نیویورک تایمز گزارش داد
کیش و مات امریکا در غرب آسیا با قدرت ایران
رسانه امریکایی نیویورک تایمز در گزارشی تحلیلی به فراز و فرودهای دیپلماسی محرمانه ایران و امریکا پرداخته است و تأکید کرده است که جنگ 7 اکتبر فضای شکل گرفته میان دو کشور را دگرگون کرد. نیویورک تایمز با اشاره به اینکه بایدن و دستیارانش در تابستان گذشته به این باور رسیده بودند که امکان منازعه با ایران و نیابتی‌هایش محدود شده است، نوشته است: دو کشور در پی گفت‌و‌گوهایی محرمانه، توافقی را به سرانجام رساندند که به آزادی پنج زندانی امریکایی در برابر شش میلیارد دلار از دارایی‌های مسدودشده ایران و آزادی چند زندانی ایرانی انجامید. در آن زمان، به نظر می‌رسید که مبارزانی که ایران آنها را از نظر مالی و تسلیحاتی حمایت می‌کند، نسبتاً آرام هستند.حتی ایران، روند غنی‌سازی اورانیوم را کند کرد و پیشرفت به سوی سلاح هسته‌ای را به تأخیر انداخت. اما حمله هفتم اکتبر حماس و واکنش سخت اسرائیل، همه اینها را دگرگون کرد.اکنون مقام‌های امریکایی و اسرائیلی و حدود 10 کشور دیگر که در تلاش برای حفظ جریان تجارت از دریای سرخ گردهم آمده‌اند، با یک ایران تازه روبه‌رو هستند. گروه‌های مرتبط با تهران، پس از ده‌ها حمله‌ای که از دریای سرخ تا لبنان و عراق را در بر می‌گرفت، هفته گذشته دو بار مستقیماً با نیروهای امریکایی درگیر شدند و واشنگتن آشکارا تهدید کرد که چنانچه این خشونت‌ها متوقف نشود، از حملات هوایی استفاده خواهد کرد.
سرعت برنامه هسته‌ای ایران
این رسانه امریکایی در ادامه با ادعای اینکه در این فضا برنامه هسته‌ای ایران هم ناگهان سرعت گرفته است، افزوده است: هرچند دولت بایدن چندان بحثی در این باره نمی‌کند، اما سازمان بین‌المللی انرژی هسته‌ای اواخر دسامبر اعلام کرد که ایران سیر غنی‌سازی اورانیومِ نزدیک به درجه مورد نیاز برای بمب هسته‌ای را سه برابر کرده است. بیشترِ برآوردها می‌گویند که ایران اکنون از سوخت لازم برای سه بمب هسته‌ای برخوردار است و مقام‌های اطلاعاتی امریکا بر این باورند که غنی‌سازی بالاتر برای تولید سوخت بمب هسته‌ای، تنها چند هفته زمان می‌خواهد.«نیکولاس دو ریویره»، یک دیپلمات ارشد فرانسوی که عمیقاً در گفت‌و‌گوهای مربوط به توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ مشارکت داشت می‌گوید: ما به نقطه اول بازگشته‌ایم.
در مجموع، از زمان گروگانگیری امریکایی‌ها در سال ۱۹۷۹، پویش با ایران، اکنون از هر دوره دیگری پیچیده‌تر است. مقام‌های اطلاعاتی امریکا و اروپا می‌گویند که باور ندارند ایران خواهان یک درگیری مستقیم با امریکا یا اسرائیل باشد، چرا که می‌داند پایان خوشی نخواهد داشت. اما به نظر می‌رسد که تهران بیشتر تمایل دارد تا حملاتی را سامان دهد و در حال هماهنگی برای هدف گرفتن پایگاه امریکایی‌ها و کشتی‌هایی است که کالا و سوخت را منتقل می‌کنند.همزمان تلاش دارد که توانمندی هسته‌ای خود را به آستانه برساند.
ایران در انزوا نیست
این چرخش، نشان‌دهنده یک تحول ناگهانی در پویش قدرت است: از زمان حمله روسیه به اوکراین، ایران دیگر خود را در انزوا نمی‌بیند. ناگهان، ایران در نوعی اتحاد، هم با مسکو و هم پکن قرار گرفته، یعنی دو عضو شورای امنیت سازمان ملل که در همین گذشته نزدیک، در کنار واشنگتن برای محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران تلاش می‌کردند. اکنون، توافق برجام که پنج سال پیش توسط رئیس‌جمهور وقت، دونالد ترامپ، پایان یافت، مرده است و ناگهان ایران، دو قدرت بزرگ را نه تنها به‌عنوان متحدان خود، بلکه به‌عنوان مشتریانی که تحریم‌ها را دور می‌زنند، دارد. صنم وکیلی، مدیر برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در اندیشکده چاتام هاوس می‌گوید: درک من این است که ایران، جایگیری خوبی کرده و توانسته امریکا و منافع آن در خاورمیانه را کیش ومات کند. ایران در تمام مرزها فعال است، در برابر هرگونه تغییر داخلی مقاومت می‌کند، در حالی که غنی‌سازی اورانیوم را در سطوح بسیار نگران‌کننده‌ای انجام می‌دهد. برخی تحلیلگران معتقدند که آن توافق نانوشته میان تهران و واشنگتن، یک آرامش موقت و فریبنده بود. سوزان مالونی، مدیر برنامه سیاست خارجی در مؤسسه بروکینگز و کارشناس مسائل ایران می‌گوید: آن توافق یک گام نومیدانه بود که امید داشتند آرامش منطقه را تا زمان انتخابات امریکا حفظ کنند.
ایران حمله حماس را کلید نزد
مقام‌های اطلاعاتی امریکا می‌گویند که ایران حمله حماس به اسرائیل را کلید نزد و حتی ممکن است از آن اطلاعی هم نداشت. اما به محض آغاز جنگ علیه حماس، نیروهای نیابتی ایران حملات خود را آغاز کردند. با این حال، نشانه‌های قابل توجهی وجود داشت که نشان می‌داد ایران که با مشکلات داخلی خود روبه‌رو است، خواستار محدود کردن درگیری‌هاست. در ابتدا، کابینه جنگی اسرائیل در مورد ضربه پیشگیرانه به حزب‌الله در لبنان بحث کرد و به امریکایی‌ها گفت که حمله به اسرائیل قریب‌الوقوع است و این بخشی از یک طرح ایرانی برای حمله همه جانبه به اسرائیل است. اما مشاوران آقای بایدن مقاومت کردند و با این استدلال که ارزیابی اسرائیل اشتباه است، از حمله به حزب‌الله جلوگیری کردند. آنها باور دارند که موفق به جلوگیری از- یا دست‌کم به تأخیر انداختن- یک جنگ گسترده‌تر شده‌اند. در روزهای اخیر، تهدید یک جنگ با حزب‌الله دوباره مطرح شده است. پنتاگون در حال تکمیل جزئیات برنامه‌های خود برای چگونگی هدف قرار دادن سایت‌های پرتاب حوثی‌ها در یمن است و مقام‌های امریکایی در هشداری قاطع با هدف بازدارندگی حوثی‌ها اعلام کرده‌اند که احتمالاً نوعی حمله به دارایی‌های حوثی‌ها در یمن هم به محض وقوع حمله دیگری انجام خواهد گرفت.
بنابراین بایدن با انتخاب‌های دشواری روبه‌رو است. او از خاورمیانه عقب‌نشینی کرد تا بر رقابت با چین و بازدارندگی آن تمرکز کند. اکنون او دوباره به این منطقه کشیده شده است. «هاگ لوآت»، کارشناس خاورمیانه در شورای اروپایی روابط خارجی، می‌گوید: امریکا یک ماتریس بازدارندگی ایجاد کرده و علامت می‌دهد که علاقه‌ای به جنگ منطقه‌ای ندارد و آماده است در پاسخ به تحریکات ایران مداخله کند اما حضور ناوهای امریکایی و نیروهای نظامی، واشنگتن را بیشتر در معرض درگیری قرار می‌دهد. وی می‌گوید: این ماتریسِ بازدارندگی می‌تواند عاملی برای تشدید تنش‌ها باشد.