قهرمان سینمای انقلاب اسلامی در فجرسینما متولد شد

جبارآذین
منتقد و مدرس سینما و تئاتر و تلویزیون

سینمای سال‌های دور و دوران سلطه فیلمفارسی، محصول برهه تاریخی و اجتماعی و سیاسی و فرهنگی پهلوی و نمایشگر سیاست‌ها و اهداف جاری درآن شرایط است. ازهمین رو، مضامین و داستان‌ها و قهرمان‌های فیلم‌های آن زمان، نمایشگر اوضاع  اجتماعی همان زمان هستند. فیلم‌های ایرانی و فیلمفارسی‌های گذشته با تمام اشکال‌ها وایراد‌های ساختاری و داستانی، یک ویژگی بزرگ و مهم داشتند که سینمای پس ازانقلاب نزدیک به چهار دهه فاقد آن بود.
این شاخصه داشتن قهرمان یا آرتیست مقبول منطبق با فرهنگ و مناسبات آن دوره بود. تبلیغ آشتی طبقاتی و سیاست سکوت و خمودی ولاابالی‌گری، چاشنی اصلی آنها بود و قهرمان‌هایش که از میان پایین‌ترین لایه‌های اجتماعی گزینش می‌شدند، چند خصوصیت بارز داشتند؛خوش بر و رو بودند؛ خوب می‌خواندند و می‌رقصیدند، خوب عاشق می‌شدند و بزن بهادر و دشمن بدها و نامردها و معمولاً پیروز میدان بودند! گرچه فیلم «قیصر» قدری این فرمول را بهم زد و یک قهرمان جدید انتقامجوی فردگرا را وارد دنیای سینمای ایران کرد، ولی روال کلی در سینمای قبل از انقلاب، ساختن ومحبوب کردن؛ «ممل فشفشه»ها و«علی بی‌غم»ها بود.
سینمای متأثر از انقلاب اسلامی، به سینما و هنر و قهرمان‌های خاص خود که‌ زاده انقلاب و دفاع مقدس و ایران امروز و از جنس دیگر بودند، نیاز داشت و با‌وجود همت ستودنی هنرمندان متدین و متعهدی مانند؛ ابراهیم حاتمی کیا و زنده‌یاد رسول ملاقلی‌پور و دیگران برای ساختن قهرمان‌هایی از جنس انقلاب اسلامی و مقاومت، لیکن این مهم تا سال‌ها میسر نشد و گرچه آدم‌های فیلم‌ها و سریال‌ها، آشنا و ملموس بودند، اما قهرمان‌های دراماتیک آثار سینمایی نبودند.
این روند تا تولید فیلم «ایستاده تا غبار» ادامه داشت تا آنکه محمدحسین مهدویان با ارائه چهره‌ای واقعی و پذیرفتنی از حاج احمدمتوسلیان، نوید پدیدارشدن قهرمان برخاسته از انقلاب و دفاع مقدس را داد. با این همه، این اقدام و حرکت بزرگ توسط مهدویان و سینماگران دیگر تداوم نیافت تا سرانجام پدیده جدید تئاتر و سینما و تلویزیون کشور؛ هادی حجازی‌فر در بطن هنر ایران اسلامی متولد شد و با ساختن فیلم دفاع مقدسی و خوب «موقعیت مهدی» بویژه مجموعه درخشان و مانای «عاشورا» پرچم دوران قهرمان‌سازی مقبول و مطلوب در سینما و سیما را برافراشت و با ساخت و پرداخت و تصویرسازی واقع گرا، قابل باور و پذیرش، هنرمندانه ومتعهدانه، فارغ از هرگونه سطحی‌نگری و سطحی‌سازی و شعر و شعار و غلونمایی، از سرداران شهید مهدی و حمیدباکری، کار حاتمی کیا و ملاقلی‌پور و مهدویان و دیگرسینماگران متعهد به انقلاب و دفاع مقدس و کاربلد را به سامان رساند و چهره‌ای مردمی وملی و هنری از قهرمانان نوین سینما و تلویزیون و فیلم‌ها و سریال‌های ایران اسلامی را به نمایش گذاشت و استقبال گسترده مردم از این آثار نشان داد که قهرمان ملی ایران اسلامی در سینما و تلویزیون ولادت یافته و حجازی فر راه را درست آمده است.
شخصیت، رکن اساسی درام و قصه و نمایش و فیلمنامه است که داستان با وجود و حضور او سر و شکل یافته و به سامان می‌رسد و حجازی‌فر به درستی این نکته را دریافته و توانمندانه کوشیده در کنار پژوهش ضروری در نوشتار و تصویرسازی، با تمام توانایی‌ها و خلاقیت‌های هنری خود به این رویداد بزرگ و تاریخ‌ساز جامه‌عمل بپوشاند که به توفیق هم رسیده است. حرکت چشمگیر در جشنواره فیلم فجر چهل ودو، تولید چندین فیلم قهرمان و شخصیت محور دفاع مقدسی و انقلابی و مقاومتی است که با‌وجود برخی کاستی‌ها، مسیر سینمای قهرمان‌ساز ایران اسلامی حاتمی کیا، ملاقلی‌پور، مهدویان و حجازی فر و...را کامل‌تر کرد و مخاطبان سینما در‌ این آثار شاهد سیمای دلاورانه شیرودی‌ها، کاظمی‌ها، زین‌الدین‌ها، همدانی‌ها و...هستند.
امید راهی که هنرمندان متدین و متعهد در این راستا آغاز کرده‌اند، با قوت و قدرت و توانایی هنری و حمایت‌های مستمر مسئولان، متولیان هنری و فرهنگی کشور و یاری منتقدان و صاحبنظران و رسانه‌ها ادامه یابد.
«قهرمان» تولدت مبارک.

 

صفحات
آرشیو تاریخی
شماره هشت هزار و چهارصد
 - شماره هشت هزار و چهارصد - ۲۳ بهمن ۱۴۰۲