اندیشه نخبگان و تجربه خبرگان برای حل چالشهای کشور
اولین همایش ملی گفتوگوی نخبگان امروز با حضور 400 نخبه در وزارت کشور برگزار می‌شود
اولین همایش ملی گفتوگوی نخبگان امروز دوشنبه ۱۸ دی ماه با حضور 400 نخبه در قالب هیأت‌های اندیشه‌ورز از سراسر کشور، وزیر کشور و رئیس بنیاد ملی نخبگان در تالار وزارت کشور با همکاری بنیاد ملی نخبگان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، وزارت کشور و خانه اندیشه‌ورزان برگزار می‌شود. این خبر در نشستی که عصر روز شنبه در محل بنیاد ملی نخبگان برگزار شد، از سوی یاسین کیخا معاون سرآمدان و نخبگان بنیاد ملی نخبگان اعلام شد. به گفته کیخا، این همایش همچنین میزبان ۲۴ نفر از ۲۴ اندیشکده سراسر کشور و مدیران جوان است. هدف از شروع طرح گفتوگوی نخبگانی در کشور استفاده بهینه از اجتماعات نخبگانی در حکمرانی و ملی و ارائه راهکار با قابلیت اجرایی برای چالشهای اولویت‌دار کشور در استان‌هاست.
سوسن صادقی
خبر نگار
ارائه راهکار به مسئولان استانی با گروه اندیشه‌ورزان
«نخبگان، دانشجویان و مراکز علمی-دانشگاهی کشور باید خود را برای یک خیز جدید و فصل تازه‌ای از تحرک مبتکرانه علمی آماده کنند. باید با استفاده از همراهی دولت و مسئولان و مدیران جوان کشور و همت همه نخبگان، این جهش جدید را محقق کنیم.» «نخبگان کشور ذخیره مهم جامعه و موتور پیشران توسعه کشور است. وجود جمع نخبگانی در کنار مسئولان دولتی الزامی است، حتی اگر این جمع نخبگان با نظر و تصمیم مسئولان مخالفت کنند. حرف نو و جدید را باید در کشور شنید. یک نخبه مسائل کشور را به خوبی فهمیده و درک می‌کند و حتی بیش از دیگران این کار را انجام می‌دهد چون یک رصدکننده با اطلاع است. به عبارتی دیگر یک نخبه یک روشنفکر ملی است؛ چون بیش از دیگران متوجه مسائل کشور است.» اینها سخنانی است که مسئولان ارشد کشور با عبارت‌های گوناگون درباره استفاده از نخبگان کشور برای ایجاد خیزش علمی و نظر آنان در حل مسائل و مشکلات کشور بیان کرده‌اند. اما برای رسیدن به این اهداف بنیاد ملی نخبگان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با کمک دستگاه‌ها به خصوص وزارت کشور به دنبال عملیاتی کردن خواسته مسئولان رده بالای کشور است. از این رو بیش از پیش به دنبال شبکه‌سازی نخبگان و ایجاد گروه‌های اندیشه‌ورز نخبگانی در سراسر کشور، برای دریافت راهکار حل مسائل مشکلات کشور است البته اگر پیش از این بحث تفکر فردی بود اما امروز این ساختار تغییر کرده است و گروه‌های نخبه در قالب گروه اندیشه‌ورزان استان به استان در خدمت مسئولان استانی بخصوص استانداران خواهند بود. گروه‌هایی که ترکیبی و چند متغیره است و به دنبال ارائه راهکار برای مسائل پیچیده حوزه‌های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و غیره است تا همان‌طور که مسئولان رده بالای کشور خواسته‌اند ارتباط بین نخبگان با حاکمیت و برعکس شکل بگیرد تا در حل مسائل و چالشهای اولویت‌دار کشور، نقش اندیشه‌ای ایفا کنند. بنیاد ملی نخبگان در این میان نقش شناسایی استعدادهای برتر در تمام حوزه‌های مورد نیاز کشور دارد و در این مسیر کمک راهبردی می‌کند از سوی دیگر وزارت کشور که در حوزه حکمرانی در استان‌ها و کشور به وسیله استانداران که نقش کلیدی در استان‌ها دارند به کمک بنیاد و کارگزاری اندیشه‌ورزان می‌آید تا راه‌حل‌هایی که قابلیت اجرایی دارند و موانع قانونی آن برای اجرای
راه‌حل‌های قابل اصلاح است، عملیاتی شود.
یاسین کیخا معاون سرآمدان و نخبگان بنیاد ملی نخبگان اینگونه تصریح کرد: «هیأت‌های اندیشه‌ورز برای رفع نیازهای استانی با تعریف کار و راهبرد از سوی استانداران، راهکار ارائه خواهند داد. دبیر هیأت‌های اندیشه‌ورز استان توسط استاندار منصوب می‌شود. تلاش بر این است که از این طریق، زیست بوم اندیشه‌ورزی را تقویت کنیم و اگر فردی صاحب فکر است از طریق استانداری‌ها به حاکمیت متصل شوند و بعد از برگزاری این همایش تلاش خواهد شد تا هیأت‌های اندیشه‌ورز پیرامون نظام مسائل استان‌ها تشکیل شوند.»
به گفته کیخا، طرح گفتوگوی نخبگان در واقع پیاده شدن سند تحول دولت است و حوزه‌های مختلفی اعم از علوم انسانی، فنی و مهندسی و حکمرانی را دربرمی‌گیرد.
وی افزود: « دو نوع هیأت اندیشه‌ورز تقاضامحور و اولویت‌محور داریم که در مدل هیأت تقاضامحور، دستگاه‌های استانی چالشهای بسیار پیچیده و مسائل خود را اعلام می‌کنند و ما این چالش‌ها را ممیزی و در نهایت اعلام می‌کنیم این تعداد چالش، نیاز به اندیشه‌ورزی در سطح بالا دارد. در مدل اولویت‌محور، در لایه استانی اولویت را کسی که باید تحول استان را رقم بزند یعنی استاندار، اعلام می‌کند. در لایه ملی هم نهادهای بالادستی اولویت‌های موضوعی را اعلام خواهند کرد. به طور مثال در حال حاضر دفتر رئیس جمهور، لیستی از چالش‌ها به هیأت‌های اندیشه‌ورز اعلام کرده و هیأت‌ها، راهکارها را در قالب گزارش سیاستی به دفتر ریاست جمهوری ارائه خواهند داد.»
کیخا به بحث مالی قراردادها با هیأت‌ها هم اشاره کرد و گفت: «هیأت‌های اندیشه‌ورز به الف، ب و ج تقسیم شده است و با هیأت‌های اندیشه‌ورزی که در گروه الف قرار می‌گیرند تا ۲۰۰ میلیون تومان، هیأت‌های گروه ب تا ۱۲۰ میلیون تومان و هیأت‌های دسته ج تا ۸۰ میلیون تومان قرارداد منعقد می‌شود.»
ایجاد سکویی برای گفتوگوی بی‌واسطه نخبگان با مسئولان کشور
اجرای طرح گفتوگوی نخبگان در راستای اقدام‌های این بنیاد برای تحقق «خیز جدید علمی» با همکاری استانداران، نخبگان در قالب هیأت‌های اندیشه‌ورز در هر استان برای حل مسائل آن استان با ارائه راهکارهاست. این بخشی از سخنان سلمان سیدافقهی قائم مقام بنیاد ملی نخبگان است.
وی هدف از برگزاری این همایش را اینگونه توضیح داد: «هدف ایجاد سکویی برای گفتوگوی بی‌واسطه نخبگان با مسئولان کشور است. یکی از آسیب‌های نخبگانی این است که آنها با مسائل واقعی و از جنس اجرا مواجه نبوده و پیشنهادات آنها از سوی دستگاه‌ها مورد اقبال قرار نمی‌گیرد و طرح ملی گفتوگوی نخبگانی قدمی برای فرهنگسازی در این حوزه است. یکی از مصادیق هم مسأله‌محوری است. از این رو برای تحقق این امر نخبگان در کنار مسئولان کشور قرار می‌گیرند و راهکار ارائه می‌دهند. در این شرایط حرکت رو به جلویی را شاهد خواهیم بود که تحقق آن نیازمند این است که بستر ارتباطی ایجاد و هموار شود.»
به گفته قائم مقام بنیاد ملی نخبگان، نقش‌آفرینی نخبگان در حل مسائل کشور، تلاش در جهت رفع مسأله‌ها و چالشهای پیش رو، بهره‌برداری از دانش و تفکر نخبگان در پیشبرد برنامه‌ها و اهداف استان‌ها و کمک به تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری استانداری‌ها، از مهم‌ترین اهداف طرح تشکیل هیأت‌های اندیشه‌ورز نخبگانی در راستای مشارکت مردم در حکمرانی است. ما بدنبال این هستیم که با کمک نخبگان در کنار مسئولان استانی کشور مسائل اصلی موجود در هر استان را شناسایی و در جهت رفع آن تلاش کرده و به اصطلاح نقطه‌زنی کنیم و به طور حتم تحقق این مهم؛ ایجاد بستری مناسب برای گفتوگوی نخبگان و مسئولان حاکمیتی است.
سیدافقهی افزود: «مدیران سطح استانی با همکاری استانداران مسائل و چالش‌ها را شناسایی کرده و در قالب پروژه ارائه می‌دهند. درباره پروژه‌های استانی (هر چالش مهم و اولویت‌دار که استان تشخیص دهد و استاندار اعلام کند، به دنبال رفع آن است) با راهکاری که هیأت‌های اندیشه‌ورز (متشکل از نخبه‌ها و خبرگان) ارائه می‌دهند، تلاش می‌شود حل شود.
در این راستا بهترین راه‌حل‌ها برای رفع چالش‌ها برگزیده و از سوی بنیاد ملی نخبگان حمایت شده و برای اجرای راهکار پیگیری می‌شود.»
وی به برخی سرفصل‌های مهم برای درگیر کردن نخبگان در ارائه راهکار به حل مسائل کشور اشاره کرد و افزود: «به طور مثال اینکه چگونه اقتصاد ما باید دانش‌بنیان شود، اشتغال‌آفرینی، افزایش امنیت در حوزه‌های مختلف، چگونگی خودکفایی صنایع، بحران آب و انرژی، بانکداری و موضوع آلودگی هوا از این قبیل موضوعات به شمار می‌رود که در نشست مسئولان با نخبگان باید به آن پرداخته شود.»
قائم مقام بنیاد ملی نخبگان با بیان مثالی دیگر گفت: «با توجه به نزدیک شدن به انتخابات، نخبگان باید در ارتباط با این موضوع ایفای نقش کرده و شاخصه‌های انتخاب فرد اصلح را به مردم معرفی کنند که این جزو برنامه‌هایی است که در دستور بنیاد نیز قرار دارد، سوق دادن مردم به سمت مشارکت در انتخابات از سوی نخبگان حائز اهمیت
بوده و جزو رسالت‌های نخبگانی است.»
سیدافقهی گفت: «در همایش امروز به استانداران تأکید خواهیم کرد که نباید نخبگان را در فضای گلخانه‌ای متوقف کنیم بلکه در حال حاضر جامعه نخبگانی به بلوغی رسیده است که خلاقیت و تجربه خود را به میدان بیاورد چون براساس سند راهبردی امور نخبگان، نخبه کسی است که در راستای پیشرفت و اعتلای کشور نقش‌آفرینی می‌کند و لازمه ایجاد چنین شرایطی این است که حاکمیت به این سمت پیش برود که نخبگان را در حل مسائل درگیر کند.»
وی ضمن بیان این مطلب که در دولت سیزدهم تاکنون دو آیین‌نامه در حمایت از نخبگان در هیأت وزیران مصوب شده است، تصریح کرد: «در حال حاضر استفاده از نخبگان در هیأت‌های اندیشه‌ورز حرکت رو به جلویی به سمت گفتمان نخبگانی در دولت است؛ از این رو امیدواریم با همکاری وزارت کشور خیز جدید علمی را با اجرای طرح گفتوگوی نخبگانی رقم بزنیم.»
به گفته وی، ما باید مانند دیگر کشورها تیم‌های اندیشه‌ورزی را در گروه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، محیط زیست و غیره راه‌اندازی کرده و با فرهنگسازی آن مانند سیاستگذاران دیگر کشورها برای دریافت راه حل بخصوص در تصمیم‌های بزرگ، مسئولان ابتدا به این گروه‌ها مراجعه کرده و نظر آنها را دریافت کنند.
بــــرش
همکاری وزارت کشور با نخبگان برای اجرای دو طرح بزرگ
وزارت کشور یک بازوی دیگر در اجرای طرح ملی گفتوگوی نخبگان و شکل‌گیری گروه‌های اندیشه‌ورز نخبگانی در کشور است و برای عملیاتی کردن شعار «حکمرانی استانی» گام برمی‌دارد از این رو در تلاش است تا مسائل و چالشهای استان‌ها به استان‌ها سپرده شود تا نیروهای استانی برای حل مسائل برخیزند.
جواد وزیری مشاور وزیر کشور دو طرح «ایجاد ستادهای اقتصاد دانش‌بنیان» و «ایجاد زنجیره ارزش» را از برنامه‌های وزارت کشور دانست که با همکاری نخبگان به پیش می‌رود.
به گفته وزیری، وزارت کشور در راستای حل مسائل کشور در تلاش است تا زیرساخت‌هایی فراهم کند تا رویکرد این وزارتخانه در حل مسائل با استفاده از نخبگان به عنوان نیروهای تحول‌گرا مهیا شود.
وی گفت: «امروز ما برای حل مسائل با معضل دانشی مواجه نیستیم، بلکه با خطاهایی در حکمرانی روبه‌رو هستیم که نیروهای تشکلی می‌توانند به حل مسائل کشور کمک کنند بنابراین امروز به این واقعیت رسیده‌ایم که هیأت‌های اندیشه‌ورزی می‌توانند پای حل مسائل بایستند. از این رو وزارت کشور در کنار حمایت از هیأت‌های اندیشه‌ورزی دو موضوع دیگر را با نخبگان به پیش می‌برد که یکی از آنها ستادهای اقتصاد دانش‌بنیان است که از سال قبل وزیر کشور به همه استان‌ها ابلاغ کرد که نسبت به تشکیل ستادهای اقتصاد دانش‌بنیان اقدام کنند. دومین موضوع طرح توسعه زنجیره ارزش‌های راهبردی استان‌هاست که در شورای مدیریت و برنامه‌ریزی استان‌ها کارگروهی برای ایجاد زنجیره ارزش تشکیل شده است.»