تأمین ناوگان باری و مسافری ریلی اولویت توسعه این بخش حمل‌و‌نقل است، در همین راستا خرید 500 واگن مسافری تا عید امسال در دستور کار شرکت راه‌آهن قرار گرفته است.
دومین مرحله ناوگان مسافری و باری جدید روز گذشته به بخش حمل‌ونقل ریلی وارد شد. در این مرحله مجموع ناوگان جدید توسعه‌یافته ۶۸۵ دستگاه ناوگان است که این تعداد شامل ۶۴۵ واگن باری نو، ۱۰ دستگاه لکوموتیو نو، ۵ دستگاه لکوموتیو بازسازی شده، ۲واگن مسافری نو و ۲۳ واگن مسافری بازسازی شده می‌شود که این تعداد ناوگان صددرصد در شرکت‌های داخلی تولید شده است.
فرسودگی واگن‌های باری، مسافری و لوکوموتیو، مشکل اساسی توسعه حمل‌ونقل ریلی است. به‌رغم اینکه رشد ۳۰ درصدی حمل بار و رشد ۲۰ درصدی جابه‌جایی مسافر در بخش ریلی در برنامه ششم توسعه آمده بود، اما این اهداف تحقق نیافت. در سال‌های گذشته بیشترین تمرکز در بخش ریلی، ساخت خط ‌آهن و اتصال استان‌ها به شبکه سراسری بود و این در حالی است که توسعه خطوط بدون افزایش، توسعه و نوسازی ناوگان توجیهی ندارد.
نوسازی ناوگان ریلی باری و مسافری در کنار ساخت خطوط در دولت سیزدهم و برای دستیابی به اهداف توسعه حمل‌ونقل ریلی مورد توجه قرار گرفته است.
بر اساس آمار وزارت راه‌وشهرسازی، در سال ۱۴۰۰ تعداد یک‌هزار و ۱۶۶ دستگاه انواع ناوگان ریلی تولید داخل به ظرفیت ناوگان کشور افزوده شد که عمده آمار تولید ناوگان ریلی افتتاح ‌شده، در نیمه دوم سال ۱۴۰۰ و در دولت سیزدهم بوده است.
همچنین با تولید یک‌هزار و۸۱ دستگاه انواع واگن باری در سال ۱۴۰۰، رکورد تولید واگن باری در کشور شکسته و در سال 1401 نیز یک‌هزار و ۶۶۰ دستگاه انواع ناوگان ریلی به شبکه ریلی کشور افزوده شد.
در سه ماهه اول امسال نیز ۳۴۶ دستگاه انواع ناوگان وارد بخش ریلی شده و به این ترتیب با ورود 685 ناوگان ریلی در مرحله دوم امسال، در دولت سیزدهم در مجموع بیش از سه هزار و 800 ناوگان جدید وارد حوزه ریلی شده است.

واگذاری حوزه حمل‌ونقل ریلی بار به بخش خصوصی
روز گذشته و در مراسم ورود ناوگان جدید به بخش ریلی، مهرداد بذرپاش، وزیر راه‌وشهرسازی سیاست دولت در حوزه ریلی را افزایش خصوصی‌سازی عنوان کرد و گفت: سیاست اصلی ما واگذاری حوزه ناوگان حمل‌ونقل ریلی بار به بخش خصوصی و شرکت‌های صاحب بار است و در این راستا از مکانیزم‌های تشویقی استفاده می‌کنیم.
وی افزود: راهی جز ورود نهادهای عمومی و خصوصی برای سرمایه‌گذاری در حوزه زیرساخت و احداث خطوط ریلی و همچنین تأمین ناوگان شامل کشنده‌ها و واگن نداریم و این سیاست در دولت سیزدهم نیز تأکید شده و یک اجبار است.
بذرپاش تأکید کرد: سیاست ما در فاز اول واگذاری حوزه بار به بخش خصوصی بویژه شرکت‌های صاحب بار است و توافقات خوبی در این حوزه در حال انجام است تا هر شرکتی که توان دارد وارد میدان شود. این سیاست از سوی رئیس‌جمهور هم ابلاغ شده است. در حوزه مسافری هم‌اکنون شرکت‌های خصوصی در حال جابه‌جایی مسافران هستند اما تأکید ما بر این است که حوزه کشنده‌ها را نیز عهده‌دار شوند. هدفگذاری ما برای آینده آن است که کل عملیات ناوگان و سیر در اختیار بخش‌های مختلف خصوصی قرار گیرد.

 ساخت واگن‌های مسافری با تهاتر نفت
وزیر راه‌وشهرسازی با تأکید بر توسعه همه‌جانبه حمل‌و‌نقل ریلی گفت: ‌‌اولویت‌ این وزارتخانه توسعه ناوگان ریلی است، ‌بر این اساس لکوموتیو‌ها را واگذار می‌کنیم که از مصادیق رفع موانع همین است‌. در بخش مسافری نیز با هر شرکت داخلی که توان تولید دارد با استفاده از قابلیت تهاتر نفت برای تولید واگن استفاده خواهیم کرد و با این شرکت‌ها قرارداد امضا‌ می‌کنیم و به آنها نفت می‌دهیم.
بذرپاش اضافه کرد: ‌به راه‌آهن مأموریت داده‌ام تا پایان سال قرارداد تأمین 500 دستگاه واگن مسافری را امضا کند که در قبال این واگن‌ها به شرکت‌ها نفت می‌دهیم، البته اگر کسی این واگن‌ها را خریداری نکند، دولت آنها را خریداری کرده و اجاره می‌دهد.
 
اتصال بندرعباس به خزر
تا پایان سال
وزیر راه‌و‌شهرسازی رشد همزمان خطوط و ناوگان را سیاست دولت در بخش ریلی عنوان کرد و گفت: چند پروژه بزرگ زیرساختی صنعت ریلی در یک سال گذشته به بهره‌برداری رسید که برخی از آنها سال‌ها سرمایه‌گذاری شده و معطل مانده بود.
وزیر راه‌‌وشهرسازی اظهار کرد: پروژه همدان به سنندج یکی از خطوط اصلی ریلی کشور بود که استان کردستان را از بن‌بست ریلی خارج و به شبکه ریلی متصل کرد. این پروژه در کریدور شرقی-‌غربی نیز نقش قابل‌توجهی ایفا می‌کند.
وزیر راه‌و‌شهرسازی با اشاره به اهمیت تکمیل زنجیره‌های کریدوری ریلی برای کل کشور ادامه داد: پروژه بستان‌آباد به تبریز از دیگر قطعات بزرگ ریلی کشور بود که بعد از سال‌ها به بهره‌برداری رسید و اتفاق بزرگی در غرب کشور رقم زد. این پروژه کارکرد مهمی در کریدور شرقی-‌غربی خواهد داشت.
بذرپاش پروژه بعدی را خط دوم راه‌آهن اندیمشک به اهواز دانست که در اوایل امسال اجرا شد و گفت: دو خطه کردن‌ محورهای ریلی، هم ظرفیت محور را دو برابر می‌کند و در بخش حمل بار تأثیر بسزایی دارد و هم در جابه‌جایی مسافر با کوتاه کردن مسافت و زمان سیر، نقش ایفا می‌کند. وزیر راه‌وشهرسازی با بیان اینکه راه‌آهن رشت به کاسپین تا پایان سال به بهره‌برداری می‌رسد، گفت: این راه‌آهن یکی از قطعات راهبردی در حوزه حمل‌ونقل کالای دریا به دریا است و دو بندر مهم کشور را به یکدیگر متصل می‌کند.
بذرپاش ادامه داد: راه‌آهن رشت-اقلید- یزد از دیگر پروژه‌های مهمی بود که با اهتمام راه‌آهن و سایر بخش‌های مجموعه وزارت راه‌و‌شهرسازی به بهره‌برداری رسید. عملیات سیر در این قطعه ریلی با بیش از ۲۷۰ کیلومتر طول تا پایان سال انجام می‌شود.
وزیر راه‌وشهرسازی در ادامه اظهار کرد: راه‌آهن چابهار به زاهدان تا پایان سال به بهره‌برداری می‌رسد که بندر راهبردی چابهار را به منطقه مرکزی کشور متصل می‌کند.
وی ادامه داد: پروژه شهرکرد به اصفهان نیز تا پایان دولت به بهره‌برداری خواهد رسید.
 
رفع مشکل ترمز ۸ هزار واگن باری
سید میعاد صالحی، مدیرعامل راه‌آهن نیز در مراسم ورود 685 دستگاه ناوگان نو و بازسازی شده به شبکه ریلی اظهار کرد: با توجه به تلاش‌های دولت سیزدهم در حوزه‌های مختلف، پیشرفت‌های خوبی در بخش ریلی روی داده است.
وی با یادآوری اینکه چندین دهه، از 24هزار واگن باری کشور حدود یک‌سوم ترمز نداشت و به اصطلاح با شیب بسته در شبکه سیر ریلی سیر می‌کردند، اضافه کرد: به عنوان مثال در یک قطار 40‌واگن‌باری، دو واگن ترمز داشت و یکی نداشت. برای رفع این معضل در هیأت مدیره راه‌آهن 6 ماه بحث و بررسی صورت گرفت.
مدیرعامل راه‌آهن با بیان اینکه آذرماه امسال 8 هزار واگن باری به سیستم ترمز مجهز شدند و امروز هیچ قطاری دارای واگن باری بدون ترمز در سیر نداریم، گفت: قبلاً سطح ترمز واگن‌ها 41 درصد بود که در حال حاضر به 60 درصد رسیده است. وی همچنین وعده پرداخت تسهیلات ارزان‌قیمت را به 10 شرکت فعال در بخش تولید لکوموتیو داد.

برش

توافق نهایی با روس‌ها برای آغاز ساخت خط‌‌‌آهن رشت-آستارا
وزیر راه‌وشهرسازی در حاشیه بهره‌برداری از 685 دستگاه ناوگان ریلی در خصوص آخرین وضعیت پروژه خط‌‌آهن رشت-آستارا اظهار کرد: در خصوص خط‌‌آهن رشت-‌آستارا بزودی قرارداد تجاری و اجرایی بین دو شرکت امضا می‌شود و طرف روسی امروز وارد ایران می‌شود.
وی با بیان اینکه این قرارداد در حال نهایی شدن است، یادآور شد: تأمین مالی پروژه از طریق وام روس‌ها تأمین می‌شود و کارهای مربوط به قرارداد در زمانبندی مشخص شده پیش می‌رود.