ایلیا پیرولی
خبرنگار

 
در فاصله یک ماه مانده به پایان سال 1402، خانوارهای کم‌درآمد و متوسط جامعه خیالشان از بابت تغذیه سالم و رنگین شدن سفره‌هایشان راحت است. داده‌ها نشان می‌دهند که در این ماه پایانی سال، دیگر خبری از انتظارات تورمی نیست. طبق گفته‌های معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، طرح فجرانه، شاید بتوان گفت که عیدی بزرگ دولت به 21میلیون خانوار ایرانی در آستانه سال نو و ماه رمضان بود که تاکنون 11 میلیون خانوار از این طرح استفاده کرده اند.

چیستی طرح فجرانه
دولت سیزدهم در ادامه ارتقای رفاه، معیشت جامعه و همچنین هدفمندکردن یارانه‌ها، در بستر شبکه ملی اعتبار، طرح جدیدی را از 18 بهمن ماه امسال با نام طرح فجرانه به مرحله اجرا گذاشت. در این طرح در قالب کالابرگ الکترونیک، خانوارهای یک تا هفت درآمدی در صورت خرید اقلام یازدهگانه کالابرگ (برنج ایرانی، حبوبات، شیر کم‌چرب، پنیر، ماست‌ کم‌چرب، مرغ، تخم‌مرغ، روغن مایع، ماکارونی و قند و شکر) که طبق نظر انستیتوی تغذیه ایران به تأیید رسیده و در سبد غذایی این طرح با قیمت سال ۱۴۰۱ تعریف شده است، خریداری کنند، مبلغ 220 هزار تومان به ازای هر یارانه بگیر برای پرداخت مابه التفاوت قیمت روز این اقلام در حسابشان شارژ می‌شود. این میزان مبلغ یارانه کاملاً جدا از یارانه نقدی است که هر ماه به حساب سرپرستان خانوارها واریز می‌شود. این میزان یارانه مضاعف کالابرگ الکترونیک به مدت یک ماه اعتبار دارد. بدین‌گونه که از 18 هر ماه تا 18 ماه بعدی اعتبار دارد. اجرای طرح فجرانه اگرچه تا 18 اردیبهشت 1403 اعلام شده، اما برآوردها نشان می‌دهد که این روند در سال آینده به احتمال بسیار ادامه خواهد یافت.
آخرین داده‌ها از طرح فجرانه
نشان به آن نشان که معاون رفاه و امور اقتصادی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفته که بررسی‌ها نشان می‌دهد سفره خانوارهای کم درآمد و متوسط تقویت شده و از همه مهم‌تر میزان تقاضا برای کالاها رشد یافته که این امر باعث رشد تولید شده که به تبع آن منجر به رشد تولید ناخالص داخلی خواهد شد. آمارهای ارائه شده از مدت زمان اجرای این طرح گفته‌های علیرضا عسگریان را تأیید می‌کند. آنجا که در کمتر از دوهفته که از اجرای طرح فجرانه سپری می‌شود، میزان استقبال خانوارهای یک تا هفت درآمدی به 55 درصد رسیده است. در این مدت، کالاهای اساسی که در سبد غذایی خانوارهای یک تا هفت درآمدی قرار گرفته، بالغ بر 30 هزار میلیارد تومان بوده و برآوردها نشان می‌دهد که تا پایان اردیبهشت ماه ارزش این میزان کالا در سبد خانوارها به 100 هزار میلیارد تومان خواهد رسید.
در کمتر از دو هفته گذشته، ۷۲۰۰ میلیارد تومان در قالب طرح فجرانه به خانوارهای مشمول پرداخت شده که این رقم بجز یارانه خودشان بوده و اعتباری بوده است. ۲۳ هزار میلیارد تومان هم مردم خودشان خرید کرده‌اند. در این مدت 32 میلیون سبد غذایی به ارزش 30هزار میلیارد تومان عرضه شده است.
در حال حاضر ۲۲۰ هزار فروشگاه متصل به طرح کالابرگ هستند و با برنامه کاربردی «شما» خانوارهای دهک‌های یک تا 7 درآمدی می‌توانند به ریزترین جزئیات طرح فجرانه دسترسی پیدا کنند. به طور مثال مردم می‌توانند نزدیک‌ترین فروشگاه به محل زندگی خود را با روشن کردن مپ موبایل متوجه شوند. داده‌ها نشان می‌دهد که 18 تا 35 نفر در ثانیه وارد برنامه کاربردی شما می‌شوند.

اثرگذاری طرح کالابرگ بر اقتصاد
مهار رشد تورم و ثبات بازار، رشد قدرت خرید و رونق تولید سه کلیدواژه اصلی در اصلاح هدفمند‌سازی یارانه‌ها در دولت سیزدهم بود که حالا می‌شود گفت با اجرای طرح کالابرگ الکترونیک و برش‌هایی مثل فجرانه در بستر شبکه ملی اعتبار، این سه هدف محقق شده است. حالا در روزهای پایانی سال 1402، خانوارهای کم درآمد و متوسط درآمدی، دغدغه تأمین سبدغذایی خود را ندارند. در واقع طرح فجرانه که در قالب کالابرگ الکترونیک ارائه می‌شود، امنیت غذایی این خانوارها را ضمانت کرده است. راهبرد دولت سیزدهم از همان ابتدای کار و با حذف ارز 4200 تومان در اردیبهشت ماه سال گذشته همین بوده که بتواند یارانه‌ها را در راستای افزایش قدرت خرید مردم با مهار تورم و انتظارات تورمی هدفمند کند و حالا به نظر می‌رسد که به این هدف رسیده است. حالا بیش از 70 درصد جامعه در تأمین معیشت مشکلی ندارند و آن 30 درصد نیز خانوارهایی هستند که نیازی به طرح کالابرگ الکترونیک ندارند. اجرای طرح فجرانه باعث شده تا تولید نیز رونق بگیرد، چرا که تقاضا برای کالاهای غذایی افزایش یافته و تولیدات غذایی کشور با افزایش مواجه خواهد شد. این گزاره به رشد اقتصادی کشور کمک خواهد کرد. در کمتر از دو هفته گذشته، رشد بخش خدمات سرعت گرفته و در یک ماه آینده بخش صنایع بخصوص صنایع غذایی نیز به دلیل رشد تقاضا افزایش خواهد یافت. از طرفی تا سه ماه آینده، خلق نقدنیگی به‌شدت کاهش خواهد یافت که این امر به کاهش نرخ تورم می‌انجامد. در نتیجه این امر اقتصاد کشور، شاهد ثبات بازار در آستانه تعطیلات نوروزی خواهد بود و این روند در سال آینده ادامه خواهد یافت. آنچه مشخص است راهبرد دولت برای کاهش نرخ تورم، ثبات بازار و تأمین سبد غذایی خانوارها به بار نشسته است.

برش

نحوه اجرای طرح کالابرگ در بستر شبکه ملی اعتبار
طرح کالابرگ الکترونیک روی بستر شبکه ملی اعتبار اجرایی می‌شود، این شبکه به شاپرک (سامانه شاپرک با هدف نظارت بر پرداخت‌ها و عملیات بانکی اینترنتی راه‌اندازی شده است) متصل بوده و مصرف‌کننده و فروشنده در هر جایی از کشور بدون اینکه به سامانه‌ای دیگر متصل شوند با همان کارتخوان‌های موجود و با کارت‌های بانکی خود اقدام به خرید و فروش می‌کنند.
بر اساس این شبکه است که اقلام غذایی مشمول یارانه کددار شده و همچنین کد ملی یارانه‌بگیران شارژ شده و با همه کارت‌های بانکی به همان میزان یارانه خرید صورت می‌گیرد. به عبارتی، در این زیرساخت ابزار جدید به وجود نیامده که رانت تولید شود.