سوسن صادقی
خبر نگار

 حمایت‌های سکوها و دستگاه‌ها
اما آیین‌نامه معافیت مالیاتی از کسب و کارهایی که روی پلتفرم‌های داخلی فعال خواهند شد شامل چه معافیت‌هایی می‌شود. طبق آنچه در سایت https://1649.ir که حمایت از کسب و کارهاست، آمده است: معاف مالیاتی در راستای حمایت از کسب و کارها برای نخستین بار در سال 1402 با هدف تشویق کاربران و صاحبان کسب و کار به استفاده از پیام‌رسان‌های داخلی (مانند ایتا، سروش، بله، روبیکا، کسبینو، آی‌گپ و شیپور) به جای پیام‌رسان‌های خارجی تنظیم شد. شرط استفاده از این حمایت این است که صاحب کسب و کار نباید از پیام‌رسان‌های خارجی و پلتفرم‌های خارجی استفاده کند. حمایت‌ها هم دو گونه است؛ یکی حمایت از کسب و کارهای اینترنتی از سوی سکوها که در اینجا اگر صاحب کسب و کار مجازی، پلتفرم روبیکا یا بله را انتخاب کرده باشد، این دو پلتفرم برای اینکه کسب و کار این پلتفرم را انتخاب کرده است به کسب و کار بسته حمایتی مانند تبلیغات و اطلاع‌رسانی، خدمات مالی، کاهش هزینه اینترنت و… به او ارائه می‌دهند تا کار او بر بستر این پلتفرم بهبود یابد. دومی هم دستگاه‌ها از صاحبان کسب و کارها به شیوه‌های ارائه خدمات مالی و پرداخت اعتباری، ارائه تسهیلات به کسب و کارها، ارائه طرح‌های تخفیفی اداره پست و ارائه خدمات و تعرفه‌های تشویقی تبلیغاتی حمایت می‌کنند که این حمایت‌ها از سایر دستگاه‌ها از جمله بانک‌ها، سازمان صدا و سیما، اداره پست، سازمان امور مالیاتی و… ارائه می‌شود.
البته دولت مشوق‌های مالیاتی هم برای کسب و کارها در نظر گرفته است که شامل معافیت تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم (چنانچه مجموع فروش کالا یا ارائه خدمات شخص به واسطه فروش اینترنتی در سکوهای مشمول تا ۳۰ برابر معافیت مالیاتی حقوق باشد، صاحب کسب و کار از ارسال اظهارنامه و ارائه اسناد و مدارک به اداره امور مالیاتی معاف خواهد بود)، تعیین حداقل نرخ مالیات مقطوع به صورت پلکانی (تا سقف درآمد مشمول مالیات (سود خالص) 2 میلیارد تومان از پرداخت مالیات معاف هستند) و کسر هزینه‌های ایجاد و توسعه کسب و کارهای اینترنتی از درآمد مشمول مالیات (تمام هزینه‌های شخص بابت عضویت یا توسعه کسب و کار اینترنتی در این سکوها تا سقف مقرر از سمت اداره امور مالیاتی قابل قبول است) می‌شود.
مشوق‌های مالیاتی این آیین‌نامه تنها در صورتی مشمول فعالان کسب و کار می‌شود که وجه کالا یا خدمات ارائه شده فقط از طریق درگاه‌های پرداخت سکو از مشتریان دریافت و بعد از کسر کارمزد از سوی سکو به حساب فعالان کسب و کار واریز شود. مثلاً اگر شخصی از طریق سکوی داخلی ایتا کالایی را از فروشنده خریداری کند لازم است بهای آن کالا را به حساب درگاه پرداخت پیام‌رسان ایتا واریز کند، سپس شرکت نرم‌افزاری ایتا بعد از کسر کارمزد خود وجه باقی مانده را به حساب شخص فروشنده واریز می‌کند. فعالان اقتصادی می‌توانند برای فروش اینترنتی خود یک یا چند سکو از 7 سکوی مشمول اعلام شده را انتخاب کرده و برای فروش اینترنتی استفاده کنند.

تحریک عرضه و تقاضا
محمدرضا قدوسی مشاور کسب و کارهای نوپا اقدام دوباره دولت در تمدید معاف مالیاتی برای کسب و کارهای مجازی برای سال 1403 را مثبت ارزیابی کرد و گفت: ابزارهای مالیاتی در دنیا کارکرد مالی و سیاستگذاری دارند. دولت‌ها کارکرد مالی را به این دلیل تنظیم می‌کنند تا جریان‌های مالی بین بازیگران آن اتفاق بیفتد تا دولت‌ها به درآمدزایی برسند. دولت‌ها در کارکرد سیاستگذاری مالیات هم به دنبال کنترل بازارهایی هستند که دسترسی مستقیم به آنها ندارند و بازیگر اصلی نیستند، از این رو این نوع مالیات را هدفگذاری می‌کنند مانند مالیات بر خانه‌های خالی و درآمد عایدی سرمایه و...
قدوسی افزود: در پلتفرم‌های داخلی دو مسأله وجود دارد. یکی پلتفرم‌های داخلی که همچنان در دست دولت است بنابراین علاوه بر تنظیم مالیات، مشوق‌هایی را هم تنظیم می‌کند تا افراد و شرکت‌ها راغب شوند از این پلتفرم‌ها استفاده کنند اما برای جاهایی که پلتفرم از دست دولت خارج است یا اینکه بازیگران آن اکثراً خصوصی هستند می‌تواند از ابزار مالیاتی مانند مشوق‌های مالیاتی یا معافیت‌های مالیاتی استفاده کند و حتی با ذخیره کردن مالیات کار را پیش ببرد.
به گفته این مشاور کسب و کارهای نوپا بحث معاف مالیاتی یا مشوق‌های مالیاتی تنها یک عامل اثرگذار در بحث استفاده کسب و کارهای مجازی از پلتفرم‌های داخلی است؛ به عبارتی در اینجا فقط به بحث عرضه کالا و خدمات توجه شده است که اتفاقاً اقدام خوبی است اما به جنبه دیگر این موضوع که کاربران هستند و باید از این پلتفرم استفاده کنند، توجهی نشده است.
به اعتقاد قدوسی اینکه عرضه‌کنندگان به سمت استفاده از پلتفرم‌های داخلی حرکت کنند اما متقاضی کالا و خدمات اندک باشد اتفاق جالبی نیست و باید روی این بخش هم کار شود، از این رو باید دولت از ابزارهای دیگری هم استفاده کند و اگر در زنجیره تقاضا مشکلاتی وجود دارد، آنها را رفع کند.
وی گفت: به عنوان مثال اگر افراد درآمد و توانایی لازم و ثروت خرید کالا را نداشته باشند، ابزارهایی مانند خرید اقساطی تعریف شود یا اینکه تولیدکننده کالا آن را با خدمات دیگری تهاتر کنند می‌تواند جذابیت پلتفرم‌های داخلی را برای فعالیت کسب و کارهای مجازی بالا ببرد، یا می‌تواند برای جذابیت این پلتفرم‌ها به عنوان مثال ابزارهایی مانند کاهش مالیات بر ارزش افزوده طراحی و اجرا شود.

بــــرش

عاملی برای مهاجرت کسب و کارها به پلتفرم‌های داخلی

رضا الفت‌نسب کارشناس کسب و کارهای مجازی هم تکرار معاف از مالیات کسب و کارهای مجازی روی پلتفرم‌های داخلی را اقدامی مثبت عنوان کرد و گفت: نتیجه معافیت از مالیات کسب و کارهای مجازی روی پلتفرم‌های داخلی بعداً مشخص خواهد شد ولی همیشه حمایت از کسب و کارها اقدام خوبی بوده است.
این کارشناس افزود: هر اتفاقی که باعث کاهش هزینه‌های فروش شود برای هر کسب و کاری مفید است و می‌تواند به کسب و کار کمک کند تا مبلغ ذخیره شده را در دیگر موارد مانند تبلیغات و فرهنگسازی هزینه کند و کسب‌و کارش را توسعه دهد چون هنوز آنگونه که باید تجارت الکترونیکی در کشور جا نیفتاده است و هنوز نیاز به فرهنگسازی دارد بخصوص خرید از کسب و کارهایی که روی پلتفرم‌های داخلی حضور دارند.
به اعتقاد الفت‌نسب باید پلتفرم‌ها هم برای جذابیت بیشتر و سوق کاربران به روی پلتفرم‌های خود و خرید از کسب و کارهای مجازی اقدام‌های تشویقی هم انجام دهند.
به گفته وی دولت، پلتفرم‌هایی را انتخاب کرده است و در این میان برخی پلتفرم‌های مشهور دیده نمی‌شوند و به نظر می‌رسد باید در این زمینه شفاف‌سازی صورت گیرد.
این کارشناس از شکل گرفتن معاملات سوری هم برای ندادن مالیات ابراز نگرانی کرد و گفت: کمی هم ممکن است معاملات سوری از سوی کسب و کارهای فیزیکی برای نپرداختن مالیات صورت بگیرد به این ترتیب که مشتری را به کانال‌هایی که در این بستر پلتفرم‌ها ایجاد کرده، سوق دهد و دولت از مالیات بخش اصلی محروم شود.
الفت‌نسب با بیان اینکه اگر معافیت‌های مالیاتی ملموس باشد می‌تواند عاملی برای مهاجرت کسب و کارهای مجازی از پلتفرم‌های خارجی به داخلی شود، افزود: ولی کاش پیش از فیلتر شبکه‌های خارجی این کارها را انجام می‌دادند؛ بارها از مسئولان وقت خواسته شد پلتفرم‌های داخلی را به شیوه‌های مختلف مانند حذف ارزش افزوده، معاف از مالیات و... تقویت کنند ولی این اتفاق نیفتاد اما خوشبختانه هرچند دیر اما این اتفاق خوب در این دولت روی داد.