خونی تازه در رگ های سینمای ایران
محمد حیدری‌پور
کارشناس فروش
هنوز دی ماه به پایان نرسیده که فروش سینماها به 1000 میلیارد تومان می‌رسد، این اتفاق در شرایطی که وضعیت اقتصادی مناسب نیست و اوضاع تولید فیلم در ایران، متأثر از نوسان‌های بازار، با اما و اگر فراوان همراه است، خبری خوش است. امسال، سینمای ایران نفس کشید و فروش قابل توجه چند فیلم که اغلب کمدی بودند به سینماداری رونق داد، اما این آمارها در عین امیدوارکنندگی، هشداردهنده هم هستند. سهم سینمای جدی و هنری ایران از جدول فروش بسیار اندک است، تکرار چند نام، چند بازیگر و یک مدل خاص سینما (کمدی) نشان می‌دهد همه بضاعت سینمای ایران در این جدول فروش دیده نشده است. آثاری که مخاطب جذب کرده‌اند، سرگرم‌کننده و در بهترین حالت یک بار مصرف هستند، این نشان‌دهنده فضای موجود است، مخاطب می‌خواهد فیلمی ببیند که فکر او را درگیر نکند و یادش نیاورد که بیرون از سالن سینما، چه اتفاقاتی در انتظار اوست. مخاطب کمدی‌های «هتل»، «شهر هرت» یا «فسیل» با مخاطب «تصور»، «سه کام حبس»، «علفزار» یا «ملاقات خصوصی» یکی نیست. اما سینمای ایران تنوع فیلم و فیلمساز فراوان دارد. گروهی معتقدند سازمان سینمایی با ریل‌گذاری تازه‌اش عرصه را بر سینمای جدی تنگ کرده اما واقعیت این است که سینما مانند همه صنایع ایران، همه کسب و کارها و مشاغل، از تورم و شرایط اقتصادی آسیب دیده است. محمد خزاعی به عنوان رئیس سازمان سینمایی تلاش کرده چراغ تولید و نمایش را روشن نگه دارد و با نمایش آثاری مفرح، مردم را با سینما آشتی دهد. هر استراتژی و سیاستگذاری پیامدهای مثبت و منفی دارد. توجه خزاعی به عنوان تهیه‌کننده به ارتزاق و معیشت اهالی سینما قابل توجه است، اما تمرکز او بر این بخش، باعث شده سبد سینمای ایران از آثاری که جدی‌تر هستند، خالی باشد. به جدول نمایش فیلم‌های سینمایی سال 1402 که نگاه کنیم، تنها «سه کام حبس» ساخته سامان سالور متعلق به جریان سینمای متفاوت است، فیلمی تلخ و اجتماعی با بیش از 400 هزار تماشاگر که در جدول فروش در رتبه هشتم قرار دارد و نتوانسته سلطه کمدی‌ها را پشت سر بگذارد. اکران فیلم خوب «ملاقات خصوصی» ساخته امید شمس از سال پیش شروع شد و به امسال رسید، این فیلم بیش از 200 هزار تماشاگر داشته که در قیاس با آثار کمدی، ناچیز است، اما «فسیل» (کریم امینی) 7 میلیون و 142 هزار مخاطب داشته و با فروش بیش از 307 میلیارد تومانی فاتح گیشه امسال است. پس از «فسیل»، «هتل» (مسعود اطیابی) که مدت زمان زیادی از اکرانش نمی‌گذرد با بیش از 5 میلیون مخاطب، در رده دوم قرار دارد و سومین فیلم پرفروش امسال «شهر هرت» (کریم امینی) با بیش از یک میلیون مخاطب است.
آخرین آمار ثبت‌شده نرمال برای سینماها، به سال ۹۸ بازمی‌گردد که سینماها در این سال، ۲۶ میلیون مخاطب داشتند، اما با آمار امسال، تا اواخر دی ماه حدود ۲۴ میلیون نفر به سینما رفته‌اند و احتمالاً اواسط بهمن‌ماه، آمار سال 98 را پشت سر خواهیم گذاشت. این آمار، شکستی را که گروهی برای سینمای ایران تصور می‌کردند باطل می‌کند و نشان می‌دهد حیات این سینما به نقطه پایان نرسیده است. با این همه سینمای متفکر، پرسشگر و انتقادی منتظر توجه بیشتری است، این نوع فیلم‌ها لزوماً کم‌مخاطب یا شکست‌خورده نیستند، به آمار فروش سال‌های قبل که نگاه کنیم پای فروش خوب «چهارشنبه‌سوری» یا «همسر» و «از کرخه تا راین» یا «آژانس شیشه‌ای» به میان می‌آید. پس مخاطب سینمادوست ایرانی تنها تماشاگر فیلم کمدی نیست و پژمان جمشیدی و محسن کیایی ستاره‌های بدون رقیب این سینما نیستند، با عادی شدن شرایط و امیدوار بودن به سال نو شاید سازمان سینمایی، با توجه بیشتر به بخش جدی‌تر سینمای ایران، فضایی ایجاد کند تا خونی تازه در رگ‌های سینما جاری شود.