هنرمندان جوان، اهمیت اقتباس از آثار بزرگان را جدی نگرفته‌اند
حمید ابراهیمی
بازیگر و کارگردان تئاتر
ما در کشوری هنرخیز و در میان مردمانی هنردوست زندگی می‌کنیم که جوانان اهل فرهنگ و هنر در آن بسیارند. خوشبختانه جوانان ما در بخش شور و شیدایی که حول محور هنر هستند، بسیارند اما متأسفانه در بخش آگاهی و دانش، درگیر دنیای مجازی‌اند و تمام منابع اطلاعاتی‌شان وابسته به دنیای مجازی شده است و در تحقیق و تفحص در دامنه کتاب و کتابخانه جا مانده‌اند. این موضوع بیشترین آسیب را به هنر تئاتر زده است، هنرمندان جوان یا سراغ کپی‌کاری می‌روند یا بیشتر آثار نمایشی در حد سریال‌های تلویزیونی است.
خلاقیت در هنر تئاتر در دایره شور و دانش هنرمند شکل می‌گیرد.هنوز جوانان بسیاری را می‌شناسم که نام شاعران بزرگ معاصر و یا رمان‌نویسان معاصر را نمی‌دانند، حتی نمایشنامه‌نویسان خوب را نمی‌شناسند، بی‌شک شناخت ادبیات در پیشرفت و کیفیت آثار نمایشی تأثیر می‌گذارد که گویا جدیتی برای کسب این شناخت نیست.
از طرفی سهل‌الوصول بودن اجراها در سالن‌های خصوصی با توجه به پرداخت وجه به سالن‌داران باعث شده که هر کاری، بی‌توجه به کیفیتی که دارد به سمت اجرا برود. بخصوص با ارائه رزومه‌های جعلی و ساختگی از سوی برخی فعالان این عرصه، بر تعداد به ظاهر هنرمندان تئاتر افزوده می‌شود که مواردی از این دست باعث شده کیفیت آثار به اندازه لازم مطلوب نباشد.
هنوز نویسندگان جوان ما آن طور که باید و شاید، اقتباس از ادبیات را نمی‌شناسند؛ در صورتی که اقتباس از آثار بزرگان ایران و جهان می‌تواند در عرصه نمایش به شدت به هنر تئاتر کمک‌کننده باشد. هر چقدر تعداد آثار راه‌یافته از جشنواره استانی به جشنواره منطقه‌ای کمتر، اما باکیفیت بالاتری باشد، قادر به باشکوه‌تر کردن جشنواره‌های هنری خواهد بود.
در ارتباط با آثاری که در بیست‌و‌هشتمین جشنواره تئاتر منطقه‌ای کشور(خاوران) شرکت کرده بودند، با توجه به اینکه داوری بخش نمایش‌های صحنه‌ای این رویداد را بر عهده داشته‌ام، در ابتدا از این می‌گویم که آثار شرکت‌کننده در اغلب جشنواره‌ها را می‌توان به چند گونه مختلف بخش‌بندی کرد. نمایش‌هایی که تاریخ انقضا داشته، کنار رفته و براساس محتوایی نه چندان جذاب شکل گرفته‌اند. نمایش‌هایی متوسط و بدون خلاقیت که در کل مبنای این هنر را زیر سؤال می‌برند؛ چراکه هنر تئاتر به خلاقیت و نوآوری زنده است و نمایش‌های ضعیف، چه در شکل و چه در محتوا آسیب‌زننده هستند. در جشنواره تئاتر منطقه‌ای خاوران چند اثر قدرتمند هم حضور داشتند که از عناصر بومی، آیینی و مذهبی بخوبی در کارهایشان بهره برده بودند.
درباره محتوای آثار باید بگویم که نکته مهم انطباق بر محتواهایی نظیر ارزش‌های ملی، اجتماعی و خانوادگی نیست، بلکه مسأله مهم چگونگی ارائه آن به مخاطبان است، ما می‌توانیم با اجرایی بد، فرهنگ و آیین مذهبی ملی‌مان را زیر سؤال ببریم، اما اگر با تحقیقی جهانشمول و درست و منطبق بر معیارهای درست هنری (تکنیک) در شکل و بیان کردن دقیق محتوا (اصل بر صداقت) حرکت کنیم، چه بسا کشتی تئاتر ایران به محملی اقیانوس‌نورد بدل شود که چشم هنرمندان خارجی را نیز برباید، همچنان که در قدیم بارها هنر تعزیه و دیگر گونه‌های نمایشی ایرانی-سنتی‌مان توسط خیلی از کارگردان‌های دنیا دیده شده و حتی گاهی الگوبرداری هم شده است. نکته آخری که بر آن تأکید دارم این است که جمع شور و درک می‌تواند هنرمند را موفق کند و از همنشینی این دو عامل است که او را به سرمنزل مقصود می‌رساند.