت مطلوب بازار کار زنان

با روی کار آمدن دولت سیزدهم، روند نامطلوب بازار کار زنان در اثر از بین رفتن اشتغال ناشی از کرونا ادامه یافت و بدتر از همه نرخ مشارکت نیز روند کاهشی به خود گرفت. نشان به آن نشان که در زمستان سال 1400، نرخ بیکاری زنان هر چند با کاهش مواجه شد اما این روند کاهشی به این خاطر بود که میزان جمعیت فعال زنان از چرخه بازار کار خارج شده بودند. در این فصل نرخ بیکاری زنان نسبت به زمستان سال 1399، با 1.6 درصد کاهش به 14.9 درصد رسید، اما نرخ مشارکت نیز با کاهش 0.5 درصد به 12.8 درصد رسید. به عبارتی این موضوع بیانگر وضعیت مطلوب بازار کار زنان نبود.