عابد اکبری
کارشناس سیاست خارجی

یکی از مهم‌ترین امتیازات دستگاه دیپلماسی ایران برای برقراری روابط با کشور‌های حوزه تمدنی ایران فرهنگی، بهره‌مندی از ریشه‌های فرهنگی مشترک است. در ژئوپلیتیک تمدنی نوروز و گستره جغرافیایی آن، اقوام متنوعی به‌تدریج مهاجرت کردند و در آن ساکن شدند و فرهنگ و بنیان‌های تمدنی آن را پذیرفته‌اند. این اقوام هرگز در دوره‌های تاریخی مختلف، احساس طرد و دگربودگی نداشته و همواره در فرصت‌های شکل‌گرفته بر این فرهنگ و علقه‌های مشترک خود تأکید کرده‌اند؛ دلیل این امر نیز این بوده است که حوزه تمدنی نوروز از قدیم یک نظام طبیعی متکثر داشته و بر همین اساس توانسته تمدنی مستقل باشد که از سوی دیگر فرهنگ‌ها به رسمیت شناخته شود.
پذیرش تنوع فرهنگ‌ها در این منطقه موجب شده تا پیوستگی‌های درون‌قومی و میان‌قومی نوروز بر شالوده‌ فرهنگ بنا شود؛ بنا به همین ویژگی و به‌رغم تفاوت سیاسی و ایدئولوژیک در نظام سیاسی و حکمرانی، همه آنها بر فرهنگ و سنت نوروز به‌عنوان عنصری بسیار کارآمد در نزدیکی ملت‌ها، اشتراک نظر دارند؛ این مسأله می‌تواند راهنمای اصلی راهبرد‌های دیپلماسی ایران باشد.
«دیپلماسی نوروز» به عنوان منبع قدرت بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران، یکی از روش‌های بسیار کم‌هزینه است؛ هر چند گفت‌وگو‌های تمدنی در قالب مجمع تمدن‌های کهن به شکلی نه‌چندان جدی در سطح بین‌المللی آغاز شده است و مبنا را بر همکاری در حل مسائل جهانی و دیپلماسی فرهنگی قرار داده است، اما در قالبی درون‌تمدنی و در قالب حوزه تمدنی نوروز، ساخت و تغییر اتمسفر صلح و دوستی کشور‌های حوزه نوروز کارآمدی و چشم‌انداز روشن‌تر و در دسترس‌تری دارد.
یکی از مناسک زیبای نوروز، زدودن ناپاکی‌ها و پلیدی‌ها از روح و جسم بوده است. در قالب این سنت، همواره توصیه شده است که در ایام نوروز کدورت‌ها را کنار بگذارید و به سمت کسانی که در برهه‌ای بر سر موضوع و مسأله‌ای مشکلی با آن داشته‌اید، بروید و زمینه مهر و دوستی را فراهم کنید. نوروز پیش‌ِ رو که مصادف با ماه رمضان نیز هست، فرصت خوبی‌ است که نمایندگانی دیپلماتیک به نمایندگی از رئیس‌جمهور محترم یا وزارت امور خارجه به سیزده کشور حوزه تمدنی سفر کرده و پیام صلح و دوستی ایران را به این کشور‌ها اعلام کنند. این اقدام نمادین و در عین حال دیپلماتیک، زمینه موفقیت سیاست همسایگی و در ادامه تداوم تعامل سازنده با جهان از سوی جمهوری اسلامی ایران را فراهم خواهد ساخت.