توصیه منطقه ای فرید زکریا به دولت امریکا: بایدن آرام باش!
واشنگتن در دام زد و خورد در خاورمیانه نیفتد
فرید زکریا خبرنگار و کارشناس مسائل سیاستگذاری شبکه خبری امریکایی سی‌ان‌ان، در مقاله‌ای به دولت جو بایدن توصیه کرد که به جای تشدید نظامی در عرصه دیپلماتیک، تنش‌زدایی کند. او معتقد است: در ماجرای کنونی خاورمیانه، بایدن باید توصیه «پدرخوانده» را در نظر بگیرد؛ چرا که نفرت از دشمن، عقل شما را زائل می‌کند و بر داوری تأثیر می‌گذارد.
متن کامل این مقاله را در ادامه می‌خوانید:
1. شاید بهترین توصیه برای دولت بایدن، در رابطه با 15 سال درگیری نظامی امریکا در خاورمیانه، از مایکل کورلئون پدرخوانده مافیا باشد. در فیلم سینمایی «پدرخوانده 3» کورلئون سالخوره، تلاش می‌کند تا خود را از کردارهای مافیا و ارتباطات قدیمی‌اش دور نگه دارد اما ناگزیر، بحران‌هایی شعله می‌گیرند که دوباره پای او را به معرکه می‌کشند. او در این فیلم می‌غُرد که: «دقیقاً زمانی که فکر می‌کردم بیرون آمده‌ام، آنها مرا دوباره به معرکه کشیدند.»
2. شاید پرزیدنت بایدن، اکنون دقیقاً همین فکر را بکند: درست در شرایطی که فکر می‌کرد از خاورمیانه فاصله گرفته، اکنون ناچار است به صورت نظامی به حمله به نیروهای امریکایی پاسخ بدهد، حمله‌ای که جان سه سرباز امریکایی را در اردن گرفت.
3. از دوره دوم ریاست جمهوری جورج دبلیو بوش، دولت‌های امریکا به دنبال کاهش حضور خود در خاورمیانه بوده‌اند؛ استدلال آنها هم منطقی به نظر می‌رسد. امریکا تنها مقدار کمی نفت از این منطقه وارد می‌کند. تلاش‌های امریکا برای تغییر رژیم و اصلاحات در عراق به شکل خیره‌کننده‌ای با شکست مواجه شد. مهم‌ترین چالش‌ها علیه نظم بین‌المللی تحت رهبری امریکا از ناحیه روسیه- اروپا، چین - آسیا می‌آید، خاورمیانه، به عنوان یک صحنه فرعی است.
4. اما بحران‌ها در زمان‌ها و مکان‌های انتخابی شما رخ نمی‌دهند. خروج تمام عیار امریکا، خود به خود سناریوهایی را پیاده کرد که اکنون منطقه را شکل می‌دهند. با کاهش علاقه واشنگتن به خاورمیانه، شبه نظامیان ضدامریکایی در حال کسب قدرت و نفوذ هستند، از حوثی‌ها گرفته تا حزب‌الله تا مقاومت اسلامی در عراق؛ همان گروهی که گمان می‌رود مسئول حمله‌ای باشد که جان سربازان امریکایی را در اردن گرفت.
5. ایران با همه این گروه‌ها متحد است و آنان به تهران کمک می‌کنند تا وزن و نفوذ خود را در منطقه حفظ کند. جنگ اسرائیل علیه حماس در غزه فرصتی ایده‌آل برای این نیروها فراهم آورده؛ چرا که می‌توانند ادعا کنند که در حال اعتراض به اقدامات اسرائیل هستند و بنابراین اعلام وجود کرده، قدرت‌نمایی کنند و مشروعیت به دست آورند. طعنه ماجرا اینجاست که دولت بایدن، که تلاش زیادی کرد تا از تبدیل شدن حملات شبه نظامیان به یک درگیری بزرگتر جلوگیری کند، اکنون باید تصمیم بگیرد که آیا واکنش خودش باعث تشدید دشمنی‌ها می‌شود یا نه. بایدن تحت فشار داخلی از ناحیه جمهوری‌خواهان قرار دارد که او را به ضعف متهم می‌کنند.
6. سناتورهایی مانند لیندسی گراهام او را تشویق کرده‌اند که به ایران حمله کند تا اعتبار امریکا حفظ شود. با این حال، به نظر می‌رسد که واکنش بایدن، دقیق و سنجیده بوده است. یک حمله بزرگتر، یک اشتباه خواهد بود. این شبه نظامیان از گلاویزی با ارتش‌های مستقر بهره می‌برند. حوثی‌ها تقریباً زیر یک دهه بمباران‌های سنگین عربستان تاب آوردند و در مجموع بدون آسیب جدی از آن وضعیت خارج شدند.
7. زمانی هنری کیسینجر، درست در آستانه ورود به دولت امریکا، در مقاله‌ای درباره جنگ ویتنام نوشت: «قانون ساده‌ای وجود دارد: گروه‌های چریکی، اگر شکست نخورند، برنده‌اند اما ارتش‌های متعارف، اگر پیروز نشوند، باخته‌اند.» تراژدی سیاست خارجی امریکا این است که کیسینجر پس از ورود به دولت امریکا و برخورد آشکار با همین دوراهی، زیر بار ضرورت حفظ وجهه و اعتبار امریکا قرار گرفت و در برابر فشار برای عدم نمایش ضعف، فریب خورد. بنابراین، او از حملات نظامی گسترده‌تر علیه نیروهای ویتنام شمالی حمایت کرد، حملاتی که ناکام ماند. ویتنام شمالی پیروز شد چرا که شکست نخورد اما امریکا باخت چون پیروز نشد.
8. نیابتی‌های ایران تلاش دارند تا جایی که می‌توانند به آشفتگی دامن بزنند تا امریکا و اسرائیل را وادار به اشتباهات راهبردی گسترده کنند و همچنین احتمال عادی‌سازی روابط بین اسرائیل و عربستان سعودی را از بین ببرند. حملات مقاومت اسلامی عراق به نیروهای امریکایی هدف مشخصی دارد: فشار بر دولت عراق برای اخراج نیروهای امریکایی از این کشور. شبه نظامیان این گروه دقیقاً همان‌هایی هستند که از دولت فعلی عراق با اکثریت شیعه، حمایت می‌کنند. در نبرد میان واشنگتن و این شبه نظامیان، دولت بغداد باید با آن گروه‌ها، که آن را در قدرت حفظ می‌کنند، همراه شود. این امر به معنای تکمیل سلطه ایران بر عراق است که نماد آن اخراج نیروهای امریکایی است و همچنین به هدف بزرگتر ایران برای ناکارکردن سامانه امنیتی برساخته امریکا در
خلیج فارس یاری می‌رساند. دولت امریکا باید به حملات علیه نیروهای امریکایی پاسخ دهد اما یک پاسخ محدود و هوشمندانه و باید مراقب باشد که به یک چرخه زدوخورد با شبه نظامیان گرفتار نشود.
9. ایرانی‌ها هم به روش‌های مختلفی علامت داده‌اند که آنها نیز خواهان تشدید نیستند. مؤثرترین پاسخ به این هجوم گسترده‌تر ایران به منافع امریکا در منطقه، این نیست که نشان دهیم امریکا می‌تواند از نظر نظامی تشدید کند- که البته می‌تواند- بلکه این است که نشان دهیم واشنگتن می‌تواند از نظر دیپلماتیک، آرام‌سازی کند به این معنی که با استفاده از بحران غزه شرایطی را برای ثبات درازمدت‌تر منطقه فراهم آورد و این به معنی تلاش برای فراهم کردن زمینه لازم برای تأمین امنیت اسرائیل و نیز تحقق آرزوهای ملت فلسطین برای برخورداری از یک کشور است. در آن صورت نه تنها برای سعودی‌ها بلکه برای بقیه کشورهای عربی هم آسان‌تر خواهد شد تا با اسرائیل آشتی کنند.
10. چنین واکنش سیاسی و دیپلماتیکی، هرگز تندروهای واشنگتن را راضی نخواهد کرد اما، مهم‌ترین وزنه متقابل در برابر دشمنان امریکاست. همان‌طور که مایکل کورلئون در فیلم پدرخوانده گفت: «هرگز از دشمن‌تان متنفر نباشید که خرد شما را خاموش کرده، قدرت داوری‌تان را تخریب می‌کند.»