الهام عابدینی
پژوهشگر روابط بین‌الملل

نخستین بار در این تاریخ ۷۵ ساله‌ اشغال و جنایت شاهد هستیم که پای رژیم صهیونیستی برای بررسی اتهام نسل‌کشی مردم غزه به دیوان بین‌المللی دادگستری باز شده است. این اتفاق به خودی خود بسیار مهم و تأثیرگذار است چرا که فرصتی تاریخی‌ است تا فهرستی از جنایت‌های رژیم صهیونیستی دست‌کم در این صد روز، مرور شود. به لطف شبکه‌های اجتماعی و همت خود شهروندان غزه که هر کدام در نقش یک انسان-رسانه ظاهر شدند، افکار عمومی دنیا از همیشه با مردم فلسطین همراه‌تر است. در چنین شرایطی اقامه دعوی علیه رژیم صهیونیستی، تأثیر مضاعفی بر شکل‌گیری فضا علیه رژیم صهیونیستی دارد.
این دادگاه به همت آفریقای‌جنوبی آغاز شد که خودش سال‌های طولانی تحت حکومتی آپارتاید و جنایتکار بود. به واقع شاید نمادین‌ترین و درست‌ترین کشوری که می‌توانست علیه رژیم آپارتاید صهیونیستی اقامه دعوی کند، آفریقای جنوبی بود چرا که نزدیک‌ترین تجربه را به فاجعه امروز در فلسطین دارد. البته برخی در ایران معترض بودند که چرا ایران بانی این اقامه دعوی نشده که البته دلیلی مشخص دارد: در دیوان بین‌المللی دادگستری فقط می‌توان علیه «کشور» اقامه دعوی کرد و با توجه به آن که ایران، این رژیم را به رسمیت نمی‌شناسد، این امر میسر نبود. هرچند همچنان انتقادها تا حدی وارد است چرا که در دیوان کیفری بین‌المللی می‌توان علیه اشخاص حقیقی اقامه دعوی کرد یا از ظرفیت گروه‌های مردم‌نهاد و داوطلبان در Amicus curiae (دوست دادگاه در دیوان کیفری) بهره برد یا دست‌کم بیانیه اعلام حمایت از آفریقای جنوبی را زودتر صادر کرد. اما نباید از یاد برد که شاید امروز سردمدار مبارزه حقوقی علیه این رژیم، آفریقای جنوبی است اما آن کشوری که به واقع سال‌هاست حامی فلسطین، مبارزه و حقوق آنان است، ایران است؛ و از آن مهم‌تر آن کشوری که در تمام این سال‌ها اجازه نداد کار رژیم صهیونیستی برای بر هم زدن فرمایشی توازن در منطقه، بی‌ثبات‌سازی، کسب مشروعیت و اشغالگری در منطقه هموار باشد، ایران بود و هست.
جلسات استماع این دادگاه به صورت علنی پخش زنده شد و مردم دنیا جنایت‌های رژیم را می‌شنیدند. در بخشی از دادخواست آفریقای جنوبی اظهارات مقامات رژیم ثبت شده که از اراده آنان برای نسل‌کشی حکایت دارد. به عنوان مثال نوشته شده « رئیس جمهور اسرائیل در ۱۲ اکتبر گفت تفاوتی میان نظامیان و غیرنظامیان غزه نیست. او گفت: همه‌ این ملت مسئول هستند و ما ستون فقرات آن‌ها را خرد می‌کنیم.« یا وزیر دفاع‌شان که ۹ اکتبر گفت، محاصره غزه را کامل می‌کنیم. هیچ آب، غذا و برقی وارد غزه نخواهد شد. ما با حیوانات انسان‌نما می‌جنگیم.»
وکیل ایرلندی تیم حقوقی آفریقای جنوبی در جلسه استماع این دادگاه جمله‌ تکان‌دهنده‌ای گفت:« این اولین نسل‌کشی در طول تاریخ است که در آن قربانیان نابودی خود را به طور زنده مخابره می‌کنند، مستأصل و تاکنون ناامید از اینکه جهان کاری کند.» شاید گزاف نباشد که بگوییم این آخرین فرصت نهادهای بین‌المللی باشد برای اینکه اعتماد از دست رفته به حقوق و قوانین بین‌الملل را برگردانند.
[1] بخشی  از صحبت‌های یکی از وکلای تیم حقوقی آفریقای جنوبی در روز نخست از جلسه استماع