محدثه جعفری
خبرنگار

باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها، مواد افزودنی غیرمجاز، فلزات سنگین و باقی‌مانده سموم نباتی از عوامل مهم ایجاد مسمومیت‌های غذایی محسوب می‌شود. مسمومیت با مواد غذایی می‌تواند در اثر آلودگی غذا در جریان تولید فرآورده‌های غذایی، تهیه و نگهداری آن‌ها ایجاد شود. به گفته مسئولان سازمان غذا و دارو در میان مسمومیت‌های غذایی مسمومیت بوتولیسم بسیار خطرناک است.
دکتر زهرا جهانگرد مدیرکل دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت سازمان غذا و دارو در گفت و گو با «ایران»، در این زمینه گفت: نوعی از مسمومیت غذایی موسوم به «بوتولیسم» از کشنده‌ترین انواع مسمومیت‌ به شمار می‌رود. بوتولیسم در اثر مصرف مواد غذایی مانند سوسیس، کالباس، کنسرو ماهی، کنسرو ذرت، کنسرو لوبیا، کشک خام و عسل طبیعی که در شرایط نامناسب و غیربهداشتی تهیه و نگهداری شده‌ است ایجاد می‌شود. علائم و نشانه‌های بوتولیسم به‌صورت تأخیری (12 تا 24 ساعت بعد از مصرف غذای آلوده به باکتری) و به‌صورت تاری دید، دوبینی، افتادگی پلک، عدم توانایی حرکتی، سختی در بلع، اختلال تکلم و یبوست ظاهر می‌شود.
وی تاکید کرد:  دستور طلایی برای پیشگیری از مسومیت غذایی پختن و خوردن غذا در همان روز است. همچنین باید از مصرف کنسروهایی که در قوطی آنها آثار نشت، برآمدگی و فرورفتگی و زنگ‌زدگی مشاهده می‌شود، خودداری کنید و قوطی‌های کنسرو را پیش از استفاده حتماً 20 دقیقه بجوشانید.

ثبت2119 مورد مسمومیت ناشی از قارچ‌ها و گیاهان سمی در سال 1401
دکتر جهانگرد با اشاره به مسمومیت با قارچ‌های سمی و گیاهان خانگی گفت: برخی از قارچ‌های سمی در صورت مصرف خوراکی می‌توانند باعث نارسایی حاد کبدی و مرگ شوند. همچنین شیره سمی برخی از گیاهان آپارتمانی مانند دیفن باخیا و کالادیوم در صورت خورده شدن می‌تواند سبب تورم، خارش و سوزش مخاط دهان و خفگی و یا آسیب گوارشی فرد مسموم شود. ناگفته نماند از میان نزدیک به دو هزار و 119 مورد مسمومیت ناشی از قارچ‌ها و گیاهان سمی که در سال 1401 به بیمارستان‌ها مراجعه کرده‌اند، 15 درصد در اثر قارچ سمی و 85 درصد در اثر گیاه سمی بوده است.
کودکان زیر 5 سال پرخطرترین گروه سنی از نظر مسمومیت
مدیرکل دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت سازمان غذا و دارو، با اشاره به اینکه اکثر مسمومیت‌های اتفاقی در کودکان زیر 5 سال و به علت عدم توجه والدین رخ می‌دهد، گفت: کودکان خردسال ممکن است هرچیزی را به دهان ببرند. این عمل بخشی از آموزش و درک این گروه سنی از محیط اطرافشان و البته زمینه ساز بروز مسمومیت است. در هنگام استفاده از محصولات شیمیایی و پاک کننده چنانچه مجبور شدید به زنگ در یا تلفن جواب دهید، قبل از هر چیز در ظرف را ببندید و از کودک خود چشم برندارید.
دکتر جهانگرد تصریح کرد: داروهای خود را در مقابل چشم کودکان نخورید، چرا که کودکان از رفتار بزرگسالان تقلید می‌کنند و ممکن است دور از چشم والدین دارو بخورند. همچنین اگر به کودکان خود دارو می‌دهید به او تفهیم کنید که این دارو است و از کلماتی مثل آب‌نبات و یا خوراکی استفاده نکنید.
وی یادآور شد: در صورتی که کودک شما ماده‌ای غیرخوراکی را بلعید، حتماً با مرکز اورژانس 115 و یا مرکز کنترل مسمومیت‌ها تماس بگیرید.
مدیرکل دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت سازمان غذا و دارو با اشاره به اینکه کودکان زیر 5 سال، پرخطرترین گروه سنی از نظر بروز مسمومیت هستند، اظهارداشت: سال 1401 حدود 12 درصد از مسمومیت‌های مراجعه شده به بیمارستان‌ها در کودکان زیر 12 سال شکل گرفته است.
دکتر جهانگرد گفت: عمده‌ترین موارد مسمومیت در کودکان در اثر خوردن داروها، مواد شیمیایی و محصولات خانگی مانند مواد آرایشی بهداشتی، فرآورده‌های شوینده، سفیدکننده و لوله بازکن، لاک پاک‌کن (آستون) و گیاهان سمی آپارتمانی بوده است.
وی خاطرنشان کرد: مسمومیت اتفاقی در اثر بلع نفت در کودکان بسیار خطرناک است. در صورت بلع نفت توسط کودک هرچه سریع‌تر او را به نزدیک‌ترین مرکز درمانی منتقل کنید. اگر کودکی نفت را ببلعد، او را وادار به استفراغ نکنید که این امر می‌تواند منجر به مرگ وی شود.