روایت بدون سانسور از موسیقی انقلاب و انقلاب موسیقی
اکبر شهبازی
روزنامه‌نگار
شاید کمتر کسی از نسل جدید بداند بزرگان موسیقی ایران چگونه همپا و همقدم با سایر اقشار مردم در مبارزه با رژیم ستمشاهی فعال بوده‌اند، دلیلش احتمالاً این است که ما در روایت ابعاد مختلف انقلاب خواسته یا ناخواسته دچار نوعی خودسانسوری بی‌دلیل بوده‌ایم.
تاریخ مبارزاتی انقلاب را نمی‌توان از موسیقی‌اش جدا کرد؛ موسیقی‌هایی که اغلب در شرایط سخت و زیرزمینی ساخته و ضبط می‌شدند و با شرایط سخت‌تری در قالب کاست بین مردم توزیع می‌شدند، آثاری که هرکدام بعدها بخشی از خاطره جمعی ما شدند، موسیقی ای که متعهد بود و خودش را در برابر وقایع مسئول می‌دانست. همه ما سرودهای انقلابی را شنیده‌ایم اما کمتر کسی از روال ساخت و توزیع این آثار در آن دوران خبر دارد و اینکه چه نام‌های بزرگی برای تولید این آثار خود را به مهلکه خطر و احتمال افتادن در دام ساواک می‌انداختند.
17شهریور 1357 میدان ژاله غرق خون می‌شود، گلوله‌های ستم به روایت میشل فوکو که آن زمان در ایران حضور داشت 4 هزار نفر را به خاک و خون می‌کشد، صدای ممتد گلوله‌ها که هرکدام انسانی را می‌کشت برای چند موسیقیدان مشهور الهام‌بخش فریادی می‌شود که از دل سازها برآید و ظلم و ستم را فریاد بزند.
بعد از فاجعه17 شهریور تهران اعضای گروه‌های «شیدا» و «عارف» که نماد تحول در موسیقی آن روزگار بودند از رادیو استعفا می‌دهند؛ نام‌های بزرگی چون محمدرضا شجریان، محمدرضا لطفی، هوشنگ ابتهاج و حسین علیزاده.
همین اتفاقات باعث تأسیس گروه چاووش توسط لطفی، علیزاده و ابتهاج می‌شود و این گروه در شرایط سخت و زیرزمینی یکی از ماندگارترین و کوبنده‌ترین آثار زیرزمینی علیه رژیم شاه را می‌سازند و ترفندهایی به کار می‌برند تا ردپایی از خود به جای نگذارند، قطعه معروف «ژاله خون شد».
«دورها آوایی است» در شبکه دوم سیما با روایتی سلیس، ساده و بدون سانسور سراغ این قطعه ماندگار رفته است و تلاش‌های مبارزاتی و متعهدانه موزیسین‌های بزرگ ایران در مسیر پیروزی انقلاب را روایت کرده و غبار از تاریخ موسیقی کشور و موسیقیدان‌هایی که خود را به مهلکه خطر ستمشاهی انداخته‌اند، برداشته است.
آنچه این برنامه را دلنشین‌تر می‌کند روایتی بدون سانسور و ناب است که از مرحوم محمدرضا لطفی برجای مانده است.