در گفت‌وگو با «ایران» درخصوص ضرورت آموزش راه‌های مقابله با حوادث در تهران اعلام شد
کاهش وقوع حوادث در تهران با مشارکت دستگاه‌ها و مردم
مهسا قوی‌قلب
خبر نگار
بر اساس آمارهای موجود بیش از ۴۵۰ نوع حادثه مختلف در هر شبانه‌روز در شهر تهران اتفاق می‌افتد. آمارها می‌گویند بیشترین حجم حوادث مربوط به آتش‌سوزی است. حوادث مربوط به بافت‌های فرسوده، پوسیدگی لوله‌های زیر زمین و گازگرفتگی از جمله موارد دیگر است. به اعتقاد کارشناسان آنچه در میزان صدمات جانی و خسارت‌های مالی نقش عمده‌ای بازی می‌کند، آمادگی مردم در برابر حوادث مختلف است. یعنی به تعبیری دیگر مقوله پیشگیری است که می‌تواند از بروز خیلی از فاجعه‌ها جلوگیری کند یا صدمات ناشی از حوادث را به حداقل برساند.
بدون شک هر هزینه‌ای که برای پیشگیری و افزایش آمادگی مردم شود، از هزینه‌های بعد از وقوع حادثه کمتر خواهد بود؛ چه بسا هر حادثه‌ای علاوه بر خسارت‌های مالی و اقتصادی که به فرد و جامعه وارد می‌سازد، می‌تواند خسارت‌های جانی را هم برای شهروندان در پی داشته باشد. خسارت از هم پاشیدن بنیان یک خانواده با وقوع حادثه را نمی‌توان با هیچ عدد و رقمی اندازه‌گیری کرد.
با اینکه ارزشمندی مقوله پیشگیری و نیاز به افزایش آگاهی‌های مردم در خصوص مقابله با مخاطرات مانند روز روشن است و بر هیچ‌کس پوشیده نیست، ولی باز هم با توجه به آمارهای موجود به نظر نمی‌رسد شهروندان پایتخت‌نشین در زمینه چگونگی مقابله با حوادث اطلاعات کافی و مورد نیاز را
داشته باشند.
از سوی دیگر هر چند مدتی است در زمینه ایمن‌سازی ساختمان‌های ناایمن اقدامات مؤثری انجام شده که باید ادامه داشته باشد اما به طور قطع تصمیمات مدیران و مسئولان شهر باید رنگ عملیاتی‌تری به خود بگیرد تا بتوانیم شاهد کاهش آمارها در حوزه حوادث باشیم.
4 درصد بودجه شهرداری به آتش‌نشانی اختصاص دارد
رئیس کمیته ایمنی شورای شهر تهران با اشاره به اینکه وقوع بیش از 400 حادثه روزانه در شهر تهران دلایل عدیده‌ای دارد به «ایران» می‌گوید: آمار مربوط به وقوع آتش‌سوزی، طوفان، قطع برق گسترده و ایجاد حوادث ناشی از آن متفاوت است. به عنوان نمونه وقوع آتش‌سوزی در چهارشنبه‌سوری آمار بسیار بالایی را به خود اختصاص می‌دهد.
دکتر مهدی بابایی می‌افزاید: در برنامه 4 ساله چهارم مدیریت، شهرداری تهران را ملزم کردیم با ترویج اقدامات پیشگیرانه نسبت به کاهش آمارها اقدام کند، به گونه‌ای که در سال‌های 1401 و 1402 رشد حوادث متوقف شود و در سال‌های 1403 و 1404 کاهش پیدا کند.
البته بر اساس آخرین آمار، در حوزه حریق حداکثر رشد یک درصدی داشتیم. با این همه مقرر شده است با برنامه‌ریزی مناسب نسبت به توقف رشد حوادث اقدام شود و در سال‌های بعد شاهد کاهش آمار آن باشیم. البته تردیدی نیست که آتش‌نشانی باید این عدد را محقق کند. این عضو شورای اسلامی شهر تهران با بیان اینکه 4 درصد بودجه شهرداری به میزان 3 همت به سازمان آتش‌نشانی اختصاص دارد، می‌گوید: رشد حوادث موجب افزایش خسارت‌های جانی و مالی و همچنین هزینه‌های آتش‌نشانی می‌شود. این موضوع سبب می‌شود مبحث پیشگیری در اولویت تصمیم‌گیری‌ها قرار بگیرد.
به جای افزایش تعداد ایستگاه‌ها باید پیشگیری را لحاظ کنیم
در حال حاضر 137 ایستگاه آتش‌نشانی داریم، اما به اعتقاد رئیس کمیته ایمنی شورای شهر تهران، به جای افزایش تعداد ایستگاه‌ها باید پیشگیری را لحاظ کنیم.
وی خاطرنشان می‌کند: به عنوان نمونه تعیین‌تکلیف ساختمان‌های ناایمن در همین راستا در دستور کار قرار گرفته است. در این زمینه با شروع کار جدی از ابتدای سال 1402 توانستیم به رقم 80 ساختمان برسیم. در ابتدا آتش‌نشانی دست‌تنها بود، اما شهرداران مناطق و نواحی همکاری کردند تا مالکان ساختمان‌ها ملزم به ایمن‌سازی شوند.
او می‌افزاید: در برنامه 4 ساله چهارم سختگیری‌ها در این حوزه بیشتر هم می‌شود. تا پایان سال 1402 بنا بود ساختمان‌های ناایمن به صفر برسند که امیدواریم بزودی این رقم به زیر 50 ساختمان برسد. در این زمینه جلسه‌ای با حضور تمام شهرداران مناطق و نواحی داشتیم و تأکید شده است با همیاری هم عدد 80 ساختمان ناایمن را در کوتاه‌ترین زمان ممکن به صفر نزدیک کنیم.
دکتر بابایی می‌گوید: تمامی این ساختمان‌ها تجاری-اداری نیستند، برخی هم مسکونی هستند، به همین دلیل ممکن است مشکلاتی از قبیل تعاونی و مالکیت داشته باشند که کارها را با تأخیر روبه‌رو کرده است.
میزان آگاهی تهرانی‌ها در مواجهه با حوادث پایین است
دکترعباس تقی‌زاده، رئیس دپارتمان سلامت در حوادث و بلایای دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به اینکه می‌توانیم حوادث را به دو دسته عمدی و غیرعمدی تقسیم کنیم به «ایران» می‌گوید: عمده حوادثی که اتفاق می‌افتند غیرعمدی هستند. 3 حادثه عمده وجود دارد؛ آتش‌سوزی و سوختگی‌های ناشی از آن، حوادث ترافیکی منجر به فوت و جرح، حوادث مربوط به گازگرفتگی یا مسمومیت با گاز CO و در نهایت سایر حوادث مانند مسمومیت‌ها، غرق‌شدگی و نمونه‌های دیگر که نسبت به سه مورد اول آمار کمتری را به خود اختصاص می‌دهند.
به گفته این استاد دانشگاه، برای پیشگیری و مدیریت مواردی که به آنها اشاره شد راهکارهای مختلفی وجود دارد و نمی‌توان نسخه واحدی برای همه آنها پیچید اما به صورت کلی و بر اساس آخرین مطالعات انجام شده در شهر تهران، میزان آگاهی شهروندان تهرانی و نگرش و همچنین عملکرد آنها برای مواجهه با حوادث کم است؛ حال فرقی نمی‌کند حادثه‌ای که به وقوع می‌پیوندد از جمله حوادث طبیعی مانند زلزله و سیل یا حوادث غیرطبیعی یا عمدی باشد؛ در هر حال اغلب شهروندان آمادگی مناسبی در مواجهه با این حوادث ندارند.
آموزش‌های مقطعی پاسخگو نیست
رئیس دپارتمان سلامت در حوادث و بلایای دانشگاه علوم پزشکی تهران با تأکید بر اینکه باید سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه آموزش بیشتر شود، می‌گوید: در این زمینه مسأله مهمی که هست اینکه آموزش در راستای آمادگی مردم در برابر حوادث و بلایای طبیعی و غیرطبیعی وجود دارد، اما به صورت مقطعی انجام می‌شود. گاهی کمپین‌ها و جشنواره‌هایی راه می‌افتد، اما هیچ‌کدام تداومی نداشته، به همین دلیل اثربخشی لازم را ندارند. به عنوان نمونه یک برنامه آموزشی نهایتاً در طول یک سال انجام و بعد از اولویت خارج می‌شود و بعد از چند سال دوباره مسئولان به یاد می‌آورند که باید آن آموزش را از سر گرفت.
دکتر تقی‌زاده می‌افزاید: اعداد و ارقام نمایانگر این هستند که وضعیت تهران به لحاظ آمادگی در برابر حوادث در حد مطلوب نیست. به اعتقاد من کم‌هزینه‌ترین و سریع‌ترین راهی که می‌تواند ما را به نتیجه مطلوب برساند آموزش مردم است، اما مسئولان امر باید توجه ویژه‌ای به این نکته داشته باشند که آموزش‌ها باید مبتنی بر هدف باشند و به صورت مداوم و دنباله‌دار برنامه‌ریزی شوند، زیرا با آموزش‌های کوتاه و مقطعی نمی‌توانیم نتیجه مورد نظر را به دست آوریم.