جشنواره فجر؛ فرصتی برای درخشیدن
محمد خراسانیزاده
مدیرکل هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
جشنواره هنرهای تجسمی فجر به عنوان یکی از بزرگترین رویدادهای هنری فجر انقلاب اسلامی، امسال به پله شانزدهم رسیده است. حوزه هنرهای تجسمی به دلیل گستردگی، به رشتههای هنری مختلفی از جمله نقاشی، نگارگری، گرافیک، تصویرسازی، عکاسی، خوشنویسی، کارتون و کاریکاتور، سفال و سرامیک هنری، مجسمهسازی وهنرهای جدید تقسیمبندی شدهاند.
تعدد شاخهها در کنارتعداد قابل توجه هنرمندان در بعضی از این رشتهها باعث شده تا چند صد هزار هنرمند در حوزه هنرهای تجسمی فعالیت کنند که در بخشهایی مثل خوشنویسی، عکاسی، طراحی و گرافیک بیاغراق تعداد آنان قابل شمارش نیستند، اتفاقی که مشابه آن را در دیگر رشتههای هنری شاهد نیستیم.
آثار زیاد و داوری دشوار
تعداد زیاد هنرمندان فعال در رشتههای مختلف هنرهای تجسمی سبب شده، در بخش رقابتی جشنواره هنرهای تجسمی 1076 اثر در سطح ملی به جشنواره ارسال شود، حدود 10 تا 12 هزار اثر به دبیرخانههای استانی تجسمی هنر و بین 20 تا 22 هزار اثر نیز فقط به بخش رقابتی ارسال شده است؛ با نگاه مختصری به این آمار میتوان فهمید که داوران این جشنواره، در بررسی آثار با چه کار دشواری مواجه هستند؛ از آن مهمتر اینکه کار انتخاب آثار برتر نیز به سبب تعداد زیاد شرکتکنندهها بسیار سخت خواهد بود.
اما ازجهت اهمیت جایگاه و میزان اثرگذاری این جشنواره هنری، باید بگویم که به عقیده من جشنواره هنرهای تجسمی فجر در قله جشنوارههای هنری و فرهنگی قرار دارد. در جشنواره شانزدهم توجه به رویکرد کیفیتگرایی در کنار توسعه کمی آثار رخ داد، از همین رو به طور مجدد مشغول بازگشت به این سمت هستیم که حضور هنرمندان برای ارائه اثر به جشنواره هنرهای تجسمی، تبدیل به آرزویی مهم برای آنان شود؛ البته نه از جهت موانع، بلکه از این بابت که هنرمندان کشورمان برای ارسال آثار و دیده شدن کار خود در یک جشنواره مطرح به خود ببالند، اینکه بدانند مخلوقات هنریشان در یک رویداد رقابتی مطرح، از سوی داورانی شاخص بررسی شده و شانسی برای دیده شدن پیدا میکند اتفاق مهمی است که برای تحقق آن گام برداشتهایم. در نهایت مجموعه اتفاقات و نگاههایی که به برخی از آنها اشاره شد دست به دست هم دادند تا در این دوره کار به جایی برسد که ما درکنار یک دبیرکل، 22 دبیر ملی، بیش از60 داورملی و 32 دبیر استانی داشته باشیم. از سوی دیگر امسال 420 هنرمند در استانهای مختلف آثارشان را به بخش تجسم هنر ارائه دادند و دیگرهنرمندان آثارشان در مجموعه فرهنگی و هنری صبا به نمایش درآمد.
رشد فعالیتهای هنرمندان جوان
یکی از کارکردهای بسیارمهم جشنواره شناسایی استعدادها و معرفی آنها به جامعه هنری است، بخش قابل توجهی ازهنرمندان شناخته شده امروز هنرهای تجسمی کسانی هستند که در ادوار گذشته جشنواره فجر آثارشان به نمایش درآمده و کم کم مورد توجه قرار گرفته، این فرایندی است که در این دوره و ادوار بعدی هم شاهد خواهیم
بود.
در کنار این مسأله، نکته مهم دیگر این بود که نگاه جوانگرایانه صرفاً به بخش شرکتکنندهها محدود نشده، بلکه در مجموعه داوران، دبیران و اعضای شورای سیاستگذاری نیز در این رابطه برنامهریزی کردهایم، به طوری که در بخشهای استانی، نگاه ویژهای به جوانترهایی که از ظرفیت و تخصص لازم برخوردار بودهاند صورت گرفت تا که فرصتی برای نقشآفرینی آنان
فراهم شود.
امسال حدود یک سوم از دست اندرکاران اصلی جشنواره هنرهای تجسمی در سطح ملی و استانی چهرههای متخصص اما تازه نفسی هستند که برای اولین بار در این عرصه فعالیت داشتهاند.