آینده خوب در گرو تربیت نسلی کتابخوان است
حسین قربانزاده‌خیاوی
نویسنده و مدرس داستان‌نویسی
در حوزه کتاب کودک و نوجوان مخاطب در دسترس است و امکان تربیت صحیح وجود دارد، فقط کافی است متولیان آموزش و پرورش در قدم اول لزوم مطالعه دانش‌آموزان را درک کرده و برای آن برنامه داشته باشند. وقتی از تربیت نسل کتابخوان حرف می‌زنیم، تربیت امری دامنه‌دار و نیازمند همت و برنامه‌ریزی است. با تربیت نسل کتابخوان در مدارس، چند سال بعد معضل عدم کتابخوانی در حوزه بزرگسال هم کمرنگ می‌شود و از بین می‌رود، پس باید موضوع تربیت کتابخوان در حوزه کودک و نوجوان جدی گرفته شود و ارگان و نهادهای فعال در این زمینه سنگ‌تمام بگذارند.
کتاب‌های متنوعی در این خصوص تألیف و ترجمه شده است. بسیاری از کودکان و نوجوانان هم در صورت هدایت و راهنمایی مناسب مشتاق مطالعه و خوانش کتاب هستند و اگر بتوانیم آنان را به مطالعه و خوانش کتاب علاقه‌مند کنیم بدون‌شک آینده خوشایندی خواهیم ساخت. نسل کتابخوان به قدری قدرتمند خواهد بود که هر مانعی را از سر راه خود و کشورش بردارد. فرد کتابخوان انسان مسئول و قابل اعتمادی است که طی سال‌ها مطالعه و تفکر تربیت شده و توانایی انجام کارهای بزرگ را دارد. با تربیت نسلی کتابخوان آینده تضمین شده است اما آیا مسیر فعلی به تربیت چنین نسلی می‌انجامد؟ جواب چندان روشن و قاطع نیست و نگران‌کننده است. تربیت نسل جدید کتابخوان شاید سخت باشد اما محال نیست.
با توجه به اهمیت موضوع نیازمند سرمایه‌گذاری هستیم. شکل دادن به یک چرخه موفق؛ یک چرخ راه یافتن کتاب به مدارس. با این کار چرخ دوم یعنی چاپ و نشر کتاب به حرکت درمی‌آید، یعنی فروش بیشتر. چرخش این دو چرخ، نویسنده را هم برای خلق اثر پویا و خلاق‌تر خواهد کرد در نتیجه به آن آینده مطلوب نزدیک خواهیم شد.
در این بین اهالی کتاب هم باید ملزوماتی را در تألیف اثر برای مخاطبان کودک و نوجوان مدنظر داشته باشند. نویسنده کودک و نوجوان باید به تمام چیزهایی فکر کند که برای مخاطبش اهمیت دارد. گستره این علاقه‌مندی زیاد است، هر چه شناخت عمیق‌تر و دقیق‌تر باشد اثری که خلق می‌شود با استقبال مواجه خواهد شد. نویسندگان کشورمان بجز ژانر وحشت و علمی-تخیلی که ورودی جسورانه می‌خواهد، در سایر حیطه‌ها و ژانرها آثار درخوری خلق کرده‌اند.
برای من دغدغه‌های نوجوانان اهمیت دارد. هویت‌یابی و تلاش برای اثبات توانایی و داشته‌های خویش نزد نوجوانان پررنگ است و برای من مهم. مرگ‌هراسی، درگیری با مرگ و چیستی و چرایی آن، موضوع دیگری است که کودکان و بیشتر نوجوانان با آن مواجه هستند.
هیجان عشق برای نوجوانان پر‌رمز و راز است و تأمل‌برانگیز و دوستی‌ها، کیفیت و گستره ارتباط‌های دوستانه چالش آنهاست. مسائل روز، اتفاق‌های گذشته، شخصیت‌های نامدار، حیوان خانگی، محیطزیست و نقش نوجوان در کنترل و اداره امور و مشکلات از علاقه‌مندی‌های نوجوانان است، پس برای من که نویسنده هستم نیز اهمیت دارد. در این زمینه‌ها اثر خلق کرده‌ام و در ادامه نیز تلاشم در همین مسیر خواهد بود.
تازه‌ترین نوشته من کتاب «گریز از سال صفر» که موفق به کسب عنوان برگزیده جشنواره کتاب سال «سلام» شده هم برای مخاطبان نوجوان است؛ رمانی علمی-تخیلی که در سال ۱۷۰۰ یعنی حدود سیصد سال آینده رخ می‌دهد. اثری درباره محیطزیست که «گریز از سال صفر» جلد اول از سه‌گانه خاک‌خوارها محسوب می‌شود. با اینکه آدم خوشبینی هستم اما باید اعتراف کنم همیشه نگران محیطزیست، آن هم در سطح جهانی بوده‌ام. هدر رفتن آب و منابع طبیعی، قطع شدن درخت‌ها، خشک شدن رودخانه‌ها و دریاچه‌ها، انهدام کوه‌ها و دامنه‌هایش برای استخراج معادن، شکار حیوانات و پرنده‌ها، جنگ‌ها و انفجارها، آلوده کردن محیطزیست، ریختن زباله در طبیعت، گرم شدن کره زمین، از بین رفتن پوشش گیاهی مناطق و سایر معضلات زیست‌محیطی که حاصل طمع، بی‌خیالی و زیاده‌روی انسان‌هاست برای من دغدغه بوده و هست.