در اولین نمایشگاه صنعت موسیقی چه گذشت؟
دورهمی سازها در یک میهمانی خصوصی
ندا سیجانی
خبرنگار
اولین نمایشگاه صنعت موسیقی به کارخود پایان داد. این نمایشگاه از پنجم تا هشتم دی ماه درمجموعه نمایشگاهی برج میلاد تهران برپا شد.فضای رنگارنگی از سازهای مختلف و متنوع ایرانی و کلاسیک که برای نخستین بار در کنارهم به نمایش درآمدند. از هنگ درام، پیانو، گیتار و سازهای کوبه‌ای، تا تار و سه تار، سنتور و دف و تنبک و....
دراین نمایشگاه همچنین گروه‌هایی چون تولید‌کنندگان و عرضه‌کنندگان سازهای موسیقی، آموزشگاه‌های موسیقی، مراکز پژوهشی حوزه موسیقی، ناشران موسیقی، استودیوهای ضبط صدا، استارتاپ‌های موسیقی، ناشران کتاب‌های موسیقی، عرضه‌کنندگان لوازم صوتی و صدابرداری و البته کارگاه‌های سازسازی نیز حضور داشتند.
درمراسم افتتاحیه اولین نمایشگاه صنعت موسیقی، سعید سکندرخان، رئیس مؤسسه فرهنگی «اکو» هم حضور داشت. او که به تازگی عهده‌دار این مسئولیت شده است، ابراز امیدواری کرد تا درسال‌های مدیریتش بتواند فعالیت‌های حوزه موسیقی را مورد حمایت بیشتری قراردهد. محمد اللهیاری مدیرعامل بنیاد رودکی هم از نخستین نمایشگاه صنعت موسیقی بازدید کرد و در جریان دستاوردهای این نمایشگاه قرار گرفت.
گام بلند سازهای غربی و صدای مهجور سازهای ایرانی
درنمایشگاه صنعت موسیقی، درکنارسازهای کلاسیک غربی و سرو صدای بسیاری که دراین فضا ایجاد کرده بودند، غرفه‌های سازهای ایرانی هم به چشم می‌خورد. غرفه موسیقی «عارف» یکی از همان غرفه‌ها است. غرفه‌ای که با تصاویری از بزرگان شعر و موسیقی همچون جواد معروفی، حسن کسایی، محمدرضا شجریان، هوشنگ ابتهاج و... آذین‌بندی شده و در زیر این تصاویرسازهایی چون سنتور، تار، عود، قانون و... به نمایش درآمده بودند.
شریف پورمسئول این غرفه در گفت‌و‌گو با «ایران» درباره این نمایشگاه اظهار داشت:« نمایشگاه صنعت موسیقی اتفاق خوبی بود که سرانجام شکل گرفت و از استقبال پرباری هم برخوردار شد. تنها ایرادی که بر آن وارد است چیدمان سازهای ایرانی در کنار سازهای غربی است. متأسفانه صدای گسترده این سازها موجب شده، صدای سازهای سنتی به گوش مردم نرسد و بایستی بگویم سازهای غربی در اینجا هم همچنان پیشتازند.
او درادامه افزود:«دراین غرفه انواع سازها به نمایش در آمد و در کنار آن کتب مختلف موسیقی هم قرار دادیم که به‌صورت هدیه در اختیارخریداران قرارمی گرفت.»
گشتی در کارگاه‌های سازسازی
درکنارغرفه‌های متعدد ومتنوع نمایشگاه صنعت موسیقی، غرفه‌هایی هم برای سازسازان تعریف شده بود که مورد توجه مخاطبان قرارگرفت و دقایقی را به تماشای تراشکاری و ساخت این سازها اختصاص دادند. ساخت ساز، آن هم با دستان هنرمند یک استاد بزرگ و کاربلد، بخشی از فعالیت‌های حوزه موسیقی است که کمتر مورد توجه قرار گرفته و بایستی گفت اغلب مردم با فرایند تولید ساز و این دستان هنرمند بیگانه هستند. سازهایی که با نوایشان دنیای موسیقی را به جریان انداخته‌اند.
رضا ضیایی یکی ازهمین سازندگان سازاست که هنرسازسازیش را دراین نمایشگاه درمعرض دید عموم به نمایش گذاشته بود. این هنرمند ازشاگردان ابراهیم قنبری مهر، استاد بزرگ و چیره دست، ساخت سازاست.او درگفت‌و‌گو با «ایران» بیان داشت:
«برگزاری این نمایشگاه اتفاق خوبی در عرصه موسیقی و نمایش سازها بود که مورد استقبال مردم قرار گرفت. البته پیش ازاین و درسال 85 نمایشگاهی با محوریت ساز درخانه هنرمندان برگزار شد و بعد از آن دیگر چنین تجربه‌ای نداشتیم.»
او در ادامه افزود:« ما در کارگاه‌های سازسازی که در این نمایشگاه برپاشد، فرایند ساخت سازها را به مردم معرفی کردیم تا آنها با قطعات و تلاش و زحمات و دانشی که در زمینه ساخت ساز صرف می‌شود آشنا شوند. البته کارگاه‌های ما به‌صورت پژوهشی و آموزشی است و تولیدی در این زمینه نداریم.»
عرصه‌ای برای عرضه
همانطور که اشاره شد درنمایشگاه صنعت موسیقی، برخی از ناشران هم حضور داشتند. نیما جوان مدیر نشر و پخش «جوان» نیز برگزاری این نمایشگاه را اتفاق خوبی در این حوزه دانست و اظهار داشت:« برپایی نمایشگاه صنعت موسیقی فرصتی بود تا ادوات موسیقی به‌صورت رسمی، عرصه‌ای برای عرضه و ارائه داشته باشند. البته چون نخستین دوره این نمایشگاه است، قطعاً کاستی‌هایی داشته اما می‌توان همه این موارد را نادیده گرفت و به دیدارهای تازه‌ای که بین هنرمندان و ناشران و صنایع وابسته به موسیقی منجر شد، دل خوش بود. همدلی که در این چند روز نمایشگاه ایجاد شد، بسیار امیدوارکننده بود بویژه در فضای حال حاضر جامعه این موضوع می‌تواند اتفاق خوبی باشد.»
او درباره تأثیرگذاری این نمایشگاه در آشنایی و ارتباط مردم با سازها گفت:«قطعاً برگزاری چنین رویدادهای هنری می‌تواند بسیار اثرگذار باشد.مردم در اینجا با شیوه ساخت ساز و صدای آنها آشنا می‌شوند و از نزدیک آنها را لمس می‌کنند.»
گردآوری اجزای صنعت موسیقی در کنار یکدیگر
جلال ذکایی رئیس نخستین نمایشگاه صنعت موسیقی در گفت‌و‌گو با «ایران» درباره هدف از شکل این نمایشگاه گفت:«احساس ما براین بود درحوزه فرهنگ وهنربویژه موسیقی، کمبودهایی وجود دارد که بایستی بیشتربه آن پرداخته شود. به‌طورمثال به وجهه صنعتی این هنرکمتر پرداخته‌ایم. این دیدگاه درصنعت سینما و دیگر صنایع فرهنگی هم به چشم می‌خورد.»
او افزود:« موسیقی یک صنعت جوان‌پسند است اما متأسفانه به زنجیره ارزشی که در فرایند این هنر وجود دارد، کمتر توجه شده و مورد غفلت بوده است. براین اساس، هرگاه سخن ازموسیقی به میان می‌آید، ناخودآگاه ذهنمان به سمت خواننده، نوازنده، ترانه‌سرا و...سوق پیدا می‌کند ونسبت به عقبه تولید یک اثرموسیقایی و مجموعه‌ای که در فرایند شکل‌گیری این هنر تأثیرگذار است، آگاهی کمتری داریم. از تولید‌کننده ساز تا تولید‌کننده تجهیزات صوتی و... چندین و چند واحد که دراین زمینه فعالیت می‌کنند تا این صنعت سرپا بماند. بنابراین هدف و انگیزه ما از تشکیل این نمایشگاه، توجه به این رویکرد و گردآوری اجزای صنعت موسیقی در کنار یکدیگربود.»
ذکایی درباره اثرگذاری این نمایشگاه درشناخت مردم با سازها و نام آنها اظهار داشت:« در این نمایشگاه سازهای ایرانی و سازهای غربی کنار هم قرار گرفت و فضایی به‌وجود آمد تا مخاطبان و علاقه‌مندان به موسیقی با کارکردهای هریک از سازها آشنا شوند و برسواد موسیقایی مردم بیفزاید. ما در برپایی این نمایشگاه هیچ ادعایی نداریم و همچنان در ابتدایی‌ترین مراحل هستیم. این نمایشگاه حاصل کار پر شتاب حدود 3 ماه است و این امکان و ظرفیت وجود دارد با یک برنامه‌ریزی درست، سه برابر این فضا را به خود اختصاص دهد تا دیگر مجموعه‌ها که دراین حوزه فعال هستند نیز در این نمایشگاه شرکت نمایند. ناگفته نماند دوره نخست این نمایشگاه در جلب اعتماد و نظر هنرمندان و همچنین مردم بسیار اثرگذار بوده است. البته این ایراد بر ما وارد است تا از سال آینده نمایشگاه را به‌صورت تفکیک شده برگزار کنیم. بدین معنا که کارگاه‌های سازسازی و غرفه نشر و غرفه سازها هریک در بخشی جداگانه قرار بگیرند.»
دولتمردان هیچ زاویه‌ای با موسیقی ندارند
او درپایان ضمن تشکرازمسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود:«برپایی نمایشگاه صنعت موسیقی برای هنرمندان و مخاطبان آن شگفت‌انگیز بود، چرا که در این شرایط و باید ونباید‌هایی که دراین حوزه بوده و هست، چنین نمایشگاهی برگزار شده و براین اساس لازم می‌دانم از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مجموعه تصمیم‌گیرنده تشکر کنم که این فضا را فراهم آوردند و این تابو ذهنی که مجموعه دولتمردان و حاکمیت با موسیقی زاویه دارند، شکسته شد. طبیعی است دوره نخست این نمایشگاه نقص‌هایی به همراه داشته که امیدوارم بتوانیم در دوره‌های بعد این موارد را مرتفع کنیم.»
بــــرش
فردین خلعتبری- دبیرهنری نخستین نمایشگاه صنعت موسیقی/ مهم‌ترین موضوع این نمایشگاه ماجرای صنعت موسیقی است که مشخص شود این هنر از پارامترهای بسیاری تشکیل شده است اما نکته قابل توجه این است که بتوانیم اجتماعی از موزیسین‌ها داشته باشیم که همدیگر را درک کنند و هوای هم را داشته باشند. هر کدام از این تخصص‌ها برای زنجیره کامل موسیقی است و همین جزئیات است که آن را برجسته می‌کند.
ما اکنون دراولین دوره برگزاری نمایشگاه هستیم اما قطعاً این نمایشگاه، درسال‌های بعد گسترده‌ترخواهد شد و امیدوارم در سال‌های آینده نگاه جدی‌تری نسبت به آن صورت بگیرد. کشورما با وجود مشکلات بسیار در حوزه موسیقی، در زمینه تولید ساز و موسیقی کشور عقب افتاده‌ای نیست. صنعت موسیقی در ایران به‌دلیل نقص کپی رایت اوضاع درستی ندارد. امیدوارم سهم درستی در تولید ناخالص ملی داشته باشیم.