مدیرعامل صندوق احیای بافت های تاریخی از آماده بودن واگذاری بهره‌برداری از 2 هزار بنای دولتی تاریخی خبر داد
هیچ بنای دولتی تاریخی به فروش نمی‌رسد
زیست بوم- مدیرعامل صندوق توسعه و احیا، از آمادگی واگذاری بهره‌برداری از 2 هزار بنای تاریخی دولتی خبر داد. شهاب طلایی این خبر را در یک مناظره تلویزیونی داد و تأکید کرد که دولت هیچ بنای دولتی تاریخی را به فروش نمی‌رساند.
عبدالرضا مهاجری‌نژاد، عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، طرف مقابل مناظره، عملکرد صندوق توسعه و احیا طی 18 سال گذشته را نقد کرد و گفت: این صندوق از بدو تأسیس (سال ۱۳۸۴) فقط ۱۲۰ بنا؛ یعنی سالی ۷ بنا را با کمک بخش خصوصی احیا کرده است. او روشن نبودن مکانیسم واگذاری‌ها و انجام ندادن مطالعات کامل درباره بناها و شیوه‌های مرمت را زیر سؤال برد و حتی نوع کاربری و خدمات تعریف‌شده را با ماهیت بناها ناسازگار دانست.
صندوق، دولتی است یا غیرانتفاعی
مهاجری‌نژاد با انتقاد از ماهیت اقتصادی نهادهایی که به عنوان صندوق تأسیس می‌شوند، گفت: در قانون مصوب توسط دولت و مجلس در برنامه چهارم، ماهیت حقوقی صندوق مشخص نشده و در برنامه هفتم توسعه این ماهیت، تکمیل نشده است. او با یادآوری غیرانتفاعی بودن صندوق که در قانون ذکر شده، پرسید: اگر صندوق دولتی است، چرا ماهیت غیرانتفاعی به آن منتسب شده و اگر غیرانتفاعی است، چرا ساختار و تشکیلات و هزینه‌هایش به دولت وابسته است؟
به دنبال جذب مشارکت‌های مردمی
مدیرعامل صندوق توسعه و احیا از تعبیر نادرست واگذاری بهره‌برداری از بناها گفت: آنچه صندوق انجام می‌دهد، جذب مشارکت‌پذیری مردم در حفظ بناهای تاریخی است. بنایی که متعلق به دولت است، الی‌الابد به دولت تعلق دارد و هرگز موضوع فروش آنها مطرح نیست.
طلایی ثبت آثار تاریخی را به معنای حفظ آنها ندانست و گفت: مراحل حفاظت از آنها شامل شناسایی، ثبت، مرمت و احیاست. زمانی‌که یک بنا با مشارکت مردم احیا شود، پایداری آن افزایش یافته و به نحواحسن، حفاظت می‌شود. مقام مسئول وزارت میراث فرهنگی بحث نگاه تک‌بعدی به ثبت بناها و لحاظ نشدن منافع جامعه محلی در گذشته را وسط کشید و گفت: پیشتر برای حفظ بناها، فقط موضوع ثبت، دنبال می‌شد و مردم در احیای بناهایی که برایشان جنبه هویتی دارد، مشارکت نداشتند. تأسیس صندوق، تصمیم آنی نبوده و حاصل تجربه سیاستگذاری‌های کشور، طرح‌های مختلف قبل و بعد از انقلاب برای حفاظت از میراث فرهنگی و براساس بند ز ماده ۱۱۴ قانون برنامه چهارم توسعه بوده است.
طلایی، فرصت‌سوزی در ادوار گذشته صندوق را دلیل انجام نشدن بخشی از مأموریت‌های صندوق خواند و گفت: صندوق برای پر کردن خلأ کشور در حوزه حفاظت و احیای میراث فرهنگی، تأسیس شده و دارای شخصیت حقوقی مستقل، ذیل وزارت میراث فرهنگی است.
شکست سیاست تملک و مرمت با منابع دولتی
طلایی به شکست سیاستی اشاره کرد که در یک دوره با هزینه از منابع عمومی کشور، بناهای تاریخی را از مردم خریداری و تملک می‌کرد تا توسط دولت مرمت شود و همین شکست را عامل تأسیس صندوق توسعه و احیا خواند.
جلوی تخریب بازار تهران را بگیرید
مهاجری‌نژاد بحث ۲هزار بنای دولتی آماده واگذاری را پیش کشید و آنها را متعلق به مردم خواند و با یادآوری وظایف حاکمیتی وزارت میراث فرهنگی گفت: این وزارتخانه باید جلوی تخریب بناهای خصوصی ارزشمند مانند بازار تهران را بگیرد، نه اینکه سراغ راحت‌ترین کار برود.
طلایی در پاسخ به سؤال مهاجری‌نژاد مبنی بر اینکه چرا میراث فرهنگی بر احیای تک‌بناها اصرار دارد و دنبال احیای بافت‌ها نمی‌رود، گفت: در موضوع بناهای تاریخی نمی‌توان نسخه‌ای واحد ارائه داد و به سیاست شکست‌خورده گذشته و اتکا به منابع دولتی بازگشت. احیای تک‌بناها در بافت‌های تاریخی، محرک احیای کل بافت است.
غیبت دولت
مهاجری‌نژاد در نقد غیبت دولت در احیای بافت‌های تاریخی گفت: دولت ها همواره به دلیل کمبود منابع مالی به موضوع احیای بناهایی با موانع قانونی از طریق واگذاری ورود کرده اند.
طلایی در دفاع، متولی بافت تاریخی شهرها را فقط میراث فرهنگی ندانست: شهرداری‌ها، وزارت راه، مسکن و شهرسازی، اوقاف و نهادهای متعددی در این امر متولی هستند.
طلایی در جواب انتقاد مهاجری‌نژاد از کم‌کاری‌ها درباره مرمت مساجد تاریخی، هماهنگی میان وزارت میراث فرهنگی و سازمان اوقاف را در این دوره بی‌سابقه خواند و گفت: وزیر میراث فرهنگی با سازمان اوقاف که بیشترین بناهای تاریخی را در اختیار دارد، تفاهمنامه جامعی امضا کرده و روند همکاری ما با اوقاف درخصوص احیای بناهای تاریخی روبه رشد بوده است.
مهاجری‌نژاد در نهایت بر مخالفت خود با نحوه واگذاری‌ها اصرار اما اصل کار صندوق را تأیید کرد.