زهره صفاری
خبرنگار

کمتر از یک سال تا انتخابات ریاست‌جمهوری 2024، جو بایدن که در نظرسنجی‌های امریکایی اوضاع خوبی ندارد، از سومین سالگرد حمله به کاخ کنگره به عنوان تریبونی برای حمله به جدی‌ترین رقیبش؛ دونالد ترامپ بهره گرفت و با مانور بر مسأله دفاع از دموکراسی، سخنرانی‌اش را به کمپین تمام‌عیار انتخاباتی بدل کرد.
در سخنرانی روز جمعه خود به وقت امریکا (بامداد شنبه تهران) در دره فورج پنسیلوانیا، رئیس‌جمهور 81 ساله دموکراسی مورد حمایت امریکا را در خطر خواند و از امریکایی‌ها خواست او را برای مقابله با دونالد ترامپ به عنوان دشمن دموکراسی یاری رسانند. آن‌طور که هیل نوشته است مراسم سومین سالگرد 6 ژانویه که به خاطر پیش‌بینی طوفان یک روز جلو افتاده بود، پنجمین سخنرانی بایدن با محور دموکراسی بود؛ موضوعی که باتوجه به وقایع چند سال اخیر امریکا و درگیری‌های حزبی و سیاسی، درحالی از دیدگاه بایدن تنها ابزار نجات او برای پیروزی دوباره در انتخابات ریاست‌جمهوری به شمار می‌رود که نظرسنجی‌ها چندان مؤید آن نیستند.

هشدار درباره خطر ترامپ
بایدن در این سخنرانی تنها به یک حمله و انتقاد علیه ترامپ اکتفا نکرد و صراحتاً رئیس‌جمهور سابق را خطری برای کشورش عنوان کرد: «او از هوادارانش خواست جهنم به راه بیندازند و پس از آن طبق معمول کار کثیفش را گردن دیگران انداخت. حالا هم به دنبال پس گرفتن کاخ سفید است.» به نوشته الجزیره، او خاطرنشان کرد: «ترامپ و هوادارانش طردشدگانی خطرناک هستند. من از دموکرات‌ها، رأی‌دهندگان مستقل و افراد تأثیرگذار جمهوریخواه می‌خواهم دموکراسی را فدای حمایت از او نکنند. این انتخابات بر سر دموکراسی و آزادی است. توهین ترامپ به دموکراسی بخشی از گذشته نیست بلکه آینده را نیز در برمی‌گیرد.»
بایدن در ادامه این سخنرانی در توهین به ترامپ سنگ تمام گذاشت و او را دیکتاتوری شبیه هیتلر خواند: «ادعاها و نظرات خشونت بار او شباهت زیادی به لحن آدولف هیتلر دارد و عملکردش مصداق بارز اقدام غیردموکراتیک یک دیکتاتور است. ما همه می‌دانیم دونالد ترامپ کیست. حال سؤالی که باید پاسخگوی آن باشیم این است که ما چه کسانی هستیم؟ هواداران ترامپ تظاهرات مسالمت‌آمیز نداشتند بلکه به معنای واقعی خشونت ایجاد کردند. آنها آشوبگر بودند نه حامیان حزب و آن روز برای نابودی قانون اساسی به کاخ کنگره یورش برده بودند. ترامپ برای انتقام و مجازات دشمنان سیاسی‌اش می‌خواهد دوباره به کاخ سفید راه یابد. او مخالفانش را حشرات موذی خطاب کرده و درباره مسموم شدن خون امریکایی‌ها حرف می‌زند؛ اظهاراتی که ادبیات آلمان نازی را به یاد می‌آورد.»
او افزود: «ترامپ ایالت‌های جمهوریخواه را از دست داد. در برابر قضات منصوب شده خود و همچنین دادگاه عالی امریکا نیز شکست خورد. همه این وقایع می‌گوید که او بارها و بارها شکست خورده است.»
اما در برابر این اظهارات تند و آتشین بایدن، کمپین ترامپ هیچ بیانیه رسمی نداد و تنها جیسون میلر، مشاور ارشد کمپین او در شبکه ایکس نوشت: «آقای بایدن از اجرای کمپینی مبتنی بر مسائل مهم برای سال 2024 منصرف شده است و به جای کمک به کسانی که از سیاست‌های بایدنومیک و مشکل مرزهای جنوبی رنج می‌برند، قصد دارد دولت را علیه مخالف سیاسی اصلی خود مسلح کند.»

دموکراسی ابزار کافی نیست
این اظهارات از سوی بایدن درحالی بیان شده است که نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد شمار زیادی از رأی‌دهندگان امریکایی خواهان رقابت دوباره ترامپ و بایدن در انتخابات ریاست جمهوری نیستند. گرچه به نظر نمی‌رسد انتخابات سال آینده صحنه‌ای متفاوت‌تر از 2020 باشد. اما حتی هم حزبی‌های بایدن نیز معتقدند اگر رئیس‌جمهور بخواهد از این رقابت پیروز بیرون بیاید، تنها با تکیه بر ابزار دموکراسی به جایی نمی‌رسد. به نوشته سی‌ان‌ان، نانسی پلوسی، رئیس سابق مجلس نمایندگان که دشمنی او با دونالد ترامپ بر هیچ کس پوشیده نبود، در مصاحبه اخیرش تأکید کرد: «وعده حفاظت از دموکراسی برای تضمین ریاست‌جمهوری دوباره بایدن کافی نیست. ما باید این دموکراسی را به میزهای آشپزخانه و به زندگی شخصی مردم بکشانیم. این مسأله‌ای است که می‌تواند ما را به پیروزی در انتخابات برساند.»
کارشناسان معتقدند آنچه در انتخابات پیش‌رو مهم به نظر می‌رسد اقتصاد و تورم، مهاجرت و مجوز سقط جنین است که می‌تواند نسبت به مانور دموکراسی در سال 2024 نمود بیشتری پیدا کند.

6  ژانویه نقطه عطف انتخابات
آن‌طور که شواهد نشان می‌دهد 6 ژانویه 2021 نقش بسیار کانونی در انتخابات پیش‌روی ریاست‌جمهوری دارد و هر دو کاندیدای پیشتاز دو حزب نیز باتوجه به این اهمیت از آن به سود خود بهره می‌برند. برای بایدن، حمله به کاخ کنگره آن هم از سوی حامیان رئیس‌جمهور سابق و برای ابطال نتایج انتخابات، به عنوان ابزاری مورد استفاده قرار می‌گیرد که شکسته شدن هیمنه دموکراسی امریکایی در جهان را به یاد می‌آورد و از این طریق می‌تواند به ترامپ بتازد. در سوی مقابل ترامپ سعی در کوچک کردن ماجرای 6 ژانویه دارد و مانورش بر بی‌عدالتی است که بر سر او و هوادارانش آوار شده است و وعده بخشش مجرمان این روز را می‌دهد. این کشمکش پس از سه سال نه تنها کمرنگ نشده بلکه بر آتش آن نیز افزوده شده است. همین امر نیز رأی‌دهندگان امریکایی را به دوقطبی آشکاری کشانده است. شرایطی که سارا متیو، مسئول دفتر سابق ترامپ که در وقایع 6 ژانویه استعفا داد، درباره آن می‌گوید: «به نظرم آنچه چندسال قبل اتفاق افتاد همچنان ذهن بسیاری از رأی‌دهندگان را به خود جلب کرده است.»
در عین حال آن‌طور که سایت خبری بی‌بی‌سی گزارش داده است نظرسنجی‌های اخیر نیز این شکاف عمیق میان امریکایی‌ها را در مسأله 6 ژانویه به خوبی نشان می‌دهد. به طوری که جمهوریخواهان پس از گذشت سه سال از این اتفاق، آن‌را یک حمله خشونت بار نمی‌دانند و براساس نظرسنجی واشنگتن‌پست و دانشگاه مریلند، یک چهارم امریکایی‌ها نیز تئوری توطئه اف‌بی‌آی را مطرح کرده‌اند که آشوب 6 ژانویه را نقشه اف‌بی‌آی و نه حامیان ترامپ عنوان می‌کند.