رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ایران در نایروبی پیشنهاد داد
تأسیس مرکز جهانی مقابله با طوفان‌های گردوغبار
معاون رئیس‌جمهور در ششمین مجمع محیط زیست ملل متحد از لزوم تأسیس مرکز منطقه‌ای و جهانی مقابله با طوفان‌های گردوغبار سخن گفت و خواستار حمایت از ایجاد صندوق مالی منطقه‌ای برای حل معضل گردوغبارها در منطقه غرب آسیا شد. «علی سلاجقه» همچنین با توجه به بی‌توجهی به آلودگی منابع آبی در حوضه‌های بالادستی و نبود همکاری کشورها به انجام تعهدات دوجانبه ازجمله تأمین حقابه‌های محیط زیستی، خواستار کمک‌های فنی و مشاوره‌ای سازمان بین‌المللی برای ارتقای محیط زیست منطقه شد.
لزوم ورود مجامع بین‌المللی
ایران سال گذشته، با همکاری دفتر عمران ملل متحد (UNDP) گام نخست را برای تشکیل «صندوق منطقه‌ای گردوغبار» برداشت. کشور ما سالانه میزبان اجباری 150 میلیون تن گردوغبار کشورهای عربستان، اردن، سوریه، عراق، ترکمنستان، ازبکستان، افغانستان، ترکیه، امارات و دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس است. تفاهمنامه‌های دو و چندجانبه برای مهار پدیده گردوغبار بین ایران و کشورهای همسایه صورت گرفته، تفاهمنامه‌هایی که تاکنون به سرانجام نرسیده‌اند.
بنابراین کارشناسان ایرانی جای خالی یک نهاد بین‌المللی هماهنگ‌کننده را یادآوری کردند و در نهایت یک صندوق بین‌المللی بین ایران و سازمان ملل ایجاد شد.
علی‌محمد طهماسبی بیرگانی، دبیر ستاد ملی مقابله با گردوغبار ایران بارها در گفت‌و‌گو با «ایران»، تنها راه آرام کردن این حجم عظیم خسارت‌زا را ورود مجامع بین‌المللی و تشکیل یک صندوق مالی مشترک بین کشورهای درگیر با ریزگردها اعلام کرده است. تشکیل صندوق منطقه‌ای گردوغبار یکی از پیشنهادهای ایران به شرکت‌کنندگان در نشست وزیران و مسئولان محیط زیست 11 کشور در تیرماه سال گذشته بود.
ایران و سازمان ملل سال گذشته گام نخست تشکیل صندوق منطقه‌ای محیط زیست را برداشتند و صندوق را تشکیل دادند. همچنین ایران شهریور‌ماه سال‌جاری به دنبال پیشنهاد سازمان ملل، میزبان کنفرانس بین‌المللی «مقابله با طوفان‌های گردوغبار» در تهران بود. 50 کشور شرکت‌کننده در اجلاس بین‌المللی مقابله با گردوغبار در تهران بر حمایت از این صندوق تأکید کردند.
لزوم یافتن راه‌حل‌های مشترک
معاون رئیس‌جمهور در سخنرانی خود در این مجمع در نایروبی کنیا، برگزاری «کنفرانس بین‌المللی گردوغبار» در جهت اجرای قطعنامه شماره ۱۷۱/۷۷ مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سپتامبر 2023 در تهران با همکاری سازمان ملل متحد را نمونه‌ای از تلاش‌های جمهوری اسلامی ایران برای جلب توجه جامعه جهانی به اهمیت چالش‌های مشترک و لزوم یافتن راه‌حل‌های مشترک برای مقابله با آنها دانست و گفت: اجلاس تهران تلاش کرد با حضور و کمک سازمان‌های مالی چندجانبه و سازمان ملل متحد، با تدوین، بازنگری و اجرای برنامه‌های عمل زیرمنطقه‌ای، منطقه‌ای و جهانی مقابله با طوفان‌های گردوغبار، حمایت از ایجاد صندوق مالی منطقه‌ای برای منطقه غرب آسیا و تأسیس مرکز منطقه‌ای، کارگروه‌ها، کمیته‌ها، همراه با شبکه‌ای از کشورهای تحت تأثیر، طوفان‌های گردوغبار را به شکلی مؤثر مورد بررسی و پیگیری قرار دهد. او گفت: جمهوری اسلامی ایران همچنین با ارائه پیشنویس قطعنامه‌ای به نشست جاری مجمع محیط زیست ملل متحد در این زمینه، ضمن رایزنی با مجموعه کشورهای علاقه‌مند و جلب همکاری و حمایت یونپ و صندوق‌ها، برنامه‌ها و آژانس‌های تخصصی وابسته به سازمان ملل متحد، گام دیگری را برای اقدام جمعی و ایجاد سازکارهای منطقه‌ای و بین‌المللی مناسب برای مقابله با طوفان‌های گردوغبار به عنوان یکی از چالش‌های مهم که جهان و آینده ما را تهدید می‌کند، برداشت.
سلاجقه اظهار امیدواری کرد: با تصویب و اجرای این قطعنامه، جامعه جهانی عزم خود برای مدیریت و کنترل این پدیده را به نمایش بگذارد و ابزارهای لازم برای این منظور را تدارک ببیند.
قطع کمک مالی به پروژه سیستان با تحریم‌ها
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، اعمال تحریم‌های یک‌جانبه ناعادلانه اقتصادی و نامشروع علیه ایران و دیگر کشورها را باعث تخریب محیط زیست و کاهش سطح توسـعه پایـدار دانست که اجرای برنامه‌های اقدام ملی برای حفظ امنیت غذایی، حفاظت از تنوع زیستی، مدیریت اراضی و مدیریت یکپارچه منابع آبی، سازگاری با تغییرات اقلیمی و مدیریت آلاینده‌ها را به شکل قابل توجهی تحت تأثیر قرار داده و با چالش‌های جدی روبه‌رو کرده است. سلاجقه قطع کمک‌های مالی خارجی به پروژه مدیریت یکپارچه منابع طبیعی و معیشت‌های جایگزین (پروژه سیستان)، عدم تخصیص منابع از سوی برنامه‌ها و صندوق‌های وابسته به سازمان ملل بویژه GEF، عدم انتقال فناوری و ارائه مشاوره و همکاری‌های فنی از سوی مجامع بین‌المللی مسئول را ازجمله نتایج تحریم‌های ظالمانه دانست.
عدم همکاری‌های مشترک آبی
محیط زیست مرز نمی‌شناسد اما عملکرد دولتمردان منطقه نشان می‌دهد که آسیا بویژه خاورمیانه، تا رسیدن به همکاری‌های مشترک در حوزه منابع آبی و محیط زیستی راه بسیاری در پیش دارند. رودخانه ارس سال‌هاست که توسط کشورهای ترکیه، ارمنستان و آذربایجان آلوده می‌شود و ترکیه ابرپروژه‌های بزرگی برای سدسازی روی رودخانه‌های مشترک خود با ایران، عراق و سوریه، یعنی ارس، دجله و فرات دارد. سدسازی ترکیه روی رودخانه‌های مشترک خود با عراق و سوریه، این دو کشور را به کانون ریزگردهای منطقه تبدیل کرده است که بخش بسیار زیادی از ریزگردها به سمت ایران می‌آید.
سلاجقه در نایروبی، بی‌توجهی به آلودگی منابع آبی در حوضه‌های بالادستی و عدم همکاری کشورها به انجام تعهدات دوجانبه مثل تأمین حقابه‌های محیط زیستی را ازجمله چالش‌های منطقه‌ای دانست که تأثیر سویی بر اکوسیستم و حیات گونه‌های گیاهی و جانوری و تشدید گردوغبار و دیگر پدیده‌های حدی گذاشته است. او گفت: لذا انتظار می‌رود سازمان‌های بین‌المللی علی‌الخصوص یونپ (UNEP) نقش خود را در زمینه ارائه کمک‌های فنی، مالی و مشاوره‌ای به نحو مطلوب در جهت رسالتشان برای ارتقای شاخص‌های محیط زیستی ایفا کنند تا شاهد کاهش مخاطرات محیط زیستی باشیم.
بــــرش
قطعنامه اجلاس تهران
روی میز مجمع محیط زیست سازمان ملل
قطعنامه پیشنهادی تهران با عنوان «مقابله با طوفان‌های شن و گرد و غبار» در ادامه دیپلماسی محیط زیستی هدفمند دولت سیزدهم، روی میز ششمین مجمع جهانی محیط زیست UNIA6 قرار گرفت.دبیر ستاد ملی مقابله با پدیده گرد و غبار گفت: «۱۹ قطعنامه در UNIA6 پیشنهاد شده بود که یکی از آنها در مورد گرد و غبار و توسط جمهوری اسلامی ایران ارائه شده بود.علی‌محمد طهماسبی گفت: «متعاقب برگزاری اجلاس منطقه‌ای در سال قبل در تهران در زمینه گرد و غبار و کنفرانس بین‌المللی شهریور امسال، برنامه‌ریزی‌های لازم برای یک روند رو به جلو برای همسوسازی کشورها در مقابله با گرد و غبار را شروع کردیم. در این مورد یک برنامه عمل منطقه‌ای تهیه کردیم و بعد کنفرانس تهران را داشتیم که یک بیانیه در آن به امضای کشورهای منطقه رسید و مفاد آن قطعنامه را به مجمع محیط زیست ملل متحد در نایروبی ارسال کردیم که بعد از بررسی دو هفته‌ای این قطعنامه در این مجمع بین‌المللی مطرح شد.»طهماسبی گفت: «اگر این قطعنامه تصویب شود کشورها را دور هم جمع می‌کنیم و اهدافی را که در این قطعنامه مطرح شده است پیش می‌بریم.»
