امین محمودی
خبرنگار

گندم یکی از کالاهای اساسی کشاورزی محسوب می‌شود که سهم زیادی در امنیت غذایی کشور دارد. از این رو تأمین این محصول از طریق تولید و واردات از اهمیت بسزایی برخوردار است.
آن‌طور که وزارت جهاد کشاورزی و بنیاد گندمکاران اعلام کرده تا پایان سال زراعی گذشته از مجموع 13 میلیون و 500 هزار تن گندم تولیدی در کشورمان 10 میلیون و 380 هزار تن آن توسط دولت خریداری شده است.
 به طوری که وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرده بیشترین میزان گندم از کشاورزان استان‌های خوزستان، فارس، ایلام، بوشهر، کرمان، هرمزگان، کرمانشاه، سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و کهگیلویه و بویراحمد به این وزارتخانه تحویل داده شده است.
طی هفته‌های گذشته قرار بود رسماً نرخ خرید تضمینی گندم توسط وزیر جهاد کشاورزی اعلام شود به‌طوری که گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن است که بالاخره قرار است قیمت 19 هزار و 500 تومان برای خرید تضمینی هر کیلوگرم گندم از کشاورزان تعیین شود تا کشورمان بتواند به‌صورت کامل خودکفا شود.

تولید گندم در 6 میلیون هکتار از اراضی کشاورزی
طبق اعلام مسئولان، متوسط عملکرد گندم آبی بین ۴.۲ تا ۴.۵ میلیون تن و گندم دیم بین ۱ تا ۱.۲ میلیون تن است که در مقایسه با متوسط دنیا عملکرد پایینی نیست اما در مقایسه با کشورهای توسعه‌یافته، رقم اندکی است.
تنها برخی کشاورزان خبره کشور توانسته‌اند تولید ۱۰ تا ۱۳ تن در هکتار داشته باشند که بسیار محدود است.
البته برخی کارشناسان و مسئولان بخش کشاورزی، دلیل عملکرد پایین کشت گندم در کشور را اقلیم گرم و خشک، کاهش بارندگی‌ها و افزایش تبخیر عنوان کرده‌اند که باعث محدودیت در تولید این محصول شده است اما دولت تلاش دارد با سیاست‌های مختلف، تولید در واحد سطح را افزایش دهد.
در وضعیت فعلی گندم مورد نیاز کشور در 6 میلیون هکتار از اراضی کشاورزی تولید می‌شود که 4 میلیون هکتار آن اراضی آبی و 2 میلیون هکتار دیگر مربوط به اراضی دیم هستند.

جزئیات واردات گندم در 9 ماهه سال‌جاری
آمارهای گمرک در 9 ماهه سال‌جاری گویای آن است که 2 میلیون و 286 هزار و 744 تن و 195 کیلوگرم گندم به ارزش 923 میلیون و 481 هزار و 204 دلار یا 26 هزار و 319 میلیارد و 214 میلیون و 371 هزار تومان، وارد کشور شده است.
طی این مدت این میزان گندم از 10 مبدأ امارات متحده عربی، انگلستان، ترکیه، سنگاپور، سوئیس، روسیه، قزاقستان، مکزیک، هلند و هنگ‌کنگ وارد کشور شده است.
این درحالی است که درهمین بازه زمانی در سال گذشته 3 میلیون و 241 هزار و 145 تن و 801 کیلوگرم گندم به ارزش یک میلیارد و 416 میلیون و 792 هزار و 651 دلار یا 25 هزار و 375 میلیارد و 615 میلیون و 928 هزار تومان وارد کشور شده بود.

کاهش 495 میلیون دلاری واردات گندم
بنابراین این آمار گویای آن است که واردات گندم در 9 ماهه سال‌جاری نسبت به همین بازه زمانی در سال گذشته کاهشی 955 هزار تنی یا 495 میلیون دلاری را به خود دیده است.
به عبارت دیگر می‌توان گفت واردات گندم دراین بازه زمانی با کاهشی 30 درصدی به لحاظ وزنی و کاهشی 35 درصدی به لحاظ ارزشی روبه‌رو بوده است.

برش

67  درصد گندم وارداتی از مبادی روسیه و قزاقستان است
یک از اصلی‌ترین اصول در مبادلات تجاری تنوع مبادی وارداتی کشورهاست به طوری که کارشناسان معتقدند باتوجه به تحریم‌های گسترده علیه کشورمان مسئولان اقتصادی باید به سمت تنوع مبادی وارداتی رفته و یا آنکه بخش عظیمی از واردات یا صادرات خود را با کشورهای هم‌پیمان خود انجام دهند.
از همین‌رو دولت سیزدهم که روابط حسنه‌ای با کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا دارد بیشتر واردات گندم را از این کشورها انجام داده است؛ به‌طوری که مقایسه آمار گمرک در یک‌سال اخیر نشان می‌دهد که در سال‌جاری به لحاظ وزنی 67 درصد و به لحاظ ارزشی 63 درصد از واردات گندم از مبادی کشورهای روسیه و قزاقستان صورت گرفته، این درحالی است که در سال گذشته هم به لحاظ ارزشی و هم به لحاظ وزنی تنها 40 درصد از واردات گندم از مبادی این دو کشور صورت گرفته است و بیشترین واردات از کشورهای آلمان، ترکیه و امارات به‌صورت واسطه‌ای صورت گرفته است. درهمین خصوص چندی پیش علیرضا پیمان‌پاک، قائم مقام وزیر جهاد کشاورزی در گفت‌و‌گو با ایران اقتصادی اظهار کرد: یکی از اصلی‌ترین رویکردهای وارداتی دولت سیزدهم تنوع‌بخشی به مبادی واردات کالاهای مختلف خصوصاً کالاهای اساسی بوده است به‌طوری که بخش عمده‌ای از نیازهای کشور از مبادی کشورهای حوزه اوراسیا خصوصاً قزاقستان و روسیه وارد کشور می‌شود.
وی افزود: به همین دلیل در وضعیت فعلی دیگر واردات جو از اروپا صورت نمی‌گیرد و این محصول با قیمت بسیار ارزان‌تر و باکیفیتی بالاتر از این دو کشور وارد می‌شود، در زمینه روغن آفتابگردان و گندم نیز تقریباً به‌طور کامل واردات‌مان از اوراسیا است.