بیتا میرعظیمی
خبرنگار

 استان هرمزگان یکی از مهم‌ترین و راهبردی‌ترین مناطق اقتصادی کشور محسوب شده و به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص و بهره‌گیری از ظرفیت‌های بالا در حوزه کشاورزی اعم از باغی و صیفی‌جات، نقش مهمی در صادرات و واردات انواع محصولات ایفا می‌کند. استانی که با وجود شرایط اقلیمی و آب و هوایی خاص، همه ساله انواع محصولات کشاورزی و باغی خارج از فصل را تولید کرده و با داشتن ظرفیت دروازه‌های صادراتی، نقش راهبردی و مؤثری را در رونق تولید و اقتصادی کشور ایفا می‌کند. در استان هرمزگان تغییرات فصلی برخلاف دیگر استان‌های کشور، تأثیر چندانی بر فعالیت زراعی کشاورزان نداشته و در هر زمان و فصلی، انواع محصولات را کشت کرده و همزمان با تأمین نیاز بازار، بخش زیادی از آن را به کشورهای دیگر صادر می‌کنند.
«علی جامعی» مدیر توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی استان هرمزگان، به «ایران» می‌گوید: «استان هرمزگان به عنوان یکی از راهبردی‌ترین مناطق اقتصادی، دارای پتانسیل و ظرفیت‌های ارزشمندی در حوزه کشاورزی، تولید و صادرات محصولات کشاورزی اعم از گوجه فرنگی، فلفل دلمه، کدو، لیمو، بادمجان، خرما، هندوانه، پیاز، سیر، سیب زمینی و... است. به گونه‌ای که در 9 ماهه سال‌جاری، 75 هزار و 532 تن محصولات کشاورزی به ارزش دلاری 63 هزار و 184 دلار به کشورهای عراق، سوریه، کشورهای حوزه خلیج فارس، افغانستان، پاکستان، روسیه، اتحادیه اوراسیا، قزاقستان و شرق آسیا (هنگ کنگ، ویتنام، هند و سریلانکا) و... صادر شده است».
  تولید محصولات خارج از فصل
وی می‌افزاید: «استان هرمزگان به واسطه قرارگیری در آبراه بین‌المللی خلیج فارس، تنگه هرمز و عمان و همچنین وجود 32 بندر کوچک در منطقه، ظرفیت ویژه‌ای در حوزه تولید و صادرات محصولات کشاورزی داشته و به گلوگاهی برای صادرات انواع محصولات کشاورزی از استان‌های دیگر تبدیل شده است. همزمان، موقعیت جغرافیایی استان هرمزگان نیز پا به میدان گذاشته و نقش برجسته و ویژه‌ای را به تولید محصولات باغی بویژه گرمسیری و استوایی اعطا کرده است. به گونه‌ای که این موقعیت، استان هرمزگان را به یکی از برترین و مهم‌ترین استان‌ها در تولید محصولات کشاورزی خارج از فصل مانند هندوانه، پیاز، خرما، گوجه فرنگی، بادمجان و... تبدیل کرده است. محصولاتی که علاوه بر تأمین نیاز داخلی کشور، به ارزآوری قابل توجه در زمینه صادرات و حذف خروج ارز با واردات محصولات کشاورزی، کمک شایانی کرده است».
طبق گفته این مقام مسئول، «استان هرمزگان به دلیل شرایط خاص آب و هوایی و اقلیمی در تولید برخی از محصولات کشاورزی نقش مهمی داشته و رتبه برتر تولید محصولات خارج از فصل کشور را به خود اختصاص داده است. آنگونه که «علی جامعی» می‌گوید: «در حال حاضر، 150 هزار سطح زیرکشت محصولات زراعی و باغی در استان وجود دارد که پیش‌بینی می‌شود در سال‌جاری 3 میلیون و 200 هزار تن محصولات کشاورزی از آن برداشت شود. نهاده‌های دام و طیور (ذرت، جو، کنجاله و سویا) نیز به گونه‌ای در استان تأمین شده تا به تولید پایداری در بحث دامداری برسد. در همین راستا، از ابتدای سال تاکنون 84 هزار تن نهاده‌های دامی به حوزه تولید مواد پروتئینی (مرغ و گوشت) استان، تزریق شده است. نهاده‌ها از طریق دو شرکت پشتیبانی دام و شرکت غلات، در اختیار مرغداران و دامداران قرار گرفته تا گوشت موردنیاز را تولید کرده و در اختیار شهروندان قرار دهند».
محدودیت‌های صادراتی
وی به بخشی از مشکلات اساسی در حوزه تولید و صادرات محصولات کشاورزی استان نیز اشاره کرده و می‌گوید: «نوسانات نرخ ارز، تجار و صادرکنندگان را متضرر کرده و به آنها آسیب زیادی می‌زند. عدم تخصیص اعتبارات کم بهره در بخش کشاورزی نیز یکی دیگر از مشکلات پراهمیت در حوزه صادرات محصولات استان تلقی شده و رفع آن نیازمند اتخاذ تدابیری ویژه است.» مدیر توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی استان هرمزگان، به محدودیت در تأمین کانتینرهای یخچال‌دار جهت حمل محصول نیز اشاره کرده و می‌گوید: «کانتینرهای یخچال‌دار، اغلب به جای هفته‌ای 4 بار، هفته‌ای 2 بار از اسکله حرکت می‌کنند. این در حالی است که صادرات محصولات از بندر شهید رجایی به باهنر، نیازمند وجود کشتی به اندازه کافی و کانتینرهای یخچال‌دار است تا محصولات صادراتی را به سهولت جابه‌جا کرده و میزان معطلی تجار را به حداقل برساند. اما وجود محدودیت‌ها، علاوه بر تحمیل مشکلات متعدد به تجار و صادرکنندگان، آمار و میزان صادرات را نیز پایین خواهد آورد».
 اعزام تجار به نمایشگاه‌های بین‌المللی
وی بالا بردن تعرفه واردات به جهت تأمین و پوشش نیاز داخلی را مؤثر دانسته و اضافه می‌کند: «عدم تخصیص اعتبارات ملی و استانی برای اعزام تجار و شرکت‌های بخش کشاورزی به نمایشگاه‌های بین‌المللی برای بازاریابی و... نیز یکی دیگر از محدودیت‌های مهم صادراتی در حوزه محصولات کشاورزی استان هرمزگان به شمار می‌رود. این در حالی است که معرفی محصولات صادراتی استان باید در قالب برگزاری سمینار و نمایشگاه‌های بین‌المللی به کشورهای مقصد انجام شده و با جدیت بیشتری مورد پیگیری قرار گیرد».
علی جامعی به نبود واحدهای بسته‌بندی استاندارد و پایانه‌های تخصصی صادراتی محصولات کشاورزی نیز اشاره کرده و می‌گوید: «به منظور تسهیل صادرات محصولات از استان باید از تجربه و مهارت کارشناسان برندینگ و همچنین فراهم‌سازی زمینه مناسب برای سرمایه‌گذاری بلندمدت استفاده کرد. در همین راستا باید بندر جاسک، به پایانه صادراتی برای حمل دام و محصولات کشاورزی تجهیز شود. پایانه‌ای تخصصی که با تأسیس بزرگترین مزرعه خرمای مجول (خرمایی اقتصادی و دارای بازار بین‌المللی) در استان، شرایط لازم را برای صادرات خرما به دنیا فراهم خواهد کرد. با احداث این پایانه، صادرات محصولات کشاورزی و دامی و... استان تسهیل شده و بخشی از واردات کالاهای اساسی و موردنیاز از طریق آن انجام خواهد شد».
 تجهیز بنادر به تأسیسات زیربنایی
طبق گفته این مقام مسئول، «استان هرمزگان علی رغم داشتن موقعیت جغرافیایی مناسب برای کشت انواع محصولات کشاورزی، چند سالی است که با خشکسالی و تنش آبی دست و پنجه نرم می‌کند؛ امری مهم که بر توسعه صادرات محصولات استانی سایه انداخته و تأثیرش را در کاهش برداشت محصولات کشاورزی آن هم در فصول مختلف بر جای گذاشته است. بنابراین، با توجه به شرایط اقلیمی و وجود گرمای زیاد در استان هرمزگان، امکان تولید و صادرات بخش زیادی از محصولات زراعی و صیفی‌جات استان در فصول گرم سال، وجود ندارد. شاید اگر استان هرمزگان دارای آب و هوای مناسب‌تری بود، میزان تولیدات و صادرات انواع محصولات آن نیز چندین برابر می‌شد».
مدیر توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی استان هرمزگان، برای رفع مشکلات صادراتی انواع محصولات از استان هرمزگان پیشنهاداتی را ارائه داده و می‌افزاید: «حمایت از صادرکنندگان و تجار جهت شرکت فعال و گسترده در نمایشگاه‌های بین‌المللی، تجهیز بیشتر بنادر و گمرکات استان به تأسیسات زیربنایی، ارزیابی کم و کیف صادرات محصولات کشاورزی در مبادی صادراتی، تمهیدات لازم مبنی بر ارائه تسهیلات کم بهره به صادرکنندگان محصولات کشاورزی و تأسیس تشکل‌های اقتصادی فراگیر غیردولتی در بخش کشاورزی می‌تواند نقش مؤثری را در رفع مشکلات صادراتی و رونق تولید انواع محصولات کشاورزی از استان هرمزگان ایفا کند».