بیتا  میرعظیمی 
خبرنگار

 
راه‌آهن میانه- اردبیل یکی از ابرپروژه‌های ریلی کشور است که پس از پشت سرگذاشتن فراز و نشیب‌های فراوان در 18 سال گذشته، با روی کارآمدن دولت سیزدهم و توجه ویژه مسئولین نسبت به تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام‌، جانی دوباره گرفته و با تزریق اعتبارات و تحقق پیشرفت 91 درصدی، به ایستگاه پایانی رسیده است. آنگونه که معاون امور عمرانی استاندار اردبیل به «ایران» می‌گوید، تکمیل این پروژه در شمال‌غرب کشور، نیازمند 2 هزار میلیارد تومان است که پس از گشایش‌های مالی و رفع دغدغه‌های چندین ساله، تا چند ماه آینده به سرانجام خواهد رسید.
خط راه‌آهن میانه- اردبیل با ۱۷۵ کیلومتر طول، از شهر میانه آغاز شده و در اردبیل به پایان می‌رسد. قرار است در آینده، این خط ریلی از شهر اردبیل در دو مسیر مجزا تا پارس‌آباد ادامه پیدا کرده و در نهایت به راه‌آهن جمهوری آذربایجان متصل شود؛ ابرپروژه‌ای که ارتباط استان اردبیل با شبکه ریلی کشور و خطوط ریلی بین‌المللی را فراهم کرده و مراودات اقتصادی میان استان اردبیل و سایر استان‌های کشور با بازارهای جهانی را افزایش خواهد داد. طبق گفته «سیدحامد‌ عاملی» استاندار اردبیل، تکمیل خط ریلی اردبیل- میانه از مطالبات ۱۸ ساله مردم استان بوده و با بهره‌برداری از آن، اردبیل پس از سال‌ها انتظار به شبکه ریلی کشور متصل می‌شود.
ریل‌گذاری 132 کیلومتر
«سید کمال‌الدین میرجعفریان» معاون امور عمرانی استاندار اردبیل به «ایران» می‌گوید: «عملیات اجرایی پروژه راه‌آهن اردبیل- میانه به طول 175 کیلومتر، از سال 1384 آغاز شده است؛ پروژه‌ای با 35 میلیون مترمکعب عملیات خاکی و یک میلیون مترمکعب بتن‌ریزی که در مجموع دارای دست‌کم 41 کیلومتر انواع تونل و پل است. تاکنون عملیات زیرسازی حدود 150 کیلومتر و 95 درصد پل‌ها، ابنیه‌ها و تونل‌ها تکمیل شده و در مراحل پایانی قرار دارد. طبق گفته این مقام مسئول، 132 کیلومتر ریل‌گذاری شده و بقیه عملیات نیز در حال تکمیل است. همچنین 4 هزار و 950 میلیارد تومان اعتبار به تکمیل این پروژه اختصاص یافته که از این میزان 2 هزار و 500 میلیارد تومان در دولت سیزدهم، تزریق شده است.»
وی می‌افزاید: «پروژه راه‌آهن میانه- اردبیل از سال 1384 تا 1400 (ابتدای دولت سیزدهم) مجموعاً 70 درصد پیشرفت فیزیکی داشته و هر بار به دلیل تأخیرات در حوزه عملیاتی، به سرانجام نرسیده است. البته با روی کارآمدن دولت سیزدهم طی 2 سال اخیر، 50 درصد اعتبارات تأمین شده و بیش از 20 درصد پیشرفت فیزیکی باقی‌مانده نیز انجام شده است. لازم به ذکر است، این طرح تا قبل از سال 1400 به ازای هر سال حدود 5 درصد پیشرفت فیزیکی داشت اما پس از روی کار آمدن دولت مردمی، به طور متوسط سالانه بیش از 10 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است. بر این اساس، امیدواریم با تزریق منابع مالی وشرایط مساعد فنی و منطقه‌ای، این پروژه تا چند ماه آینده به بهره‌برداری برسد.»
علت تأخیر 18 ساله
معاون امور عمرانی استاندار اردبیل ادامه می‌دهد: «تکمیل پروژه راه‌آهن میانه- اردبیل، در حال حاضر با مجموع مطالبات و نیاز‌ها به 2 هزار میلیارد تومان نیازمند است و بر اساس قولی که در سفر اخیر وزیر محترم راه و شهرسازی و همچنین معاون محترم اجرایی ریاست جمهوری داده شده، بزودی در تأمین منابع مالی گشایش‌هایی انجام شده و این ابرپروژه با حضور رئیس‌جمهور و مقامات عالی‌رتبه به بهره‌برداری خواهد رسید.» اما علت تأخیر 18 ساله در تکمیل این پروژه چیست؟ میرجعفریان پاسخ می‌دهد: «بخشی از این تعلل، به مباحث اعتباری و عدم تأمین مالی و بخشی دیگر به عدم توجه کافی مسئولین وقت در دوره‌های پیشین بازمی‌گردد. سال‌ها پیش تکمیل طرح با هزینه کمتری قابلیت اجرایی داشت اما به‌رغم افزایش هزینه‌ها طی 2 سال اخیر، 50 درصد طرح از سوی دولت سیزدهم تکمیل شده است.»
کریدور ترانزیتی
منافع حاصل از احداث راه‌آهن میانه- اردبیل برای منطقه چیست؟ او پاسخ می‌دهد: «ادامه مسیر این پروژه فراکشوری قرار است پس از اردبیل به پارس‌آباد و در نهایت راه‌آهن جمهوری آذربایجان کشیده شود. درحال حاضر، راه‌آهن جمهوری آذربایجان فعال بوده و به روسیه، قفقاز و.... متصل است. این کریدور ترانزیتی از منظر سیاسی، اجتماعی و اقتصادی اهمیت ویژه‌ای دارد و کوتاه‌ترین و سهل‌الوصول‌ترین مسیر از چابهار به سمت دریای خزر، روسیه‌، نخجوان و... تلقی می‌شود. لازم به ذکر است، سهم حمل و نقل در اقتصاد ناخالص ملی کشورهای توسعه‌یافته بیش از 12 درصد است که از آن می‌توان به منظور بهره‌برداری‌های اقتصادی ویژه برای کشور استفاده کرد.»
رونق اشتغالزایی
احداث راه‌آهن میانه- اردبیل چه منافع و مزیت‌هایی برای مردم بومی دارد؟ این مقام مسئول می‌گوید: «استان اردبیل دارای استعدادهای فراوانی در حوزه‌های اقتصادی، کشاورزی، دامی و... بوده و جایگاهی ویژه در سطح گردشگری کشوری و بین‌المللی دارد، به گونه‌ای که امسال شهر اردبیل به عنوان پایتخت گردشگری کشورهای عضو اکو برگزیده شد. مجموعه این ویژگی‌ها با فعال شدن مسیر ترانزیتی در منطقه، منافع اقتصادی و اجتماعی شهروندان بومی را تأمین کرده و رونقی دوباره به اشتغالزایی در شهرهای اردبیل، میانه، زنجان و دیگر استان‌های همجوار خواهد بخشید. دراین میان، بحث تأمین منافع اقتصادی و اشتغالزایی برای مردم بومی نیز اهمیت دوچندان خواهد داشت؛ به طور مثال منطقه مغان دارای خاک بسیار مرغوبی است که با تأمین شرایط آب‌وهوایی و آب مورد نیاز، می‌توان سالی 3 بار در زمین‌های این منطقه کاشت و برداشت کرد.»
افزایش مراودات اقتصادی
معاون امور عمرانی استاندار اردبیل ادامه می‌دهد: «با عملیاتی و اجرایی شدن بارانداز ریلی در پارس‌آباد، زمینه انتقال محصولات باکیفیت و معرفی آن در آن سوی مرزها فراهم خواهد شد. در حال حاضر، احداث 1600 هکتار گلخانه در منطقه پارس‌آباد برنامه‌ریزی شده که تاکنون 300 هکتار آن به بهره‌برداری رسیده است. با بهره‌برداری این پروژه ریلی، محصولات کشاورزی منطقه پارس‌آباد صادرات‌محور شده و منافع اقتصادی و ارزآوری قابل توجهی را نصیب مردم منطقه خواهد کرد. در حقیقت، احداث راه‌آهن میانه-اردبیل با توجه به جایگاه ویژه دیپلماسی اقتصادی و روابط فرامنطقه‌ای در دولت سیزدهم، نقش مؤثری در هموار کردن مسیر ترانزیتی، صادراتی داشته و مراودات اقتصادی با همسایگان را افزایش خواهد داد.»