عمرعبدالکریم، نوازنده کشور عراق در گفت و گو با «ایران»:
موسیقی؛ پیام صلح و دوستی بین اقوام، ملت و جهانیان است
برگزاری رویدادهای مهم هنری ازجمله جشنواره‌های موسیقی، فرصتی است برای به تماشا نشستن و شنیدن اجرای هنرمندان موسیقی گونه‌های مختلف درمدت زمانی کوتاه و غنیمت. این جشنواره‌ها یکی از شاخص‌ترین اتفاقات حوزه موسیقی کشورمان است که در قالب دو جشنواره موسیقی فجر و موسیقی نواحی ایران برگزار می‌شود. اما از بخش‌های ویژه این رویداد مهم هنری، حضور و اجرای هنرمندان خارجی درقالب بخش بین‌الملل است که برجذابیت این جشنواره‌ها می‌افزاید. خواننده و یا آهنگسازانی از کشورهای مختلف با موسیقی‌های متفاوت که هم برای مخاطبان اتفاقی نو و قابل توجه است و هم برای موزیسین‌های کشورمان یک تجربه جدید شنیداری و اجرایی از موسیقی غیر ایرانی خواهد بود. مانند اجرای هنرمندان کشورهای مختلف در جشنواره موسیقی فجر و یا اتفاقی که در جشنواره شانزدهم موسیقی نواحی ایران با دعوت از موسیقی اعراب غرب ایران رقم خورد؛ حضور و اجرای هنرمندانی از کشور عراق که معرف موسیقی فولک منطقه خود برای مخاطبان مشتاق و علاقه‌مند بودند.
ندا سیجانی
خبرنگار
احمد الوان یوسف و عمرعبدالکریم حمید، از کشور عراق و شهر بصره با اجرای موسیقی ریفی(روستایی فولک) گوشه‌هایی از موسیقی عراق را در این جشنواره به روی صحنه بردند که با استقبال خوب حاضران مواجه شدند.
عمرعبدالکریم حمید از استادان حوزه هنرهای زیبای دانشگاه بصره است و سال‌های بسیاری است که در گروه موسیقی الخشابه فعالیت می‌کند.
این نوازنده عود در گفت‌و‌گو با «ایران» بیان داشت:« گروه موسیقی «الخشابه» میراثی است ارزشمند که از نیاکانمان به ما رسیده است و طی این سال‌ها تلاش کردیم این گروه موسیقی آبا و اجدادیمان را حفظ کنیم. فعالیت موسیقایی «الخشابه» در بصره به سال‌ها قبل بر می‌گردد و امروز این گروه با اعضای جوان‌تری به فعالیت خود ادامه می‌دهد.
ما نیز به‌عنوان اعضای جدید این گروه از سال 2014 کار را به‌طور رسمی شروع کردیم.»
تفاوت عود ایرانی با ساز کشورهای همسایه
او در ادامه افزود:«ما عضو کوچکی از گروه موسیقی بزرگ «الفنون شعبیه» بصره هستیم. تعداد اعضای گروه ما ۲۵ نفر است که «الخشابه» گفته می‌شود.«الخشابه» به گروه‌هایی گفته می‌شود که تمرکزشان روی سازهای ضربی است اما ما در این گروه علاوه بر سازهای ضربی از عود، کمانچه و... نیز استفاده می‌کنیم. بایستی بگویم دراین گروه سازهای ضربی مختلفی از جمله تیمپو و کاسوره وجود دارد و استفاده می‌شود و در کنار آن سازهای عود، قانون و ویولن. ساز ویولنی که درگروه ما نواخته می‌شود به سبک عربی است.»
این نوازنده عود درباره سازهای قانون و عود که از سازهای اصیل ایرانی است و تفاوت و قرابت این دو ساز به لحاظ پرده‌بندی و فرم آن که دراین کشور هم نواخته می‌شود پاسخ داد:«ساز عود عراقی به لحاظ پرده‌بندی و نت‌های آن و حتی فرم‌ساز، ازجمله بهترین سازهایی است که درجهان از آن استفاده می‌شود.عود ایرانی (بربط) هم ساز خوبی است اما به لحاظ پرده‌بندی، نسبت به موسیقی ما کمبود‌هایی دارد و ناقص است.اما ساز قانون در ایران و عراق چندان تفاوتی با یکدیگر ندارند و تنها تفاوت اندک آن به لحاظ پرده‌بندی است که چندان محسوس نیست.»
فرصتی در همنشینی با نوازندگان ایرانی
عمرعبدالکریم حمید درباره حضورش در جشنواره موسیقی نواحی گفت:«بسیار مفتخرم که برای دومین بار به ایران سفر می‌کنم. همچنین تشکر می‌کنم از برگزارکنندگان این جشنواره که این فرصت را در اختیار ما قرار دادند و فرصتی به‌وجود آمد تا از هنرمندان اقوام ایران تجارب بسیاری کسب کنیم چرا که به‌عنوان یک موزیسین و مدرس حوزه موسیقی این اتفاق برایم بسیار مفید و ارزشمند بود و امیدوارم در فرصت بعدی با گروه کامل‌تری به ایران بیاییم.»
موسیقی نواحی ایران، روایت‌گر موسیقی بومی مناطق مختلف کشورمان و بیانگر رزم و حماسه، داستان‌های عاشقانه و ملی و...است که با زبان شعر در گویش‌ها و زبان‌های مختلف بیان می‌شود. این هنرمند درخصوص اشعاری که در موسیقی فولک عراق استفاده می‌شود بیان داشت: «اشعار و یا موضوعاتی که درموسیقی فولک کشورمان اجرا و شنیده می‌شود در قالب موضوعات اجتماعی است و اغلب به نقد آیین‌های غلط می‌پردازد و ما آمده‌ایم تا با زبان هنر و موسیقی این آیین‌های غلط را اصلاح کنیم و به گوش مردم برسانیم چرا که موسیقی تأثیرگذار است و می‌تواند این پیام را منتقل کند.»
تلاش برای حفظ موسیقی اصیل کشورمان
به گفته عمرعبدالکریم حمید موسیقی اقوام در بصره گسترده است و جمعیت غالب ازاعراب تشکیل شده است اما در این منطقه ترکمن هم زندگی می‌کنند و البته ایزدی‌ها که از اقوام قدیم و اصیل عراقی‌اند و پیروان دین خاصی هستند در این منطقه سکونت دارند.»
او درباره به روز شدن موسیقی فولک بیان داشت:«موسیقی فولک، جزئی از زندگی روزمره ماست و طی روز با این موسیقی سرو کار داریم اما با توجه به هجوم و گستردگی موسیقی غرب در جهان و گرایش نسل جوان به این نوع موسیقی‌ها تلاش کردیم با بافت جمعیتی که در منطقه وجود دارد تقریباً این موسیقی را حفظ کنیم. البته برای آنکه موسیقی فولک ما به روز باشد و مورد توجه نسل جوان قرار گیرد و آنها را به خود جذب کند و در کنار آن مورد اقبال و توجه عوام هم قرار بگیرد، نوآوری‌هایی در آن ایجاد کردیم تا با این روش موسیقی فولک اصیلمان صیانت شود.»
این هنرمند درباره همکاری و همنوازی با نوازنده‌های ایرانی اظهار کرد:«تا به امروز در 12 کشور اجرا و همنوازی داشته‌ایم و بسیار خرسند خواهیم شد با هنرمندان ایرانی هم اجرای برنامه داشته باشیم.ما موزیسین‌ها دارای یک عواطف و احساس هستیم و زبان مشترک ما زبان موسیقی است.»
عمرعبدالکریم حمید درپایان درباره اثرگذاری هنر موسیقی در پیوند و صلح بین کشورها خارج از مرزهای سیاسی و... گفت:«موسیقی حامل پیام صلح و آرامش است و طبیعتاً بوسیله موسیقی می‌توانیم این ارتباط را در همه کشورها برقرار کنیم. باردیگر تأکید می‌کنم این هنر تأثیرگذار است و می‌تواند پیام صلح و دوستی را بین اقوام و ملت و جهانیان منتقل کند. بنابراین برگزاری چنین جشنواره‌هایی خود بیانگر ارتباط و دوستی بین کشورها و برقراری صلح و آرامش است.»
موسیقی کهن و جشنواره ای جوان
محمد رضا درویشی آهنگساز و پژوهشگر شناخته شده موسیقی اقوام و سکان‌دار جشنواره موسیقی نواحی ایران بود و به مدت 6 سال دبیری این جشنواره بزرگ را برعهده داشت (تا سال 83) و بعد از آن یعنی از سال 84 تا سال 92 که توقفی چند ساله براین جشنواره حاکم شد و سرانجام در سال 90 هفتمین دوره آن با دبیری جهانگیر نصر اشرفی در شهر کرمان شکل گرفت و بعد آن هشتمین دوره آن با حضور بهمن کاظمی و نهمین دوره آن با دبیری ایرج نعیمایی برگزار شد و از دوره دهم یعنی از سال 96 تا 99 احمد صدری به مدت چهار سال دبیری این جشنواره را برعهده داشت. صدری تلاش کرد در هر دوره محوریت‌های مختلفی را به جشنواره معرفی کند به‌طور مثال شناخت منظومه‌های حماسی و بعد آن منظومه‌های عاشقانه و تغزلی و سیزدهمین دوره آن مبتنی بر موسیقی‌های با کلام وبر پایه «دوبیتی‌خوانی» بود. محمد علی مرآتی دیگر دبیر جشنواره موسیقی نواحی ایران است که از دوره چهاردهم هدایت این جشنواره را بر عهده گرفته و امسال نیز به‌عنوان دبیرهفدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران منصوب شده است.
